ماه مبارك رمضان، ماه عجیبی است. روحانیت ماه رمضان به لطف خدا ریشه‌ی اشتغالاتی را كه باعث غفلت از حضور حق می‌شود، در ما از بین می‌برد. در بقیّه ماههای سال وقتی كه صبح از خواب بیدار می‌شویم می‌خواهیم ببینیم كه صبحانه چه بخوریم و وقتی صبحانه خوردیم، در پی آن هستیم كه ظهر چه بخوریم و ناهار كه خوردیم ذهن‌مان مشغول است كه شام چه بخوریم. امّا در ماه مبارك رمضان از ابتدای صبح زمینه را خداوند طوری فراهم نموده‌است که به روزه توجّه داشته باشیم و فكر افطار هم نكنیم، چون دشت پرمعنویت روزه در پیش روی مؤمنین است و آنقدر جهت‌های معنوی غلبه دارد كه فكر افطار هم نخواهند بود و هنگام افطار هم چون گرسنه‌اند به فکر این نیستند چه نوع غذایی برای افطار بخورند. امیر‌المؤمنین(ع) می‌فرمایند: آنقدر نفسم را گرسنه نگه داشته‌ام كه به یك تكه نانِ خشك جُوین راضی است. وقتی روزه می‌گیرید، نفس شما به یك تكه نان راضی می‌شود و در نتیجه دیگر انواع غذاها برایتان رخ نمی‌نمایانند تا ذهن مشغول آن‌ها شود.
در دشت روزه، داشتن اراده‌ی گرسنگی جهت امورِ معنوی، و روحیه‌ی انصراف از غذا، آنقدر انسان را مشغول می‌كند كه دیگر به بقیّه‌ی اشتغالات نمی‌پردازد و این به‌جهت گرسنگی خاصی است كه در راه خدا اراده كرده است. به‌عنوان رعایت یك حكم واجب برای خدا، گرسنگی می‌كشید، پس دیگر به هیچ‌چیز فكر نمی‌كنید و این خود زمینه‌ی حضور قلب در محضر خدا را فراهم می‌کند. خداوند در ماه رمضان و با دستور به روزه‌داری، شرایط زندگی معنوی را فراهم آورده‌است، این هنر ما است كه بتوانیم از آن شرایط استفاده‌ی كامل بكنیم.
با توجه به نکات فوق عرض می‌شود در این ماه، شرایطِ احساس حضور حق را می‌توان پایه‌گذاری كرد، در همین راستا بزرگان توصیه می‌کنند اگر میتوانید مشغولیات دنیایی و كسب و كارتان را در این ماه سبك كنید و در شب‌های این ماه با خود تنها باشید و در جلساتی كه شرایط و حالت روحانیِ ماه رمضان را از شما می‌گیرد، شركت نكنید وگرنه قلبتان از دستتان می‌رود و ماه مبارك رمضان هم تمام می‌شود و هیچ چیز دریافت نكرده‌اید.
ضرر و خسران زیادی است اگر خود را در این ماه طوری مشغول كنیم كه حال تفكر كردن در ما از بین برود و در نتیجه از سیر روحانی به‌سوی حقایق عالَم غیب محروم شویم. باید طوری برنامه‌ریزی كرد كه فرصتی برای تفكر باقی بماند. آن احساس حضور حق كه در ماه رمضان إن‌شاءالله برای قلبتان پیش می‌آید، حالت حقیقی ایمانی است كه هر انسانی به‌دنبال آن است. پس اطعام كردن مؤمنین و امثال آن در ماه رمضان، فرع است و مقصد و هدف اصلیِ شما در ماه رمضان نیست. اگر احساس حضور حق را برای خود حل كردید، بقیّه فرع‌ها هم با ارزش و با بركت می‌شوند.
اگر خواستید قلب شما در حالت احساس حضور حق قرار گیرد، دستورالعمل جامعِ حضرت آیت‌الله‌بهجت(رض) كاملاً كارساز است. از ایشان می‌پرسند: كه چه كار كنیم كه حالات اولیاء را به دست آوریم، با ملائكه همنشین شویم، شهود داشته باشیم، بهشت را در همین دنیا ببینیم و در رؤیاها اهل‌البیت(ع)را ملاقات كنیم؟ آیت‌الله بهجت(رض) همه‌ی این‌ها را در این جمله جواب می‌دهند: «گناه نكنید!» اگر اراده كنید دستور ایشان را عمل كنید، خدا می‌داند آنچه به اولیاء بزرگ رسیده است - كه عبارت باشد از احساس حضور حق - به شما هم می‌رسد. اگر بخواهیم گناه نكنیم، باید نگهبان خود باشیم، اگر بخواهیم نگهبان خود باشیم، باید تمركز كنیم، اگر بخواهیم متمركز باشیم، باید فكر كنیم، اگر بخواهیم به واقع فكر داشته باشیم، باید متوجه حضور حق باشیم و غیر از این هم راهی نیست.
ما می‌توانیم به یاری خدا گناه نكنیم و اگر بتوانیم گناه نكنیم، خوابمان، خواب نورانی، بیداریمان بیداری نورانی و روحمان، روح رحمانی می‌شود و نعره‌ی مستانه‌ی مراوده با حق، سر می‌دهیم. راهش خیلی آسان است. البته در ابتدا اگر بخواهیم همین‌طوری گناه نكنیم ممكن نیست، امّا راهش این است كه احساس حضور حق را با تمركز و تفكر در خودمان ایجاد نماییم تا اعضاء و جوارح ما مؤدّب شوند. یك نفر خدمت آیت‌الله بهجت(رض) عرض می‌كند: «آقا می‌خواهیم كه گناه نكنیم امّا نمی‌شود». ایشان فرموده‌اند: «روغنْ چراغ كم است» - روغن چراغ؛ یعنی معرفت به خدای حیّ و حاضر- معرفت به خدا یعنی حق را حاضردیدن، پس باید حق را حیّ و حاضر بدانیم و بعد به حیّ و حاضربودن حق توجّه كنیم، آنگاه گناه نمی‌كنیم. چه اشكالی دارد كه شما نصف‌شب بلند شوید و به تأمّل و تفكر فرو روید، در خود تأمل كنید، به آسمان پرستاره نظر كنید، و این آیه را تکرار کنید که خداوند می‌فرماید: «وَمَا خَلَقْنَا السَّمَاء وَالْأَرْضَ وَمَا بَیْنَهُمَا بَاطِلًا»(107) خلق نکردیم آسمان و زمین و هرچه بین آن‌ها است باطل و بی‌هدف. احساس می‌کنید دوتا چیز در شما پیش آمد، یکی «احساس حضور حق» و دیگر «توجّه قلبی به این حضور»؛ در آن حال میلتان به گنا‌هان كم و به عبادات زیاد می‌شود و حالا اگر بتوانید عبادات را وسیله‌ی تفكر قراردهید، همان عبادات مانع انجام گناه می‌شود. شما وقتی می‌گویید: «سبحان‌الله»، اندیشه‌تان را از امور دنیایی بالاتر می‌برید و به حضور متعالی حضرت حق متوجه می‌شوید. این یك فكر است؛ اگر كسی به‌واقع یك سبحان‌الله واقعی بگوید، آیا می‌تواند بنشیند و غیبت كند؟ این است كه إن‌شاءالله دستورالعمل ایشان مبنی بر گناه‌نکردن در ماه مبارك رمضان را میتوانید در شخصیت خود پیاده كنید. ماه مبارك رمضان فرصت خوبی است. كاری بكنید فرصتِ تمركز و احساسِ حضور حق را در خود نهادینه نمایید.