صاحب منزلت بود نزد حضرت رضا علیه السلام شیخ کشی روایت کرده از زکریا بن آدم که گفت: عرض کردم به حضرت امام رضا علیه السلام که من میخواهم بیرون روم از میان اهل بیت خود که سفیهان در میان ایشان بسیار شده، فرمود: این کار مکن؛ زیرا که به واسطه تو دفع میشود از ایشان (آن سفاهت) همچنان که دفع میگردد از اهل بغداد به واسطه حضرت ابوالحسن کاظم علیه السلام. و روایت کرده از علی بن مسیب همدانی که از ثقات اصحاب حضرت رضا علیه السلام است که گفت: عرض کرد به حضرت امام رضا علیه السلام که راه من دور است و همه وقت نمیتوانم به خدمت شما برسم از کی اخذ کنم احکام دین خود را؟ حضرت فرمود: مِنْ زَکَرِیَّا بْن آدَمَ الْقُمِیّ الْمَأمُونِ عَلَی الدِّینِ وَ الدُّنْیا؛ یعنی بگیر معالم دین خود را از زکریا بن آدم القمی که مأمون است بر دین و دنیا و از جمله سعادات که زکریا بن آدم به آن فائز شد آن بود که یک سال با حضرت امام رضا علیه السلام از مدینه به مکه برای حج مشرف شد و زمیل آن حضرت بود تا مکه، ظاهراً مراد آن است که هم محمل آن حضرت بود.(961)
و علامه مجلسی از تاریخ قم نقل کرده که در مدح اهل قم فرموده اکثر اهل قم از اشعریین میباشند و پیغمبر صلی اللَّه علیه و آله و سلم دعای آمرزش کرده در حق ایشان و گفته: اَللّهُمَّ اغْفِرْ لِلأَشعَریینَ صَغیرِهِمْ وَ کَبیرِهِمْ. و هم فرموده اشعریون از مناند و من از ایشانم و از مفاخر ایشان آن است که اول کسی که ظاهر کرد شیعگی را به قم، موسی بن عبداللَّه بن سعید اضعری بود و نیز از مفاخر ایشان است آنکه حضرت امام رضا علیه السلام فرمود به زکریا بن آدم بن عبداللَّه بن سعد اشعری، خداوند دفع کند بلا را به سبب تو از اهل قم همچنان که دفع میکند بلا را از اهل بغداد به واسطه قبر موسی بن جعفر علیه السلام. و هم از مفاخر ایشان است آنکه ایشان وقف کردند مزرعهها و ملکهای بسیار بر ائمه علیهم السلام و آنکه ایشانند اول کسانی که خمس فرستادند به سوی ائمه علیهم السلام و آنکه ائمه علیهم السلام اکرام کردند جماعت بسیاری از ایشان را به هدیهها و تحفهها و کفنها که از آن جماعت میباشند. ابوجریر زکریان بن ادریس و زکریا بن آدم و عیسی بن عبداللَّه بن سعد و غیر ایشان، انتهی.(962)
شیخ کشی روایت کرده به سند معتبر از زکریا بن آدم که گفت: وارد شدم بر حضرت امام رضا علیه السلام از اول شب و تازه مرده بود ابوجریر زکریا بن ادریس قمی، پس حضرت سؤال کرد مرا از او و ترحم فرمود بر او یعنی فرمود: رَحِمَهُ اللَّهُ وَ لَمْ یَزَلْ یُحَدِّثُنی وَ اَحَدِّثُهُ حَتّی طَلَعَ الْفَجْرُ فَقامَ عَلَیْهِ السَّلامُ فَصَلَّی الْفَجْر؛ و پیوسته سخن میگفت با من و من سخن میگفتم بااو تا صبح طلوع کرد پس حضرت برخاست و نماز فجر گذاشت.(963)
مؤلف گوید: که ظاهر این روایت آن است که آن شب را حضرت تا صبح بیدار بودند و با زکریا سخن میفرمودند پس باید آن سخنان مطالب خیلی مهمه باشد و آن نیست جز مذاکره علوم و اسرار چنانکه در حال حضرت رسول صلی اللَّه علیه و آله و سلم با سلمان رضی اللَّه عنه، قریب به همین نقل شده:
رَوَیَ ابْنُ اَبِی الْحَدیدِ عَنِ اْلاِسْتیعابِ قالَ: قَدْ رَوَیْنا عَنْ عایِشَةَ قالَتْ: کاَنَ لِسَلْمانَ رضی اللَّه عنه مَجْلِسٌ مِنْ رَسُولِ اللَّهِ صلی اللَّه علیه و آله و سلم یَتَفَرِّدُ بِهِ فِی اللَّیْلِ حَتَّی کادَ یَغْلِبُنا عَلی رَسُولِ اللَّهِ صلی اللَّه علیه و آله و سلم.(964)
بلکه از ظاهر روایت در میآید که حضرت رضا علیه السلام آن شب را به نوفل لیلیه اشتغال پیدا نکردند و این نبود مگر به واسطه آنکه اشتغال داشتهاند به چیزی که افضل بوده و آن مذاکره علم است. شیخ صدوق در آن مجلسی که املا فرموده بر مشایخ از مذهب امامیه فرموده: و کسی که احیا بدارد شب بیست و یکم و بیست و سوم ماه رمضان را به مذاکره علم پس او افضل است.(965)
و بالجمله: قبر او در وسط قبرستان قم در محوطه معروفه به شیخان کبیر معروف است و در جوار او است قبر پسر عمش زکریا بن ادریس بن عبداللَّه بن سعد اشعری قمی معروف به ابوجریر (به ضم جیم) که از اصحاب حضرت صادق و حضرت امام موسی و حضرت رضا علیهم السلام و صاحب منزلت بوده نزد امام حضرت رضا علیه السلام و هم در جوار او مدفون است آدم بن اسحاق بن آدم بن عبداللَّه بن سعد اشعری که فرزند برادر زکریا بن آدم است و ثقه و جلیل است و در اصحاب حضرت جواد علیه السلام شمرده شده و زکریا بن آدم در اصحاب حضرت رضا و حضرت جواد علیهما السلام شمرده شده.