%
میدانیم قانونگذاران در عصر غیبت هرگز در علم و عصمت، قابل مقایسه با معصومینعلیهم السلام نیستند اما به هر حال باید کاری کرد که احکام و مقرّرات متغیّر نیز بیشترین نزدیکی را با قوانینی که خدای متعال و معصومینعلیهم السلام وضع و بیان کردهاند، داشته باشد. برای تحقق این هدف، قانونگذار باید واجد سه شرط اساسی باشد:%
الف) فقاهت؛ باید کسی که در رأس قوّه مقنّنه جامعه اسلامی جای دارد، بیش از هر کس دیگری با کتاب و سنّت آشنایی داشته باشد. از دیدگاه اسلامی، قانون فقط زمانی قانونیّت مییابد که به تصویب و امضای فقیهترین فقیهان زمان برسد و هر راه دیگری طی شود برخلاف مصالح جامعه اسلامی و مخالف با تعالیم دین مقدس اسلام خواهد بود.%
ب) آگاهی به اوضاع و احوال زمانه؛ پیداست که وضع قوانین متغیّرِ تأمینکننده مصالح جامعه، تنها با شناخت کامل از کتاب و سنّت امکانپذیر نیست، زیرا وضع چنین قوانین به دو امر بستگی دارد: یکی علم به اصول کلّی موجود در کتاب و سنّت، و دیگری فهم و تشخیص مصالح جزیی در هر حادثه و هر زمان خاصّ. پس زمامدار جامعه اسلامی علاوه بر فقاهت و اطلاع از اصول و قواعد کلّی شرعی، باید داناترین مردم به اوضاع و احوال موجود و مصالح جزیی افراد جامعه باشد وگرنه در برابر مسائل و مشکلات اجتماعی نمیتواند جامعه اسلامی را به سر منزل مقصود رهنمون گردد.%
ج) تقوا و پارسایی؛ رهبر جامعه باید باتقواترین و پارساترین مردم باشد. در غیر این صورت، مردم از خواهشهای نفسانی و غرضورزیها و سودجوییهای شخصی او در امان نخواهند بود.%
%