خداوند در قرآن راجع به ذكر تعبیر لطیفى دارد كه قابل تأمل است، مى‌فرماید:
«فَاْذْكُروُنى اَذْكُرْكُمْ»؛(131) به یاد من باشید، تا من نیز به یاد شما باشم!
این تعبیر با دیدگاههاى مختلف و با مراتب مختلف از معرفت قابل تحلیل هاى گوناگون است. البته خدا در هیچ حال از هیچ كسى و هیچ چیزى غافل نیست؛
«وَما ربُّكَ بِغافِل عَما یَعْمَلوُنَ»(132)؛
( صفحه 214)
و هیچ چیز را نیز فراموش نمى‌كند؛ «وَما كانَ رَبُّكَ نَسِیّاً»؛(133)
علم خداوند بر گذشته و حال و آینده به طور یكسان احاطه دارد و چیزى از او مخفى نیست؛
«وَما یَعْزُبُ عَنْ رَبِّكَ مِنْ مِثْقالِ ذَرَّة فى الاَرْضِ وَلا فِى السَّماءِ»؛(134)
از اینجا معلوم مى‌شود اینكه مى‌فرماید: «به یاد من باشید تا من به یاد شما باشم» این یاد چیز دیگرى است، یاد خاصى است كه خدا نسبت به دوستانش دارد. آن توجه عمومى كه نسبت به كل آفرینش دارد منظور نیست.
برخى از مفسرین در تفسیر این آیه گفته‌اند: خداوند مى‌خواهد بفرماید: «شما با اعمال خیر مرا یاد كنید تا من با رحمت و پاداش نیك شما را یاد كنم». این یك برداشت از آیه است كه شمه اى از حقیقت را بیان مى‌كند، اما ممكن است این آیه به مطلب دقیق و لطیفترى اشاره داشته باشد؛ كسانى كه طعم محبت را یافته و شیرینى آن را چشیده‌اند پیوسته خواهان این هستند كه محبوبشان به آنها توجه نماید، مثلاً اگر در مجلسى نشسته كه محبوبش هم حضور دارد، دوست دارد كه گاهى محبوب با گوشه چشم به او توجه كند. محب صادق آنقدر از این توجّه محبوب لذّت مى‌برد كه از تمام لذات مادى برتر و ارزنده تر است. خداى متعال با دوستان خودش از این اشارتها بسیار دارد.
بر این اساس خدا مى‌فرماید: اگر مى‌خواهید من به شما توجّه (خاص) نمایم (و گوشه چشمى به شما داشته باشم) شما نیز به یاد من باشید؛
( صفحه 215)
گرت هواست كه معشوق نگسلد پیوند *** نگاه دار سر رشته تا نگهدارد
لذا كسانى كه ذره اى حلاوت محبت الهى را چشیده‌اند، لحظه اى از یاد او غافل نمى‌شوند. دلشان هرگز از او غافل نیست، حتى در حال خواب نیز متوجه خدا هستند. از خواب كه برمى خیزند اول چیزى كه بر زبان مى‌آورند ذكر خداست. برخى از بزرگان مى‌فرمودند: انسان در اثر تمرین به جایى مى‌رسد كه نه تنها در حالت انفرادى یاد خدا از او جدا نمى‌شود، بلكه در حین انجام سایر كارها و رسیدگى به امور زندگى و معاشرت با مردم نیز توجّه به خدا در دل انسان وجود دارد. ممكن است در حال خواب نیز توجه باقى باشد و حتى توجّهات شدیدترى در حالت خواب براى انسان پیش آید. شاید به همین علّت گفته شده كه: «خواب مؤمن عبادت است».
بنابراین، یاد خدا موجب توجّه خاص خدا به بنده ذاكرش مى‌شود، در اواخر عمر شریف مرحوم علامه گاهى از ایشان درخواست نصیحت مى‌كردند چند بار كه چنین درخواستى تكرار شد ایشان همین آیه شریفه «فاذكرونى اذكركم» را تلاوت مى‌كردند.
اهمیت و ارزش توجّه خدا به بنده را وقتى خوب درك مى‌كنیم كه توجّه كنیم بالاترین حسرت كفار در قیامت بى توجّهى خداوند به آنهاست. خداوند وقتى مى‌خواهد شدّت عذاب و حسرت كفّار را در قیامت بیان كند، مى‌فرماید:
«لا یُكَلِّمُهُمُ اللهُ وَلا یَنْظُرُ اِلَیْهِمْ»،(135)
( صفحه 216)
خدا با آنان سخن نمى‌گوید و به آنان نظر (لطف) ندارد.
این بالاترین و جانكاه ترین عذاب براى آنان است. گرچه ما اكنون درك نمى‌كنیم كه بى توجّهى خدا چقدر دردناك است، ولى در آخرت كه پرده ها كنار مى‌رود اهمیّت این مسأله روشن مى‌شود به طورى كه كفّار نیز آن را درك مى‌كنند.