قُلْ إِنَّمَا حَرَّمَ رَبِّیَ الْفَوَ حِشَ مَا ظَهَرَ مِنْهَا وَمَا بَطَنَ وَالْإِثْمَ وَ الْبَغْیَ بِغَیْرِ الْحَقِّ وَأَن تُشْرِکُواْ بِاللَّهِ مَالَمْ یُنَزِّلْ بِهِ سُلْطَناً وَ أَن تَقُولُواْ عَلَی اللَّهِ مَا لَا تَعْلَمُونَ
(ای پیامبر!) بگو: همانا پروردگارم کارهای زشت و زننده، چه آشکار و چه پنهان، و گناه و ستم و سرکشی به ناحقّ و شریک قرار دادن چیزی برای خدا که او دلیلی بر حقّانیّت آن نازل نکرده، و نسبت دادن آنچه را نمیدانید به خداوند، (همه را) حرام کرده است.
نکته ها
«فواحش» جمع «فاحشة»، یعنی گناهی که زشتی آن بر همه آشکار است، همچون زنا و چون در جاهلیّت انجام پنهانی آن را روا میداشتند، این آیه حرمت آن را نیز تأکید مینماید.
«اِثم»، گناهی است که سقوط انسان را در پی داشته باشد و «بَغی»، تجاوز به حقّ دیگران است. این آیه، انواع گناهان اعتقادی و زبانی را در بر دارد.
در روایات، مراد از گناه باطنی، پذیرش ولایت رهبران ستمگر دانسته شده است. ** تفسیر نورالثقلین***
پیامبر اکرم صلی الله علیه وآله فرمودند: کسی که بدون علم و آگاهی حکمی صادر کند، فرشتگان آسمان و زمین او را لعنت میکنند. **تفسیر نمونه***
زراره از امام صادق علیه السلام پرسید: حجّت خداوند بر بندگانش چیست؟ حضرت فرمودند: «أن یقولوا ما یعلمون و یقفوا عند ما لایعلمون» ** تفسیر فرقان*** تنها آنچه را میدانند بگویند و اگر نمیدانند، سکوت کرده و بازایستند.
پیام ها
1- تحریمهای الهی، در مسیر تربیت ورشد وتکامل انسان است. «حرّم ربّی»
2- حلالها بسیار است، ولی حرامها اندک و محدود که موارد آن در قرآن و روایات بیان شده است. «انّما حرّم... ان یقولوا علی اللّه ما لاتعلمون»
3- گناه، گناه است و قبح ذاتی و عقلی دارد، گرچه مردم نفهمند. «وما بطن»
4- مشرکان، برای اعتقاد خود استدلالی ندارند. «لم ینزّل به سلطاناً»
5 - در تبلیغ و نهی از منکر، ابتدا راههای حلال و معروف ارائه شود، سپس نهی از منکرات و اعلام کارهای حرام. (آیه قبل حلالها را بیان کرد، این آیه محرّمات را). «قل من حرّم زینة اللّه... انّما حرّم ربّی»
6- برهان و استدلال، نوعی افاضه و لطف الهی است که بر عقل و جان القا میشود. «ما لمینزّل به سلطاناً»
7- استناد هر چیز به خداوند باید متّکی بر علم ودلیل باشد. «ما لمینزّل به سلطاناً» آری، هرگونه ادّعایی خصوصاً در مورد هستی باید با دلیل و منطق باشد.