وَقَتِلُوهُمْ حَتَّی لَا تَکُونَ فِتْنَةٌ وَیَکُونَ الدِّینُ کُلُّهُ لِلَّهِ فَإِنِ انْتَهَوْاْ فَإِنَّ اللَّهَ بِمَا یَعْمَلُونَ بَصِیرٌ
و با آنان (دشمنان) بجنگید تا فتنهای (از کفر و شرک) بر جای نماند و دین، یکسره برای خدا باشد، پس اگر (از کفر خود) دست کشیدند، همانا خداوند به آنچه انجام میدهند بیناست.
نکته ها
جنگ و جهاد در اسلام، برای کشور گشایی نیست، بلکه با هدف گسترش مکتب اسلام و مقابله با فتنه است. در قرآن، فتنه بالاتر از قتل، «الفتنة اکبر من القتل» **بقره، 217*** بلکه شدیدتر از آن شمرده شده است. «الفتنة اشدّ من القتل» **بقره، 191***
«فتنه»، معنای وسیعی دارد و شامل هر گونه اِعمال فشار میشود. در قرآن، فتنه به معنای شرک نیز آمده است، شاید به این لحاظ که از سوی مشرکان انواع محدودیّتها و اِعمال فشارها بر فکر وروح حقّطلبان و جامعهی آنان انجام میگیرد، یا از آن جهت که شرک، موجب عذاب ابدی میشود. همچنین تحمیل کفر بر مؤمنین و انسانهای پاکفطرت نیز فتنه است. **تفسیر نمونه***
به فرمودهی امام صادق علیه السلام تحقّق قطعی و نهایی این آیه، در زمان حضرت مهدی علیه السلام است. **تفسیر نورالثقلین*** امام باقر علیه السلام فرمود: تأویل این آیه هنوز نیامده است، آنگاه که زمان تأویل آیه برسد، فتنهگران کشته و شرکی نخواهد بود. **کافی، ج 8، ص201***
این آیه، با آزادی در پذیرش دین: «لا اکراه فی الدّین» **بقره، 256*** منافات ندارد، چون باید فتنه و طاغوت را زدود، تا فضا برای انتخاب و اختیار انسان باز شود.
پیام ها
1- هدف از جهاد در اسلام، رفع فتنه و سلطهی کفّار و ایجاد فضای سالم برای دعوت به حقّ است. «قاتلوهم حتّی لاتکون فتنة و...»
2- تا زمانی که کفّار مشغول فتنهگریاند، فرمان مبارزه وجود دارد. «قاتلوهم حتّی لاتکون فتنة»
3- دشمنان، در هر مقطع که دست از جنگ بکشند، با آنان، برخوردی مناسب با همان مقطع میشود. «فان انتهوا...»