در آیات فوق خواندیم که یکی از نشانه های بندگان خاص خدا تواضع است تواضعی که بر روح آنها حکومت می کند و حتی در راه رفتن آنها نمایان است تواضعی که آنها را بر تسلیم در برابر حق وامی دارد، ولی گاه ممکن است بعضی تواضع را با ضعف و ناتوانی و سستی و تنبلی اشتباه کنند که این طرز فکر خطرناکی است.
تواضع در راه رفتن به این نیست که سست و بی رمق گام بردارند، بلکه در عین تواضع گامهائی محکم و حاکی از جدیت و قدرت بردارند. در حالات پیامبر (صلی اللّه علیه و آله و سلّم) می خوانیم که یکی از اصحاب می گوید: ما رایت احدا اسرع فی مشیته من رسول الله (صلی اللّه علیه و آله و سلّم) کانما الارض تطوی له و انا لنجهد انفسنا و انه لغیر مکترث: من کسی را سریعتر در راه رفتن از پیامبر ندیدم، گوئی زمین زیر پای او جمع می شد، و ما به زحمت می توانستیم به او برسیم و او اهمیتی نمی داد.**فی ظلال ذیل آیه مورد بحث در تفسیر قرطبی روایت دیگری نیز در همین زمینه نقل می کند که شباهت زیادی به آنچه در بالا گفتیم دارد***
در حدیث دیگری از امام صادق (علیه السلام) می خوانیم که در تفسیر آیه الذین یمشون علی الارض هونا فرمود: و الرجل یمشی بسجیته التی جبل علیها، لا یتکلف و لا یتبختر: منظور این است که انسان به حال طبیعی خودش راه برود و تکلف و تکبر در آن نداشته باشد.**مجمع البیان ذیل آیه مورد بحث***
@@تفسیر نمونه جلد 15 صفحه 154@@@
در حدیث دیگری در حالات پیامبر (صلی اللّه علیه و آله و سلّم) آمده: قد کان یتکفا فی مشیه کانما یمشی فی صبب: هنگامی که پیامبر اسلام (صلی اللّه علیه و آله و سلّم) راه می رفت در عین اینکه عجولانه نبود با سرعت گام برمی داشت گوئی از یک سرازیری پائین می رفت.**تفسیر روح المعانی ذیل آیه مورد بحث***
به هر حال همان گونه که گفتیم کیفیت راه رفتن به تنهائی مطرح نیست، بلکه دریچه ای است برای پی بردن به وضع روحیات یک انسان، و در حقیقت آیه اشاره ای به نفوذ روح تواضع و فروتنی در جان و روح عباد الرحمان می کند.