یَسْئَلُونَکَ عَنِ السَّاعَةِ أَیَّانَ مُرْسَهَا قُلْ إِنَّمَا عِلْمُهَا عِندَ رَبِّی لَایُجَلِّیهَا لِوَقْتِهَآ إِلَّا هُوَ ثَقُلَتْ فِی السَّمَوَتِ وَالْأَرْضِ لَا تَأَتِیکُمْ إِلَّا بَغْتَةً یَسْئَلُونَکَ کَأَنَّکَ حَفِیٌّ عَنْهَا قُلْ إِنَّمَا عِلْمُهَا عِندَ اللَّهِ وَ لَکِنَّ أَکْثَرَ النَّاسِ لَا یَعْلَمُونَ
از تو دربارهی قیامت میپرسند که چه وقت به پا میشود؟ بگو: علم آن تنها نزد پروردگار من است، جز او کسی نمیتواند زمان آن را آشکار سازد. (فرا رسیدن قیامت،) در آسمانها و زمین سنگین است، جز به صورت ناگهانی پیش نمیآید. از تو چنان میپرسند که گویا از (زمان) آن آگاهی کامل داری! بگو: علم آن تنها نزد خداست، ولی بیشتر مردم نمیدانند.
نکته ها
کفّار قریش، گروهی را نزد علمای یهود فرستادند تا مطالب و سؤالات دشواری فرا گرفته و از پیامبر صلی الله علیه وآله بپرسند، و او از عهدهی پاسخگویی بر نیاید و محکوم شود. یکی از آن سؤالها، تعیین زمان وقوع قیامت بود. **تفسیر برهان***
«السّاعة»، زمان شروع قیامت است، و«القیامة»، زمان حساب و کتاب، پاداش و جزا میباشد. «مرُسی» **تفسیر مراغی*** ، به معنای ثبوت و وقوع است، «جبال راسیات»، یعنی کوههای استوار و محکم. «حَفیّ»، به معنای پیگیری و تحقیق است، حفیّ بودن پیامبر صلی الله علیه وآله، یعنی گویا پیامبر فرارسیدن روز قیامت را از خدا پرسیده و تحقیق کرده و میداند.
سنگینی قیامت در آسمانها و زمین، شاید به خاطر بهم ریختگی کرات و بینور شدن خورشید و زیر و رو شدن زمین باشد. و شاید مراد از سنگینی قیامت، سنگینی کیفرها در آن روز باشد. در دعای کمیل میخوانیم: «وهذا ما لاتقوم لها السموات و الارض»، آسمانها و زمین طاقت تحمّل عذاب دوزخ را ندارند.
از پیامبر اکرم صلی الله علیه وآله دربارهی ظهور و خروج حضرت قائم علیه السلام پرسیدند، حضرت فرمودند: «مثلهُ مثل الساعة» قیام او مثل برپایی قیامت ناگهانی است. سپس این آیه را تلاوت فرمودند: «لایجلّیها لوقتها الاّ هو ثقلت فیالسموات والارض لاتأتیکم الاّ بغتةً». این حدیث از امام رضا علیه السلام نیز روایت شده است. **تفسیر نورالثقلین***
پیام ها
1- مردم، مکرّر از پیامبر سؤال میکردند و گاهی از زمان وقوع قیامت میپرسیدند. «یسئلونک» (فعل مضارع نشان دوام و استمرار است)
2- جز خداوند، کسی از زمان برپایی قیامت آگاه نیست. «انّما علمها عند ربّی» آری، ندانستن زمان برپایی قیامت، برای آماده باش انسان بهتر است.
3- قیامت، قابل پیشبینی نیست و در زمانی که انتظارش نمیرود، ناگهانی رخ خواهد داد. «بغتةً» («بغتة» در موردی بکار میرود که انسان حتّی احتمال و حدس آن را نیز در ذهن خود نداشته باشد)
4- قیامت بسیار گران وسنگین است، حتّی بر آسمانها و زمین، تا چه رسد به انسانها. «ثقلت فی السموات و الارض»
5 - در مورد آنچه نمیدانیم، از گفتنِ «نمیدانم» نهراسیم. در این آیه پیامبر دوبار فرمان یافته که بگوید: «قل انّما علمها عند ربّی... قل انّما علمها عند اللّه» و در جای دیگر نیز میفرماید: سرنوشت خود و شما را نمیدانم. «قل ما کنت بدعاً من الرسل و ما ادری ما یفعل بی و لا بکم ان اتّبع الاّ ما یوحی الیّ» **احقاف، 9***
6- ندانستن خصوصیّات و جزئیّات قیامت، ضرری به اصل نبوّت ومعاد نمیزند. هیچ کس از زمان و مکان مرگ خود آگاه نیست، ولی این دلیل انکار اصل مرگ نمیشود. «انّما علمها عند ربی»