پیامبرخدا(ص) میفرمایند: «لِكُلِّ شَیْئٍ بابٌ وَ بابُالْعِبادةِ اَلصّوم»(167) برای هر چیزی دری است و باب عبادت، روزه است. یعنی اگر روزه در زندگی انسان نیاید سایر عبادات محقق نمیشود. زیرا عبادت حالتی است که انسان میتواند از طریق آن خودخواهیِ خود را نفی کند و خداخواهی را در خود پدید آورد. با روزهداری انسان وارد حالتی میشود که تمام توجهش متوجه پروردگار شود. زیرا «روزه حالتی است پنهانی در نزد بنده و خدا، كه جز خدا از آن اطلاعندارد». ما وقتی نماز میخوانیم بقیه هم نماز خواندن ما را میتوانند ببینند؛ چون ركوع و سجود دارد. همچنین وقتی زكات میدهیم لااقل آن كسی كه زكات را میگیرد میفهمد ما زکات دادهایم، در این نوع عبادات ناخودآگاه نظر به شخص یا اشخاصی که غیر از خدا هستند در میان است و وجهی از توجه ما را - حتی ناخواسته - به خود جلب میكند. اما در روزه اینچنین نیست روزهداری هیچ شكلی برای نمایش به غیر ندارد و انسان روزهدار راحت میتواند در عبادت خودش با خدایش باشد و بر همین اساس از سخن رسول خدا(ص) میتوان فهمید چرا میفرمایند؛ «تا روزه واقعنشود، عبادتی واقعنمیشود» زیرا انسان در روزهداری معنی عبادت را میفهمد و سعی میکند در سایر اعمال عبادی نیز بر همان اساس عمل کند که تماماً نظر خود را بر خدا بیندازد.
بعضی از مؤمنین چقدر تلاش میکنند که با خلوص نیت عملی را انجام دهند، مثلاً میخواهند هم به نماز جماعت حاضر شوند و هم در این امر غیرخدا مشغولشاننكند! این یكی از مقامات عالیهای است كه امیدوارم خدا نصیب من و شما بكند، مقام «لایَشْغَلُهُ اَمْرٌ عَنْ أمْرٍ» كاری او را از كاری باز نمیدارد و تماماً در حضور است، هرچند در میان مردم باشد. این از صفات انسانهایی است كه متخلِّق به اخلاق الهی شدهاند، میفرماید: خداوند آنچنان است كه كاری او را از كاری بازنمیدارد، یعنی در او غفلت راه ندارد. انسانهای الهی به این حالت نزدیك میشوند و روزه، ورود به چنین حالتی است، چون عبادتی است كه در آن جایی برای توجه به غیر نمیماند.
وقتی فهمیدیم شیطان تقویتنمیشود مگر بهواسطهی شهوات، متوجهمیشویم كه گرسنگی چگونه شهوات را كه ابزار شیطان است میشكند. و وقتی شهوت رفت، ما میمانیم و خدا، بدون مزاحمت وسوسههای شیطانی. در همین رابطه حضرتپیامبر(ص) فرمودند: مجاری ورود شیطان را با گرسنگی تنگكنید و گرسنگی یك مصداق جامع دارد كه روزهی ماه مبارك رمضان است.
هرکس متوجه توحید و یگانگی خدا باشد مایل است بین او و خدا هیچ خیال و غبارِ مَنیّـتی در میان نباشد زیرا هیچ آرامشی به اندازهی این آرامش كه آدم با خدا باشد و فقط خدا در منظرش باشد نیست و این حالت هرچند راحت بهدست نمیآید ولی با روزهی ماه رمضان امکان حصول آن فراهم میشود زیرا از آنجهت که روزه، قدرت تنگكردن حضور و فعالیت شیطان را در فکر و خیال ما دارد، پیامبر خدا(ص) میخواهند ما را متوجه این مسأله بنمایند تا تلاش کنیم از طریق روزهی ماه رمضان، زندگیِ بدون وسوسههای شیطان را تمرین كنیم، وقتی وسوسههای شیطان در میدان قلبها حاکم نبود، آرامآرام صدای الهام ملائكه به گوش خواهد رسید.