با هفت دلیلِ پیشگفته، مدلّل شد که یک جامعه بدون یک نظام حکومتی نمیتواند زندگی مطلوب داشته باشد و به اهداف مادّی و معنوی خود نائل شود. همچنین، با توجّه به این هفت دلیل دانسته شد که هر حکومت لااقلّ هفت وظیفه اصلی دارد که عبارتند از:%
1- حفظ نظم و امنیّت درونی جامعه.%
2- تصدّی آن دسته از امور و شؤون اجتماعی که متصدّی خاصّی ندارد.%
3- برآوردن نیازهای علمی و معنوی مردم یا به تعبیر دیگر، تعلیم و تربیت آنان.%
4 - متناسب و متعادل ساختن همه فعالیتهای اقتصادی و مادّی افراد جامعه.%
5- دفاع شایسته از جامعه در برابر دشمنان بیرونی آن.%
6- رفع اختلافات و منازعات افراد یا گروهها و احقاق حقوق هر یک.%
7- وضع احکام و مقرّرات جزیی اجتماعی.%
اگر دقت کنیم درمییابیم که مجموع وزارتخانههای موجود در یک کشور، به انجامدادن همین هفت وظیفه اشتغال دارند؛ وزارت کشور ایجاد و حفظ نظم و امنیّت را در داخل مملکت بر عهده دارد و نیروهای انتظامی را به همین منظور به کار میگیرد؛ در واقع، نیروهای انتظامی پشتوانه اجراء قوانیناند و نمیگذارند که فرد یا گروه خاصّی از عمل به مقتضای قانون سر باز زند. وزارتخانههایی از قبیلِ وزارت نیرو، وزارت پست و تلگراف و تلفن، وزارت راه و ترابری، وزارت درمان و بهداشت و امور پزشکی، وزارت صنایع و معادن و فلزات و وزارت نفت و ... متصدّی خدماتی هستند که فرد یا گروه مخصوصی آنها را تصدّی نکرده است؛ وزارتخانههای آموزش و پرورش، فرهنگ و آموزش عالی و ارشاد اسلامی مسؤولیت تعلیم و تربیت همگانی را دارند؛ وزارتخانههای اقتصاد و دارایی، کار و امور اجتماعی و بعضی دیگر به امور اقتصادی و مادّی جامعه میپردازند؛ وزارت دفاع، مسؤول دفع و سرکوبیِ دشمنانِ بیگانه است؛ وزارت دادگستری به مخاصمات پایان میدهد و حقّ را به صاحب آن میرساند؛ هیأت دولت یا حتّی یک وزیر یا مدیر کلّ هم، برای حوزه مسؤولیّت خود، بخشنامهها و آییننامههای اجرائی را وضع و اعلام میکند.%
میدانیم که همواره هر وظیفهای توأم با یک سلسله اختیارات است؛ نمیشود انجام دادن وظیفهای را از کسی بخواهند و وسائل عمل به آن وظیفه را در اختیار وی نگذارند. از این رو معقول نیست که وجودِ حکومت را برای یک جامعه ضروری بدانیم و برای حکومت چندین وظیفه قائل شویم، در عین حال، برای آن هیچ گونه اختیارِ قانونی منظور نداریم. همان ادلّهای که برای حکومت وظایفی چندگانه اثبات میکند، ضمناً مقتضی آن است که حکومت، قدرتِ قانونی برای عمل داشته باشد. برای آن که حکومت به وظائف خود عمل کند و به اهداف منظور برسد، باید قدرت اجرائی متناسب را دارا باشد. پس مجملاً میتوان گفت همان گونه که برای حکومت یک رشته وظائف ثابت میگردد، یک سلسله اختیارات هم اثبات میشود.%
%