در این زمینه، ما طرحی را برای شناختن غرایز، انگیزه و مایههای اصلی نفس بر اساس مشاهدات درونی و تجارت باطنی پیشنهاد میکنیم که فقط میتواند راهنمایی باشد برای تنظیم مباحث، و در آن مشخص میشود که چگونه وارد این بحث شویم و چگونه مسائل و مطالب آنرا دسته بندی کنیم.
البته برای اثبات اینکه چنین انگیزههایی در انسان وجود دارد میتوان از آیات قرآن کریم هم شواهدی بدست آورد گو اینکه در الگو و مدلش نمیتوان این طرح را به قرآن نسبت دارد.
بهرحال، بنظر میرسد که ما ابتدا خوب است ساختمان نفس را در نظر بگیریم و آن را بررسی کنیم تا معلوم شود که به اصطلاح روز، نفس چه ابعادی دارد. آن ابعادی را که میتوان به عنوان چهرهها و شؤون خود نفس تلقی کرد سپس به بررسی انگیزههایی بپردازیم که در واقع از ابعاد نامبرده نفس پدید آمده و بمنزله ثمرات پیوند این ابعاد با یکدیگر است.