(17) إِنَّ الَّذِینَ ءَامَنُواْ وَالَّذِینَ هَادُواْ وَالصَّبِئِینَ وَالنَّصَرَی وَ الْمَجُوسَ وَالَّذِینَ أَشْرَکُواْ إِنَّ اللَّهَ یَفْصِلُ بَیْنَهُمْ یَوْمَ الْقِیَمَةِ إِنَّ اللَّهَ عَلَی کُلِّ شَیْءٍ شَهِیدٌ
همانا خداوند در قیامت، میان مؤمنان (مسلمان) و یهودیان و صابئین و نصاری و مجوس و مشرکان، داوری کرده و حقّ را از باطل جدا خواهد نمود، همانا خداوند بر هر چیزی گواه (و از همه چیز آگاه) است.
نکتهها:
در این که صابئین چه کسانی هستند، سخن بسیار است. بعضی گفتهاند: ستاره پرستند، بعضی ملائکهپرست میدانند وبعضی میگویند: اینان گروهی از پیروان نوح علیه السلام هستند.
شخصی از حضرت علی علیه السلام پرسید: چرا از مجوس جزیه (نوعی مالیات) گرفته میشود در حالی که آنان نه پیامبر داشتند و نه کتاب و جزیه گرفتن مخصوص اهلکتاب است؟! حضرت فرمود: مجوس هم کتاب آسمانی دارند و هم پیامبر الهی.**تفسیر نورالثقلین ؛ توحید صدوق، ص 306.***
در این آیه میان گروهها با کلمهی «الّذین» فیصله داده شده است، در قیامت نیز حساب مؤمنان بر حقّ، از حساب مشرکان منحرف و هر دو از حساب پیروان ادیان آسمانی دیگر جداست. کلمهی «الّذین» سه مرتبه بکار رفته است: درباره مؤمنان، ادیان دیگر ومشرکان.
پیامها:
1- در نام بردن از گروهها، حقّ مؤمنان واقعی مقدّم است. (الّذین آمنوا)
2- یهودیّت، مسیحیّت، مجوسیّت وصابئیّت همه از ادیان توحیدی و آسمانیاند، چون نام آنان در برابر مشرکان برده شده است. (والّذین هادوا... والّذین اَشرکوا)
3- قیامت برای همه است و در آن روز بین همهی گروهها داوری میشود و تمام دعواها پایان میپذیرد. (اِنّ اللّه یَفصِل بینهم)
4- در قیامت، خداوند هم قاضی است و هم شاهد. (اِنّ اللّه یَفصِل - اِنّ اللّه علی کلّ شیء شهید)
5 - قضاوتی کامل است که قاضی اطلاعات همه جانبه داشته باشد. (یَفصِل ... علی کلّ شیء شهید)
6- دعوت به اسلام ومجادله نیکو لازم است، ولی توقّع تمام شدن اختلافات ادیان را در دنیا نداشته باشید. در دنیا همزیستی مسالمتآمیز داشته باشید تا در قیامت خداوند فیصله دهد. (اِنّ اللّه یَفصِل بینهم یوم القیامة)