(195) وَأَنْفِقُواْ فِی سَبِیلِ اللَّهِ وَلاَ تُلْقُواْ بِأَیْدِیکُمْ إِلَی الْتَّهْلُکَةِ وَ أَحْسِنُواْ إِنَّ اللَّهَ یُحِبُّ الُْمحْسِنِینَ
و در راه خدا انفاق کنید (و با ترک انفاق،) خود را به دست خود به هلاکت نیاندازید. و نیکی کنید که خداوند نیکوکاران را دوست میدارد.
نکتهها:
پنج آیه پی درپی، مسلمانان را به دفاع از دین و مقابله با کفّار فرخواند، این آیه پایان آن را با انفاق و احسان تمام کرده است.
خودکشی وضرر به نفس، حرام قطعی است که از آیه استفاده میشود. امّا شهادت طلبی در مواردی که اساس اسلام در خطر باشد، افتادن در تهلکه نیست.
این آیه در کنار سفارش به انفاق، مسلمانان را از هرگونه افراط و تفریط بازمیدارد. زیرا اگر ثروتمندان بخل ورزند و به فکر محرومان نباشند، اختلاف طبقاتی روز به روز توسعه پیدا کرده و عامل انفجار جامعه و نابودی آنان خواهد گردید. چنانکه اگر میانهروی در انفاق مراعات نشود و انسان هرچه را دارد به دیگران ببخشد، به دست خود، خود و خانوادهاش را به هلاکت کشانده است.
قرآن در آیات دیگر نیز مسلمانان را به میانهروی در انفاق سفارش نموده و به پیامبرش میفرماید: (ولا تجعل یدک مغلولة الی عنقک و لا تبسطها کل البسط)**اسراء، 29.*** ای پیامبر! نه دست بسته باش که چیزی نبخشی و نه آنچنان که هر چه داری یکجا ببخشی. امام صادق علیه السلام نیز در ذیل این آیه میفرماید: انفاق شما، نباید در حدّی باشد که دستِ خودتان خالی وبه بدبختی کشیده شوید.**بحار، ج93، ص168.***
انسان علاقه دارد که محبوب باشد، لذا قرآن از این فطرت استفاده کرده و میفرماید: نیکی کن که نیکوکاران محبوب خداوند هستند.
پیامها:
1- اقتصاد، پشتوانهی هر حرکتی است. (انفقوا...) جهاد نیز بدون پشتوانه مالی و گذشت از برخی امکانات، امکان ندارد. اگر مردم به هنگام هجوم دشمن و در راه دفاع از حقّ، اموال خود را بکار نگیرند، گرفتار شکست قطعی میشوند.
2- با انفاق، خود و اموالتان را بیمه کنید. (انفقوا فی سبیل اللّه و لاتلقوا بایدیکم الی التهلکة)
3- در اسلام جبهه و جنگ و کمکهای مالی همه باید رنگ الهی داشته و برای رضای خداوند باشد. (فی سبیل اللَّه)
4- محبوب خدا شدن، بهترین تشویق برای احسان است. (اناللّه یحبّ المحسنین)