اُدْعُواْ رَبَّکُمْ تَضَرُّعاً وَخُفْیَةً إِنَّهُ لَا یُحِبُّ الْمُعْتَدِینَ
پروردگارتان را با تضرّع و پنهانی بخوانید، قطعاً او تجاوزگران را دوست ندارد.
نکته ها
پیامبر اکرم صلی الله علیه وآله در سفری بعضی اصحاب را دیدند که با فریاد دعا میکنند، حضرت فرمودند: آرام دعا کنید. **تفاسیر مجمع البیان و کبیر فخررازی*** حضرت زکریّا نیز خداوند را در پنهانی و با اخلاص ندا میکرد. «نادی ربّه نداءً خفیّاً» ** مریم، 3*** زیرا نشانهی ادب است چنانکه خداوند به مؤمنان میفرماید: بلندتر از صدای پیامبربا او سخن نگویید. «لاترفعوا اصواتکم فوق صوت النبیّ کجهر بعضکم لبعض» **حجرات، 2*** وممکن است صدای بلند در عبادت ونیایش، زمینهساز تظاهر وریا باشد.
تضرّع و ناله در دعا، نشانهی توجّه انسان به کمبودها و نیازهای خود و عامل شکستن غرور و خودخواهی است. زیرا آنکه خود را قوی و غنی بداند، در برابر هیچ کس ناله و درخواستی ندارد.
امام صادق علیه السلام فرمود: تضرّع در دعا، دستان را به طرف آسمان بلند کردن و دعا نمودن است، ** کافی، ج2، ص481*** پیامبر اکرم صلی الله علیه وآله نیز چنین دعا میکرد و سلمان فارسی از آن حضرت نقل کرده که فرمود: خداوند حیا میکند دستی را که به دعا بلند شود محروم برگرداند. ** تفسیر قرطبی***
پیام ها
1- پس از خداشناسی، خداپرستی لازم است. «اُدعوا ربّکم» در آیهی قبل، خداشناسی مطرح شد، در این آیه خداپرستی.
2- بهتر است دعا با استمداد از کلمهی «ربّ» و همراه تضرّع و زاری و پنهانی باشد. «اُدعوا ربّکم تضرّعاً و خفیة» دعای پنهانی از ریا دور و به اخلاص نزدیکتر است.
3- دعا وقتی مؤثّر است که خالصانه و همراه با تضرّع باشد. «تضرّعاً و خفیة»
4- با تمام وجود و با کمال خضوع خدا را بخوانیم وزبانمان نماینده همهی وجود ما باشد. «اُدعوا... تضرّعاً»
5 - گردنکشان و تجاوزکاران، از لطف و محبّت الهی محروم میباشند. «انّه لا یحبّ المعتدین»
6- دعا نکردن، دعای بیتضرّع و دعای ریائی، از نمونههای سرکشی و تجاوز است. «المعتدین»