(32) وَقَالَ الَّذِینَ کَفَرُواْ لَوْلَا نُزِّلَ عَلَیْهِ الْقُرْءَانُ جُمْلَةً وَحِدَةً کَذَلِکَ لِنُثَبِّتَ بِهِ فُؤَادَکَ وَرَتَّلْنَهُ تَرْتِیلاً
و کسانی که کفر ورزیدند، (بهانهی دیگری آورده و) گفتند: چرا (تمام) قرآن یکجا بر او نازل نشده است؟ (غافل از آن که ما) این گونه (نازل کردیم) تا دل تو را به وسیلهی آن استوار کنیم و آن را به تدریج و آرامی بر تو خواندیم.
نکتهها:
بهانهجویان، هر لحظه بهانهی جدیدی میگرفتند. گاهی میگفتند: چرا به ما وحی نمیشود؟ گاهی میگفتند: چرا فرشته وحی را نمیبینیم؟ چرا پیامبر سرمایه و کاخ و طلا ندارد؟ و گاهی میگفتند: چرا قرآن یکجا نازل نمیشود؟
در حالی که قرآن دارای دو نزول است: یکی نزول دفعی که در شب قدر بر قلب پیامبر نازل شده است و دیگری نزول تدریجی که به مناسبتهای مختلف در طول بیست و سه سال نازل شده است.
آثار و دلایل نزول تدریجی قرآن:
1- نزول تدریجی، عامل ارتباط دائمی و مستمرّ پیامبر اکرم با سرچشمهی وحی و مایهی استواری او در راه است و بیانگر آن است که رسالت یک جرقّهی مقطعی نیست.
2- دینِ زنده و جامع آن است که با حوادث و مناسبتها ارتباطی نیرومند داشته باشد، و حوادث و مناسبتها هم به مرور پیدا میشود، نه یکدفعه.
3- انجام همهی اوامر و ترک همهی نواهی یکدفعه برای عموم مردم سخت بود وسبب عُسر و حَرَج میشد.
4- چون هر سوره و آیهی قرآن به تنهایی یک معجزه است، بنابراین نزول تدریجی آن به منزلهی چندین معجزهی پی در پی و هر معجزهای مایهی تسلّی قلب پیامبر در برابر آزار دشمنان است.
5 - نزول هر آیه به مناسبت نیازی که پیدا میشود با نزول همهی آیات بدون در نظر گرفتن نیازها، تفاوت بسیار است.
6- بعضی آیات پاسخ سؤالات مردم است، پس اوّل باید سؤالش مطرح شود تا بعد آیهای درپاسخ آن نازل شود.
7- بعضی آیات و احکام برای مدّتی معیّن نازل شده است، لذا باید آیهی ناسخ نازل شود.
ترتیل چیست؟
* پیامبر اکرم صلی الله علیه و آله فرمود: ترتیل آن است که قرآن را با بیان روشن بخوانید، (نه مثل شعر، نه مثل نثر)، هنگام برخورد بر لطایف آن توقّف کنید، روح و دل خود را صفا دهید و هدف شما در تلاوت، رسیدن به آخر سوره نباشد.**تفسیر مجمعالبیان.***
* حضرت علی علیه السلام فرمود: مراد از ترتیل، رعایت موارد وقف و ادای حروف است.**تفسیر کنزالدقائق و منهجالصادقین.***
* امام صادق علیه السلام فرمود: ترتیل، یعنی زیبا و آرام خواندن قرآن، مکث کردن در آن و پناه بردن به خداوند در هنگام تلاوت آیات مربوط به آتش و عذاب، و دعا کردن هنگام برخورد با آیات بهشت و درخواست بهشت از خدای مهربان.**تفسیر نمونه.***
پیامها:
1- رهبر باید قلبی مطمئن، استوار وآرام داشته باشد. (لنثبّت به فؤادک)
2- نتیجهی تربیت نبوی آرامش دلهاست، نه تعلیم و کسب اطلاعات. (لنُثبّت به فؤادک)
3- آموزش و تربیت باید تدریجی باشد. (و رتّلناه ترتیلا)