سؤال: آیا میتوانیم بگوییم: اگر از نظر تئوری، افراد جامعه به خودآگاهی لازم برسند، میتوانند از علم و ابزار غرب استفاده کنند، بدون آنكه تحتتأثیر فرهنگ آن تمدن قرار گیرند؟
جواب: اینکه میفرمایید نكتهی قابل تأمل و قابل دقتی است، ولی این بیشتر یك اندیشهی انتزاعی است كه تصور كنیم عموم مردم میتوانند از تكنیك غربی استفاده كنند و تحتتأثیر خاستگاه فرهنگی این تكنیك قرار نگیرند. آری؛ فقط نخبگان بزرگ كه به خودآگاهی و دلآگاهی رسیدهاند، میتوانند بدون تأثیرپذیری از فرهنگ نامرئی موجود در تكنیك غربی از آن استفاده كنند، آن هم به طور موقت، چون افق زندگی خود را در جای دیگر قرار دادهاند و از خساراتی كه از طریق بهكارگیری این تكنیكها به جان و دل بشر وارد میشود، آگاهی دارند. ولی وضع عموم مردم چنین نیست، برای همین هم ما باید به فكر تحقق تمدنی باشیم كه موجب نجات همهی مردم از فرهنگ ظلمانی مدرنیته میشود. روش دینی این نیست كه سر خود را بگیریم و نگران بقیه نباشیم و تئوریهایی بدهیم كه فقط نخبگان بتوانند با آنها زندگی كنند. دین؛ به همهی انسانها نظر دارد و راهی برای نجات همه مطرح میكند، نمونهاش هم كار حضرت امام خمینی«رحمةاللهعلیه» بود كه توانست همهی مردم را از مهلكهی نظام شاهنشاهی نجات دهد و همه را وارد مرحلهی دیگری از تاریخ خودشان كرد. ایشان به همه توصیه میکنند: «خودتان را از غرب جدا کنید، افکارتان را از غرب جدا کنید و هم نسل آتی را جوری کنید که این غربزدگی را نداشته باشد».(69)