أَوَلَمْ یَهْدِ لِلَّذِینَ یَرِثُونَ الْأَرْضَ مِن بَعْدِ أَهْلِهَآ أَن لَّوْ نَشَآءُ أَصَبْنَهُم بِذُنُوبِهِمْ وَنَطْبَعُ عَلَی قُلُوبِهِمْ فَهُمْ لَا یَسْمَعُونَ
آیا (سرگذشت پیشینیان،) برای وارثان بعدی این حقیقت را روشن نکرد که اگر بخواهیم، آنان را نیز به خاطر گناهانشان هلاک میکنیم و بر دلهایشان مُهر میزنیم که (حقّ را) نشنوند.
نکته ها
امام صادق علیه السلام فرمود: قلب مؤمن مانند صفحهای سفید است و با هر گناه، نقطهای سیاه در آن پدیدار میشود که اگر توبه کند، آن سیاهی پاک میگردد، امّا اگر بر گناهش ادامه دهد، آن نقطه زیاد میشود تا جایی که تمام قلبش را فرامی گیرد و مانع رسیدن او به خیر شده و دیگر راهی به سعادت ندارد، چنان که خداوند میفرماید: «بل ران علی قلوبهم» **مطفّفین، 14*** گناه و کار زشت، ملکه و خوی و طبیعت آنان میشود. **تفسیر اثنی عشر***
انسان گاهی در مسیر غلط و اصرار و تکرار عمل انحرافی چنان گام مینهد که آن خلاف بر جان و دل او نقش میبندد وبه صورت خصلت و ملکهی او در میآید و دیگر پذیرای هیچ هدایتی نمیشود، البتّه این تأثیر و تأثّر را خداوند که سبب ساز و سبب سوز است چنین قرار داده، بنابراین انسان با ارادهی خود، خودش را به این مرحله رسانده است. **تفسیر نمونه***
پیام ها
1- افراد غافل، نیازمند تنبیه و مستحقّ توبیخ هستند. «أو لم یَهدِ للّذین یرثون...» گروهی که به قدرت میرسند، باید از کارنامه دولتهای پیشین آگاه باشند و از تجربیّات تلخ و شیرین آنان استفاده کنند.
2- کیفرهای الهی به خاطر گناهان انسان است. «بذنوبهم» گناه، مقدّمهی مُهر خوردن بر دل و مانع درک صحیح و سبب سلب توفیق از انسان است.
3- درک نکردن حقایق دینی، از کیفرهای الهی است. «نطبع علی قلوبهم فهم لایسمعون»
4- قوانین حاکم بر تاریخ، ثابت است. از این رو تاریخ گذشتگان، میتواند راهنمای عمل آیندگان باشد. (کلّ آیه)