(77) قُلْ مَا یَعْبَؤُاْ بِکُمْ رَبِّی لَوْلَا دُعَآؤُکُمْ فَقَدْ کَذَّبْتُمْ فَسَوْفَ یَکُونُ لِزَاماً
بگو: اگر دعای شما نباشد، پروردگار من برای شما وزن و ارزشی قائل نیست (زیرا سابقهی خوبی ندارید). شما حقّ را تکذیب کردهاید و به زودی کیفر تکذیبتان دامن شما را خواهد گرفت.
نکتهها:
کلمهی «عَبأ» به معنای وزن و سنگینی است و جملهی «ما یعبأ بکم ربّی» یعنی خداوند برای شما وزن و ارزشی قائل نیست، مگر در سایه دعا و عبادت شما.
کلمهی «دعائکم» دو نوع معنا شده است:
الف: دعا کردن شما به درگاه خداوند، که همین نالهها و تضرّعها و دعاها سبب عنایت خداوند به شماست. چنانکه در حدیث میخوانیم: کسی که اهل دعا باشد، هلاک نمیشود.**کافی، ج4، ص228.*** بعد خداوند از گروه مقابل که اهل دعا نیستند شکایت میکند که شماحقّ را تکذیب کردند و به جای نیایش به سراغ بتها و هوسها و طاغوتها رفتید وحقّ را تکذیب نمودید که کیفرتان را خواهید دید.
ب: دعوت خداوند از مردم، زیرا سنّت الهی دعوت از مردم برای پذیرفتن حقّ و اتمام حجّت بر آنان است و اگر این دعوت نباشد؛ «لولا دعائکم» مردم ارزشی ندارند. آنچه آنان را موجود برتر و ارزشمند میکند، همان پذیرش دعوت خداوند میباشد، ولی شما دعوت الهی را نپذیرفتید و تکذیب نمودید، پس امید خیری در شما نیست وبه کیفر عملتان میرسید.
خداوند در یک جا میفرماید: (و ما خلقتُ الجنّ و الانس الاّ لِیعبدون)**ذاریات، 56. ***بشر را برای عبادت آفریدم و در این آیه میفرماید: اگر دعای انسان نبود، او ارزشی نداشت، بنابراین دعا روح و مغز عبادت است. چنانکه در روایت میخوانیم: «الدعاء مُخّ العبادة»**غررالحکم.***
پیامها:
1- تکذیب دین، باعث سقوط ارزش انسان است. (قل ما یعبؤا بکم... فقد کذّبتم)
2- دعا وسیلهی تحصیل ارزشهاست. (ما یعبؤا بکم... لولا دعاؤکم)
3- انسان منهای هدایت و عبادت ناچیز است. (ما یعبؤا بکم... لولا دعائکم)
4- دعوت به حقّ، از شئون ربوبیّت خداوند است. (ربّی لولا دعائکم)
5 - محور هستی معنویات است. (ما یعبؤا بکم... لولا دعائکم) زیرا هستی برای انسان آفریده شده است و انسان برای پذیرشحقّ و عبادت خداوند.
6- انسانِ منهای هدایت وعبادت، در حقیقت انبیا ودستورات آنان را تکذیب نموده است. (لولا دعائکم فقد کذّبتم)