(72) وَالَّذِینَ لَایَشْهَدُونَ الزُّورَ وَإِذَا مَرُّواْ بِاللَّغْوِ مَرُّواْ کِرَاماً
و (بندگان خدا) کسانی هستند که در مجلس (گفتار و کردار) باطل حاضر نمیشوند و چون بر لغوی عبور کنند کریمانه بگذرند.
نکتهها:
کلمه «شَهِد» دو معنا دارد؛ یکی حضور یافتن است و دیگری خبر و گواهی دادن. در این آیه هر دو معنا را میتوان استفاده کرد. یعنی آنان نه در مجالس بد حاضر میشوند و نه بر باطل گواهی میدهند. کلمهی «زور» به معنای کار باطلی است که در قالب حقّ باشد و در تفاسیر به معنای گواهی باطل، دروغ و غنا آمده است.
در روایتی از امامصادق علیه السلام مراد از «زور» در «لایشهدون الزور» غنا شمرده شدهاست.**کافی، ج6،ص 433.***
در تفسیر «مجمع البیان» میخوانیم: مرور با کرامت، آن است که هرگاه ناچار شدند نام چیز زشتی را ببرند، با کنایه نام میبرند. چنانکه در روایتی از امام باقر علیه السلام میخوانیم: آنان هرگاه خواستند نام عورت را ببرند، با کنایه از آن نام میبرند. البتّه این، یکی از مصادیق رفتار کریمانه است.
امام صادق علیه السلام فرمود: خداوند بر گوش واجب نمود که از شنیدن هرچه حرام است دوری نماید، سپس این آیه را تلاوت فرمودند: (واذا مرّوا باللغو مرّوا کراما)**تفسیر نورالثقلین.***
پیامها:
1- نه تنها انجام گناه حرام است، بلکه شرکت در جلسهی گناه و شاهد بودن بر گناه نیز ممنوع است. (لا یشهدون الزور)
2- هر نوع آگاهی و اطلاع و حضور در صحنهای، ارزش نیست. (لا یشهدون الزور) (گاهی انزوا و گوشهگیری از اجتماع، ارزش است)
3- حاضر نشدن در مجلس گناه و بیاعتنایی به گناهکاران، نوعی نهی از منکر است. (لایشهدون... مرّوا کراما)
4- شرکت در مجالس فاسد، حتّی در بندگان واقعی خدا اثر میکند. (لا یشهدون)
5 - هرگونه لغو در کلام، عمل وآرزو ممنوع است. (مرّوا باللغو) (بندگان خدا، هدف معقول و مفیدی دارند و عمر خود را صرف امور بیهوده نمیکنند)
6- در شیوهی نهی از منکر، همه جا خشونت لازم نیست. (لا یشهدون... مرّوا)
7- نگذاریم فکر بد در روح ما مستقر شود. (مرّوا کراما)