(23) وَقَدِمْنَآ إِلَی مَا عَمِلُواْ مِنْ عَمَلٍ فَجَعَلْنَهُ هَبَآءً مَّنثُوراً
ما به سراغ هر عملی که (به عنوان خیرات) انجام دادهاند میرویم و آن را غباری پراکنده میسازیم.
نکتهها:
«هباء» خاک نرم را گویند و «منثور» یعنی پخش شده. قرآن کریم در جای دیگر عمل کفّار را به خاکستری تشبیه کرده است که باد تندی آن را پراکنده سازد. (مَثلُ الّذین کفروا بربّهم اعمالهم کرِمادٍ اشتدّت به الرّیحُ فی یوم عاصِف لا یَقدرون ممّا کَسَبوا علی شییء)**ابراهیم، 18.*** و در آیهای دیگر، کار کفّار به سراب تشبیه شده است، که انسان تشنه آن را آب میپندارد.**نور، 39 .***
در روایات، مصداق کسانی که اعمالشان پوچ میشود، افرادی معرّفی شدهاند که اهل نماز و روزهاند، ولی از لقمهی حرام پرهیز ندارند ویا نسبت به علیّبنابیطالب علیهما السلام و شیعیان او کینه و بغض دارند.**تفسیر کنزالدقائق و صافی.***
پیامها:
1- در قیامت، اعمال انسان تجسّم مییابد. (ما عملوا من عمل فجعلناه هباء ...)
2- پوچ شدن بر همه کارهای مجرمین عارض میشود. (ما عملوا من عمل... هباء)
3- تباهشدن عمل در برابر چشم انسان، از حسرتهای او در قیامت است. (هباء) پس به کارها وتلاشهای خود اطمینان نکنیم، شاید بدعاقبت شویم و اعمالمان بیاثر باشد.
4- روح کار، انگبزه و نیّت کسی است که آن را انجام میدهد وگرنه عمل منهایعقیده و اخلاص، بینتیجه و پوچ است. (هباء منثورا)