تربیت
Tarbiat.Org

منتهی الآمال تاریخ چهارده معصوم (جلد دوم)
حاج شیخ عباس قمی (رضوان الله علیه)

ذکر امامزاده جلیل سلطان محمد شریف که قبرش در قم است‏

بدان که این بزرگوار سیدی است جلیل‏القدر و رفیع‏المنزلة و فاضل مکنّی به ابوالفضل، ابن سید جلیل ابوالقاسم علی نقیب قم، ابن ابی جعفر محمد بن حمزة القمّی ابن احمد بن محمد بن اسماعیل بن محمد بن عباللَّه الباهرین امام زین‏العابدین علیه السلام و این سید شریف در قم بقعه و مزاری دارد معروف در محله سلطان محمد شریف که به نام او مشهور گشته که پدر و دو جدش علی و محمد و حمزه نیز در قبرستان بابلان که حضرت معصومه علیهما السلام در آن مدفون است به خاک رفته‏اند.
و این سید جلیل را اعقاب است که جمله‏ای از ایشان نقباء و ملوک ری بودند، از آن جمله سید اجل عزّالدّین ابوالقاسم یحیی بن شرف‏الدین ابوالفضل محمد بن ابوالقاسم علی بن عزّالاسلام و المسلمین محمد بن السید الأجل نقیب النقباء اعلم ازهد ابوالحسن المطهّر ابن ذی الحسبین علی الزّکیّ ابن السلطان محمد شریف مذکور است که نقیب ری و قم و جای دیگر بود. و او را خوارزمشاه به قتل رسانید و اولاد او به جانب بغداد منتقل شدند، و این سید شریف بسیار جلیل الشأن و بزرگ مرتبه بوده. و کافی است در این باب آنکه عالم جلیل و محدث نبیل و فقیه نبیه و ثقه ثبت معتمد حافظ صدوق شیخ منتجب‏الدّین که شیخ اصحاب و یگانه عصر خود بوده و وفاتش در سنه پانصد و هشتاد و پنج واقع شده، کتاب فهرست خود را با کتاب الاربعین عن الاربعین من الأربعین فی فضائل امیرالمؤمنین علیه السلام به جهت آن جناب تصنیف کرده و در فهرست در باب یاء فرموده: سید اجل مرتضی عزّالدّین یحیی بن محمد بن علی بن المطهّر ابوالقاسم نقیب طالبیین است و در عراق عالم فاضل کبیر است، رحای تشیع برای او دور می‏زند مَتَّعَ اللَّهُ المُسْلِمینَ وَ الإسْلامَ بِطُولِ بَقائِهِ روایت می‏کند احادیث را از والد سعیدش شرف‏الدّین محمد و از مشایخ قَدَّسَ اللَّهُ اَرْواحَهُمْ؛(120) و در اول فهرست، مدح بسیار از آن جناب نموده از جمله فرموده در حق او سلطان عترت طاهره رئیس رؤسای شیعه صدر علماء عراق قدوة الأکابر حجّةاللَّه علی الخلق ذی‏الشّرفین کریم الطّرفین سید امراء السّادات شرفاً و غرباً ملک السّادة و منبع السّعادة و کهف الأمة و سراج الملّة و عضو من اعضاء الرّسول صلی اللَّه علیه و آله و سلم و جزء من اجزاء الوصی و البتول الی غیر ذلک.(121)
و از فرزندان احمد الدّخ ابوجعفر محمد بن احمد معروف به کوکبی است و از وی عقب به جای ماند از جمله ایشان ابوالحسن احمد بن علی بن محمد کوکبی است. و او نقیب الفقهاء بغداد در روزگار معزالدّوله بویهی بود، و از جمله ایشان ابوعبداللَّه جعفر بن احمد الدّخ است و او را عقب بود و از جمله ایشان الشریف النسابة ابوالقاسم حسین بن جعفر الأحول بن الحسین بن جعفر مذکور است که معروف بوده به ابن خدّاع و خداع زنی بود که جدّش حسین را تربیت کرده بود، و این سید در مصر جای داشت و کتاب المعقّبین تصنیف او است و او را عقب بود.