تربیت
Tarbiat.Org

تفسیر نور جلد 4(سوره های اعراف و انفال)
حاج شیخ محسن قرائتی

سوره انفال آیه 65

یَأَیُّهَا النَّبِیُّ حَرِّضِ الْمُؤْمِنِینَ عَلَی الْقِتَالِ إِن یَکُن مِّنکُمْ عِشْرُون صَبِرُون یَغْلِبُواْ مِاْئَتَیْنِ وإِن یَکُن مِّنکُم مِّاْئَةٌ یَغْلِبُواْ أَلْفاً مِّنَ الَّذِینَ کَفَرُواْ بِأَنَّهُمْ قَوْمٌ لَّا یَفْقَهُونَ‏
ای پیامبر! مؤمنان را بر پیکار (با کفّار) تشویق کن، اگر بیست نفر از شما پایدار باشند، بر دویست نفر پیروز می‏شوند واگر از شما صد نفر (مقاوم) باشند، بر هزار نفر از کافران غلبه می‏یابند، زیرا آنان گروهی هستند که (آثار ایمان را) نمی‏فهمند.
نکته ها
این آیه، موازنه‏ی قوا را در عدد نفی می‏کند و به روحیّه، ایمان و صبر تکیه می‏کند و برای اینکه گمان نشود پیروزی بیست نفر بر دویست نفر مبالغه است، تکرار می‏کند که صد نفر بر هزار نفر چیره می‏شوند، به شرط آنکه مؤمن و صبور باشند.
در جنگ‏های صدر اسلام، هرگز موازنه‏ی آماری بین مؤمنان و کفّار نبوده است. در جنگ بدر، 313 نفر در برابر هزار نفر، در اُحد، 700 مسلمان در مقابل 3000 کافر، در جنگ خندق، سه هزار نفر در برابر ده هزار نفر و در جنگ موته، ده هزار مسلمان در مقابل صد هزار نفر از کفّار قرار داشتند.
امام صادق علیه السلام فرمودند: در آغاز کار، یک مؤمن مأمور بود که با ده مشرک جهاد کند و حقّ فرار و پشت کردن را نداشت. **کافی، ج 5، ص‏69***

پیام ها
1- از وظایف رهبر، تشویق مردم به جهاد و مبارزه با دشمن است. (نقش سخنان فرماندهی قبل از عملیات). «یا ایّها النّبیّ حَرِّض»
2- کارهای دشوار، نیاز به تشویق، ترغیب و تلقین دارد. «حَرِّض»
3- در جنگ و جهاد، تبلیغات ضروری است. «حَرِّض»
4- عامل تعیین کننده در جبهه‏های نبرد، ایمان و پایداری است، نه تنها تعداد نفرات و موازنه‏ی ظاهری نیروها. «عشرون صابرون یغلبوا مأتین»
5 - در آغاز اسلام، حکم جهاد با وجود یک دهم نیروهای دشمن، محقّق می‏شد. «عشرون صابرون یغلبوا مأتین» مسلمانان صدر اسلام دارای چنان ایمان، معرفت و یقینی بودند که پیروزی آنان بر ده برابر خود، قطعی و تضمین شده بود. («یغلبوا»، بیانگر تضمین بودن پیروزی است)
6- سرباز اسلام باید سه ویژگی داشته باشد: ایمان، صبر و آگاهی. («مؤمنین»، «صابرون»، و در باره‏ی کفّار می‏فرماید: «لایفقهون»).
7- تکالیف خداوند، بر اساس توانایی‏های فکری و جسمی انسان است. (در برهه‏ای از زمان، یک نفر باید با ده نفر مبارزه می‏کرد که این آیه به آن اشاره دارد، ولی در برهه‏ای دیگر، یک نفر در برابر دو نفر که در آیه بعد اشاره شده است.)