خطبهی شعبانیه که بناست در این جلسه و جلسه بعد بر روی آن تأمل کنیم، تماماً یك روایت است كه راوی آن حضرت امیرالمؤمنین(ع) هستند. ایشان میفرمایند: «اِنَّ رَسولَ الله(ص): خَطَبَـنا ذاتَ یَوْمٍ، فَقالَ اَیُّـهَاالنّاس! اِنَّهُ قَدْ اَقبَلَ اِلَیْكُمْ شَهْرُاللهِ» روزی - ظاهراً، همان جمعهی آخر ماه شعبان است - حضرت پیامبرخدا(ص) برای ما خطبه ایراد فرمودند: كه ای مردم ماه خدا به سوی شما آمده - بر روی واژهی «شهرالله» التفات داشته باشید- این ماه را که ماه روزه و کنترل میل نفس امّاره است ماه خدا نامیدند، یعنی اگر نفس امّاره را در این ماه، زمین بگذارید خودِ خدا بهسوی شما روی میآورد. وگرنه همهی ماهها ماه خدا است ولی این ماه را ماه خدا نامیدند زیرا خداوند در این ماه رابطهای خاص با انسانها پیدا میکند.
رسول خدا(ص) میفرمایند: ماه خدا به سوی شما آمد: «بِالْبَـرِكَةِ وَالرَّحْـمَـةِ وَالْمَـغْفِرَةِ» با این سه خصوصیت بهسوی شما آمده تا شما را در چنین شرایطی قرار دهد و زمینهی رجوع به سوی خدا را برای شما به بهترین نحو فراهم کند. اولاً: این ماه دارای «برکت» است و ظرایفی خاص از معنویت را به همراه دارد. - بِرْكه، جایی را میگویند كه آب در آن باشد. موهای نرم جلوی سینهی شتر را كه خیلی نرم است نیز بَرَك گویند- ماه رمضان ماهی است كه جان شما را سیراب میکند و با شما تماس خاصی که همراه با نرمی و ملایمت است پیش میآورد، بهتر است معنی كنیم این ماه برای جان شما فرحانگیز است. ثانیاً: این ماه دارای «رحمـت» است و حق با اسم «رحمان» برای انسانها ظهور میکند. رحمت، لطفی است از خداوند كه شامل كافر و مؤمن میشود، پس در این ماه گناهان و حتی استحقاقها را در نظر ندارند، بدون در نظر گرفتن این موانع شروع میکنند تا انسانها را متوجه حقایق عالم بنمایند. ثالثاً: این ماه دارای «مغفرت» است. به طوری که گذشتهها را میبخشند تا انسانها سبکبال بتوانند به سیر خود ادامه دهند. گاهی تجربه کردهاید که در تاریكی هستید، هیچ حال معنوی در خود احساس نمیکنید طالب حالتی هستید که شرایط را عوض کنید، پیش خود میگوئید:
بُوَد آیا كه درِ میكدهها بگشایند؟!
گره از كار فرو بستهی ما بگشایند؟!
گشودن درِ میکده به معنی بازكردن درِ مغفرت است. ما در این دنیا گیر افتادهایم، باید درِ میكدهها را بگشایند تا گره از كار فروبسته ما باز بشود. مغفرت الهی موجب میشود که افق جان انسان آنچنان متوجه حق شود كه گناهان، مزاحم ارتباط او با حق نگردد و حجاب گناه را از سر راه انسان برمیدارند. در مناجات معجزهآسای ابوحمزه از خداوند تقاضا میكنید: «فَرِّقْ بَیْنِی وَ بَیْنَ ذَنْبِیَ الْمانِعِ» خدایا بین من و بین گناهی که مانع ارتباط بین من و خودت هست، جدایی بینداز. مغفرت، رفعِ آن ذنبِ مانع است، و با رفع حجاب بین عبد و ربّ از طریق «مغفرت»، مانع از میان برداشته میشود و ماوراء گناهان، مسیر ارتباط با حق را برای ما باز میكنند. آری اینطور نیست که فكر میكنید بناست ما تا آخر همینطور در تاریكی زندگی كنیم، مغفرت او میآید و راه را روشن میکند تا بتوانیم با نشاط و سرور جلو برویم، گفت:
اینكه بینی مرده و افسردهای
زان بُوَد كه ترك سَرْوَر كردهای
سَروَر را با اسمِ غفّار بخوان و بگو «یا غفّار» زیرا او در این ماه با غفّاریتش بهمیدان آمده است تا ما را از تاریكیهای روحمان نجات دهد. وقتی حضرت پیامبر(ص) میفرمایند: در این ماه بركت، رحمت و مغفرت به سراغ شما میآید باید آماده بود که بیشترین بهره را در آن راستا ببریم. سعی كنید به نتایج بسنده نکنید. گفت:
هرچه در این راه نشانت دهند
گر نستانی، بِه از آنت دهند
از خدا مغفرت بخواهید تا حضرت ربّ هم با غفاریتش با شما برخورد کند، خداوند به دنبال بهانه است که رحمت و مغفرت و برکتِ خود را سرازیر نماید. بچّه وقتی بهانه میگیرد و هر اسباببازی که به او بدهند رد میکند، آخرش بابا خودِ بچه را بغل میكند، در این ماه میتوان تا مقام قرب الهی پیش رفت، کمتر از قرب الهی طلب نکنید تا رحمت و برکت و مغفرتِ او به نتیجهی نهایی برسد. مغفرتِ خدا را از آن جهت بخواهید تا حجاب بین شما و خودش را برطرف كند و در مقام قربِ با حضرت حق قرار گیرید. آری:
از جمع كتب نمیشود رفع حُجُب
در رفع حجبكوش،نه در جمع كتب