(27) وَأَذِّن فِی النَّاسِ بِالْحَجِّ یَأْتُوکَ رِجَالًا وَعَلَی کُلِّ ضَامِرٍ یَأْتِینَ مِن کُلِّ فَجٍّ عَمِیقٍ
و در میان مردم بانگ حج برآور تاآنان، پیاده و سوار بر مرکبهای چابک از هر راه دوری به سراغ تو بیایند.
نکتهها:
کلمهی «ضامِر» به معنای حیوانی است که پیه بدنش آب شده و گوشتهایش به ماهیچه تبدیل شده و چابک است، مانند حیوانی که بدن سازی شده و برای مسابقات آماده است. حضرت علی علیه السلام در خطبهی 28 نهجالبلاغه میفرماید: «ألیوم المِضمار و غَداً السّباق» یعنی امروز خود را چابک کنید تا در قیامت بتوانید سبقت بگیرید.
در روایات میخوانیم: حضرت ابراهیم علیه السلام گفت: خداوندا! صدای من به گوش کسی نمیرسد. خداوند فرمود: تو فریاد بزن، من به مردم ابلاغ میکنم.
اوّلین وظیفهی زائران کعبه، پوشیدن لباس احرام و گفتن «لبّیک الّلهم لبّیک» است، امام صادق علیه السلام فرمود: این جملات پاسخ دعوت ابراهیم است.**تفسیر نورالثقلین ؛ عللالشرایع، ص 416.***
پیامبر اکرم صلی الله علیه و آله نیز در مدینه در سال دهم دستور داد که مؤذّنین با بلندترین صدا مردم را برای حج همراه پیامبر دعوت کنند.**تفسیر نورالثقلین ؛ کافی، ج 4، ص 245.***
پیامها:
1- فریاد امروز اولیای خدا، در آیندگان اثر خواهد کرد. (أذِّن - یَأتوک)
2- انبیا از پیشگامان امر به معروف بودهاند. (و أذِّن)
3- حج رفتن، به محضر اولیای خدا رسیدن است. (یَأتوک) (نفرمود: «یأتوه» آری، در مراسم حج محور رهبر الهی است)
4- خداوند از غیب و آیندهی تاریخ خبر میدهد. (یَأتوک - یَأتین)
5 - اگر انسان بر انجام کاری مکلّف شد، باید مقدّمات آن را فراهم کند. (و علی کلّ ضامر...)
6- پیاده رفتن به حج برتر از سواره است. («رجالاً» قبل از «کل ضامر» آمده است)
7- اگر در انجام کاری، اراده و عشق باشد، امکانات در مرحلهی بعد قرار میگیرد. (رجالاً و علی کلّ ضامر)
8 - حج، تنها مقصدی است که همیشه واز همهی مناطق جهان مسافر دارد. (من کلّ فَجّ عمیق)