تربیت
Tarbiat.Org

تفسیر نمونه، جلد3
آیت الله مکارم شیرازی با همکاری جمعی از فضلاء و دانشمندان‏‏‏‏‏

مسابقه در مسیر سعادت

به دنبال آیات گذشته که بدکاران را تهدید به مجازات آتش و نیکوکاران را تشویق به رحمت الهی می کرد، در این آیه کوشش و تلاش نیکوکاران را تشبیه به یک مسابقه معنوی کرده که هدف نهائی آن آمرزش الهی بر یکدیگر سبقت بگیرید))(و سارعوا الی مغفرة من ربکم)

((سارعوا)) از ((مسارعت)) به معنی کوشش و تلاش دو یا چند نفر برای پیشی گرفتن از یکدیگر در رسیدن به یک هدف است، و در کارهای نیک، قابل ستایش، و در کارهای بد، نکوهیده است.

در حقیقت قرآن در اینجا از یک نکته روانی استفاده کرده که انسان برای انجام دادن یک کار اگر تنها باشد معمولا کار را بدون سرعت و به طور عادی انجام می دهد، ولی اگر جنبه مسابقه به خود بگیرد، آنهم مسابقه ای که جایزه باارزشی برای آن تعیین شده، تمام نیرو و انرژی خود را به کار می گیرد و با سرعت هر چه بیشتر به سوی هدف پیش می تازد.

و اگر می بینیم هدف این مسابقه در درجه اول مغفرت قرار داده شده برای این است که رسیدن به هر مقام معنوی بدون آمرزش و شستشوی از گناه ممکن


@@تفسیر نمونه، جلد 3، صفحه 112@@@

نیست، نخست باید خود را از گناه شست و سپس به مقام قرب پروردگار گام نهاد!.

دومین هدف این مسابقه معنوی بهشت قرار داده شده، بهشتی که وسعت آن، پهنه آسمانها و زمین است (و جنة عرضها السموات و الارض).

باید توجه داشت که مراد از ((عرض)) در آیه فوق اصطلاح هندسی آن که در مقابل طول است، نیست، بلکه به معنی لغوی که وسعت است، می باشد.

در آیه 21 سوره حدید همین تعبیر با تفاوت مختصری دیده می شود: ((سابقوا الی مغفرة من ربکم و جنة عرضها کعرض السماء و الارض؛ به پیش تازید برای رسیدن به مغفرت پروردگارتان و بهشتی که پهنه آن مانند پهنه آسمان و زمین است)).

در این آیه به جای ((مسارعت)) صریحا کلمه ((مسابقه)) ذکر شده و ((سماء)) به صورت مفرد با الف و لام جنس آمده که در اینجا معنی عموم می دهد، و از ((کاف تشبیه)) استفاده شده است. به این معنی که در آیه مورد بحث صریحا می گوید: ((وسعت بهشت همان وسعت آسمانها و زمین است)) ولی در آیه سوره حدید می گوید: ((وسعت آن مانند وسعت آسمان و زمین می باشد))، و هر دو تعبیر یک معنی را می رساند.

در پایان آیه تصریح می کند که: ((این بهشت، با آن عظمت، برای پرهیزگاران آماده شده است))(اعدت للمتقین).

اکنون این سؤال پیش می آید که:

اولا: آیا بهشت و دوزخ هم اکنون آفریده شده و وجود خارجی دارند یا بعدا در پرتو اعمال مردم ایجاد می شوند؟

ثانیا: اگر آنها آفریده شده اند جای آنها کجا است، (با توجه به اینکه قرآن می گوید وسعت بهشت به اندازه آسمانها و زمین است).


@@تفسیر نمونه، جلد 3، صفحه 113@@@