مَن یُضْلِلِ اللَّهُ فَلَا هَادِیَ لَهُ وَیَذَرُهُمْ فِی طُغْیَنِهِمْ یَعْمَهُونَ
هرکه را خداوند (به خاطر فسق و اعمالش) گمراه کند، برای او هیچ هدایتگری نیست، و آنان را در سرکشی و طغیانشان رها میکند تا سرگردان شوند.
پیام ها
1- سزای کسانی که به هشدارهای انبیا گوش نمیدهند و به گفتههای آنان نمیاندیشند، این است که گرفتار قهر الهی شده و به حال خود رها شوند. «فبأیّ حدیث بعده یؤمنون... و یذرهم»
2- اضلال، کار خداست ولی زمینهساز آن، نیّت و عمل خود انسان است که سبب میشود قلب او زنگ بگیرد و هدایت الهی را نپذیرد. «یضلل اللّه» آیات دیگری نیز این حقیقت را بیان میکند، از جمله: «وما یُضلّ به الاّ الفاسقین» **بقره، 26*** و «بل ران علی قلوبهم ماکانوا یکسبون» **مطفّفین، 14***
3- طغیان و سرکشی مردم اجباری نیست و گمراهی انسانها، نتیجهی انتخاب خود آنان است. «طغیانهم» (انسان، از ابتدا بد آفریده نشده است)
4- طاغوتها، سرگردانند. «فی طغیانهم یعمهون»
5 - اگر هدایت الهی نباشد، گمراهی و سرگردانی انسان مستمرّ و ادامهدار است. «یعمهون»