(152) فَاذْکُرُونِی أَذْکُرْکُمْ وَاشْکُرُواْ لِی وَلاَ تَکْفُرُونِ
پس مرا یاد کنید تا شما را یاد کنم، و برای من شکر کنید و کفران نورزید.
نکتهها:
خداوند در برخی آیات میفرماید: (اذکروا نعمتی)**بقره، 40. ***نعمتهای مرا یاد کنید. ولی در این آیه میفرماید: (اذکرونی) یاد خود من باشید. و این بخاطر درجات شناخت و معرفت مردم است. بگذریم که یاد خداوند، زمینهساز شکر است و لذا بر شکر مقدّم شده است. این آیه، نشانگر نهایت لطف خداوند به بنده است. انسانی که جهل، فقر، فنا و حقارت، از ویژگیهای اوست، چقدر مورد لطف قرار گرفته که خداوندِ علیم، غنی، باقی و عزیز به او میگوید: مرا یاد کن تا ترا یاد کنم. مگر یاد کردن ما چه ارزشی دارد؟ مگر نه این است که یاد کردن ما نیز خود توفیقی از سوی اوست؟
یاد کردن خدا تنها با زبان نیست، با دل و جان باید خدا را یاد کرد. یاد خدا هنگام گناه و دست کشیدن از آن، یاد واقعی است. و بهترین نوع یاد کردن خداوند، نماز است که فرمود: (اقم الصلوة لِذکری)**طه، 14.***
با اینکه شکر، یکی از مصادیق ذکر خداست، ولی نام آن جداگانه در کنار ذکر آمده و این نشانهی اهمیّت شکر، به عنوان مصداق بارز ذکر است.
خداوند، با انسان داد وستد میکند و هیچکاری از انسان را بیبهره نمیگذارد: (اذکرونی اذکرکم)، (اوفوا بعهدی اوف بعهدکم)**بقره، 40.***، (فافسحوا یفسح الله لکم)**مجادله، 11.***
امام باقر علیه السلام در ذیل این آیه، یکی از مصادیق ذکر خدا را، تسبیحات حضرت زهرا شمردند که 34 مرتبه اللَّهاکبر، 33 مرتبه الحمدللَّه و 33 مرتبه سبحاناللَّه میباشد.**تفسیر نورالثقلین، ج1 ص140.***
موانع ذکر خداوند:
الف: شیطان. (انساهم ذکر اللّه)**مجادله، 19.*** شیطان، آنها را از یاد خدا غافل کرد.
ب: تکاثر و رقابتها. (ألهیکم التَّکاثُر)**تکاثر، 1.*** شما را افزونخواهی، سرگرم ساخت.
ج: آرزوها و خیال. (و یُلهِهم الاَمَل)**حجر، 3.*** آرزو، آنها را سرگرم نمود.
اثرات یاد خدا:
* یاد نعمتهای او، رمز معرفت و شکر اوست.
* یاد قدرت بی پایان او، رمز توکّل به اوست.
* یاد علم و آگاهی او، رمز حیا و تقوای ماست.
* یاد الطاف او، رمز محبّت به اوست.
* یاد عدالت او، رمز خوف از اوست.
* یاد امدادهای او، رمز امید و رجاست.
پیامها:
1- خداوند، به انسان شخصیّت میبخشد ومقام انسان را تا جایی بالا میبرد که میفرماید: تو یاد من باش، تا من هم یاد تو باشم. (اذکرونی اذکرکم)
2- کسانی مشمول لطف خاصّ هستند، که همواره به یاد خدا باشند.(اذکرونی اذکرکم)
3- ذکر خدا و نعمتهای او، زمینهی شکر و سپاس است. چنانکه غفلت از یاد خدا، مایهی کفران است. (اذکرونی، اشکروا لی و لاتکفرون)