(35) اللَّهُ نُورُ السَّمَوَتِ وَالْأَرْضِ مَثَلُ نُورِهِ کَمِشْکَوةٍ فِیهَا مِصْبَاحٌ الْمِصْبَاحُ فِی زُجَاجَةٍ الزُّجَاجَةُ کَأَنَّهَا کَوْکَبٌ دُرِّیٌّ یُوقَدُ مِن شَجَرَةٍ مُّبَرَکَةٍ زَیْتُونَةٍ لَّا شَرْقِیَّةٍ وَلَا غَرْبِیَّةٍ یَکَادُ زَیْتُهَا یُضِی ءُ وَ لَوْ لَمْ تَمْسَسْهُ نَارٌ نُّورٌ عَلَی نُورٍ یَهْدِی اللَّهُ لِنُورِهِ مَن یَشَآءُ وَ یَضْرِبُ اللَّهُ الْأَمْثَلَ لِلنَّاسِ وَاللَّهُ بِکُلِّ شَیْءٍ عَلِیمٌ
خداوند، نور آسمانها وزمین است. مثل نور او همچون چراغدانی است که در آن چراغی (پر فروغ) باشد. آن چراغ در میان شیشهای و آن شیشه همچون ستارهای تابان و درخشان. این چراغ از روغن درخت پر برکت زیتون بر افروخته است، که نه شرقی است و نه غربی. (روغنش به قدری صاف و شفّاف است) که بدون تماس آتش نزدیک است (شعلهور شود و) روشنی دهد. نوری است بر فراز نور دیگر. هر کس را که خداوند بخواهد به نور خویش هدایت میکند، و خداوند برای مردم مثلها میزند و به هر چیزی آگاه است.
نکتهها:
«مشکاة» یعنی چراغدان. «دُرّی» به معنای پر نور و پر فروغ است. «زِیت» روغن زیتون را گویند. (مادّهای که وسیلهی روشنایی است)
«نور» یعنی چیزی که هم خودش روشن است و هم سبب روشنی اشیای دیگر است. در فرهنگ اسلام از چند چیز به عنوان «نور» یاد شده است، از جمله: قرآن، حدیث، علم، عقل، ایمان، هدایت، اسلام، پیامبر صلی الله علیه و آله و امامان معصوم علیهم السلام .
حضرت علی علیه السلام فرمود: چیزی را ندیدم مگر آن که خدا را قبل از آن و بعد از آن و همراه با آن دیدم. «ما رأیتُ شیئاً الاّ و رأیت اللّه قبله و بعده و معه»
به صحرا بنگرم صحرا تو بینم - به دریا بنگرم دریا تو بینم
به هر جا بنگرم کوه و در و دشت - نشان از قامت رعنا تو بینم
(اللّه نور السموات) یعنی: خداوند هدایت کنندهی آسمان و زمین است. در میان تمام اقوالی که برای «نور» گفته شده است، از قبیل روشنگر، زینت بخش و هادی، معنای هدایت بهتر به نظر میآید، چون هدایت آفرینش، در آیات دیگر نیز آمده است. (أعطی کلشیء خلقه ثمّ هَدی) وجملهی (نورٌ علینور) به معنای هدایتهای دایمی و پی در پی است و در پایان آیه نیز میفرماید: (یَهدی اللّه لنوره)
پیامها:
1- هستی، فیض خداوند و پرتوی از نور اوست، قوام و بقای هستی از اوست. (اللّه نور السموات...)
2- نور خدا هم زیاد است و هم ثابت. (شیشه، هم نور را زیاد میکند و هم نور را از خاموش شدن حفظ میکند.) (المصباح فی زُجاجة)
3- روشنی نور خدا از ذات اوست نه از جرقههای بیرونی. (یَکاد زَیتُها یضیء و لو لمتمسسهُ نار)
4- زیتون درخت مبارکی است. (شَجرةٍ مُبارکةٍ زَیتونة)
5 - اگر درخت زیتون در وسط باغ باشد، که در تمام روز آفتاب بخورد، روغنش بهتر میشود، ولی اگر در اطراف باغ و مزرعه بود، یا در وقت صبح آفتاب دارد یا عصر. (زیتونةٍ لاشرقیّةٍ و لا غربیّة)