(46) ثُمَّ قَبَضْنَهُ إِلَیْنَا قَبْضاً یَسِیراً
سپس آن سایه را (اندک اندک) به سوی خود جمع میکنیم.
نکتهها:
امام باقر علیه السلام فرمود: مراد از سایه گسترده در آیه، سایهی مابین طلوع فجر و طلوع خورشید است.**تفسیر نورالثقلین.*** گرچه بعضی مراد از سایه را سایهی شب یا بعد از ظهر گرفتهاند، ولی با توجّه به جمله بعد که میفرماید: (ثمّ جَعلنا الشّمس علیه دَلیلا)، سخن امام مورد قبول است.
کیف مدّالظل نقش اولیاست کو دلیل نور خورشید خداست**شهریار نیز میگوید: به علی شناختم من، به خدا قسم خدارا.***
اندرین وادی مرو بی این دلیل - لا اُحبّ الآفلین گو چون خلیل**مولوی.***
پیامها:
1- بهترین راه خداشناسی برای همگان، تفکّر در پدیدههای هستی است که بر اساس حکمت الهی آفریده شدهاند. (ألم تر)
2- گردش زمین به دور خود و خورشید تصادفی نیست، حکیمانه و مدبرانه است. (ألم تَر الی ربّک کیف مدّ الظل)
3- انسان غرق در نعمتهاست، ولی با دیدهی عبرت به آنها نمینگرد. (ألم تر الی ربّک کیف مدّ الظل)
4- گستردگی و طولانی شدن مدّت سایه به خاطر پرورش و رشد و شکوفایی است. (ربّک... مدّالظل) (اگر نور، مستقیم و یا سایه دائمیبود، یا همگی میسوختند و یا منجمد میشدند.)
5 - گرچه خداوند قدرت دارد که در طبیعت، تغییر و تحوّل شدید ایجاد کند، ولی خداوند سنّت خود را ترک نمیکند. (ولوشاء)
6- تداوم گردش هستی به دست اوست. (ولوشاء لجعله ساکنا)
7- شناخت سایه با وجود خورشید و نور ممکن است، زیرا هر چیزی با وجود ضدش شناخته میشود. (ثمّ جعلنا الشمس علیه دلیلا)
8 - حرکت هستی و عملکرد طبیعت، عمل خداست. (مدّ - جعلنا - قبضنا)
9- همان گونه که آفرینش جهان به تدریج و آرامی و در شش مرحله صورت گرفته است، تغییر آن نیز به تدریج خواهد بود. (قبضاً یسیراً)
10- گرفتن هیچ چیز برای خدا سخت نیست. (قبضاً یسیراً)