تربیت
Tarbiat.Org

تفسیر نور جلد 4(سوره های اعراف و انفال)
حاج شیخ محسن قرائتی

سوره انفال آیه 64

یَأَیُّهَا النَّبِیُّ حَسْبُکَ اللَّهُ وَمَنِ اتَّبَعَکَ مِنَ الْمُؤْمِنِینَ‏
ای پیامبر! برای تو (حمایت) خداوند و پیروان با ایمانت کافی است (و نیازی به حمایت گرفتن از دیگران نداری).
نکته ها
ممکن است آیه را این گونه نیز بتوان معنا کرد: ای پیامبر! برای تو و پیروان با ایمانت، تنها حمایت خدا کافی است. یعنی خداوند، هم تو و هم پیروانت را یاری می‏کند.
برطبق معنای اوّل، مؤمنان در سایه‏ی خداوند، حامی پیامبرند و بر طبق معنای دوّم، مؤمنین در کنار پیامبر، تحت حمایت الهی هستند.
گروهی از یهودیانِ بنی‏قریظه و بنی‏نضیر، به دروغ به پیامبر صلی الله علیه وآله پیشنهاد یاری دادند، آیه نازل شد که مؤمنان برای تو کافی هستند. در ضمن این آیه مقدّمه‏ی فرمان جهاد در آیه‏ی بعد است.
در کتاب «فضائل الصحابه» از حافظ ابونعیم، از علمای اهل‏سنّت آمده است: مراد از «مؤمنین» در این آیه، علی‏ابن‏ابی‏طالب علیهما السلام است. ** الغدیر، ج‏2، ص‏51***
اگر استمداد از مردم و دلگرمی به حمایتشان با توجّه به خواست خدا باشد، منافاتی با توحید ندارد. شرک آنجاست که در برابر قدرت و خواست خدا، تکیه به دیگران شود. امّا تا وقتی دلها و اندیشه‏ها و حمایت‏ها را شعاعی از اراده‏ی الهی بدانیم، در مدار توحید قرار داریم. «حسبک اللّه و من اتّبعک»

پیام ها
1- پیروی همراه با ایمان ارزش است، نه پیروی بدون ایمان و نه ایمان منهای تبعیّت. «اتّبعک من المؤمنین»
2- حمایت خداوند از مؤمنان، مشروط به پیروی آنان از پیامبر است. «حسبک اللّه و من اتّبعک من المؤمنین»
3- برخی از مسلمانان، مطیع و پیرو پیامبر نبودند. «من المؤمنین» (در صورتی که مراد از «مِن»، (بعضیّه) یعنی بعضی باشد، نه (بیانیّه) و بیان کلمه‏ی «اتّبعک»)