انسانها معمولاً به دلیل اشتغالات مادى و دنیوى خویش، به این رابطه تكوینى، كه در عمق وجود آنها ریشه دارد، توجّهى ندارند. غالباً در طول سال، به دلیل گرفتاریها و اشتغالات فردى و اجتماعى، توفیقى نمىیابیم كه به این رابطه توجه كنیم، ولى ماه مبارك رمضان، كه بیشتر توفیق دعا و مناجات پیدا مىشود، فرصت بسیار مناسبى است كه انسان قدرى از زندگى مادى صرف نظر كند و توجه خود را فقط به خدا معطوف نماید؛ تا به اندازه صفاى ذاتى اش، جلوه عظمت الهى را بنگرد و اسماء و صفات جمال و كمال او را درك نماید.
درك صفات جمال و جلال الهى جذابیت خاصى دارد. از جمله اینكه انسان با خدا انس پیدا مىكند، به گونه اى كه دوست ندارد این حالت از او سلب شود؛ چنان عظمت خدا را درك مىكند كه بى اختیار، به خاك مىافتد و در مقابل حق كرنش مىنماید. با دست یافتن به این حالات ـ بر حسب مراتب معرفت ـ چنان سرور و لذّتى انسان را فرا مىگیرد كه همه لذّتهاى مادى و دنیوى در برابر آن هیچ است. افرادى كه از چنین لذایذى برخوردار گردیدهاند در گذشته بسیار بودهاند و اكنون نیز كم نیستند.
وقتى انسان توجه خود را از مادیات به سوى خدا معطوف سازد،
( صفحه 166)
كشش و جاذبه اى بین خود و خدا احساس مىكند كه قابل توصیف نیست. در آن حال، خود را به خدا و خدا را به خود نزدیك مىبیند. خدا از ما دور نیست. او در قرآن مىفرماید:
«نَحْنُ اَقْرَبُ اِلَیْهِ مِنْ حَبْلِ الْوَرِیدِ» ؛(98)
ما از رگ گردن به انسان نزدیكتریم.
اما ما با اعمال و كردار ناشایست خویش موجبات دورى خود را از خدا فراهم مىسازیم. اگر انسان از اعمال زشت و آرزوهاى شیطانى و نفسانى خود دست بكشد و هوسهاى دنیوى و غیر خدایى را از خود دور سازد به خدا نزدیك مىشود.
امام سجاد(علیه السلام) در همین دعاى «ابوحمزه» مىفرماید:
«وَ اَعْلَمُ اَنَّكَ لاتَحْتَجِبُ عَنْ خَلْقِكَ اِلاّ اَنْ تَحْجُبَهُمُ الاعْمَالُ (الآمالُ) دُونَكَ» ؛
خدایا، مىدانم كه تو از بندگانت پنهان نیستى، بلكه آنان با اعمال (و آرزوهاى)شان بین خود و تو حجاب ایجاد مىكنند.