در روایات اسلامی به مساله نیت اهمیت فوق العاده ای داده شده است، و اصلا برنامه اسلام این است که هر عملی را با رنگ نیت و انگیزه آن می پذیرد حدیث معروف پیامبر (صلی اللّه عـلیـه و آله و سلّم ) لا عمل الا بالنیة را که همه شنیده ایم بیانگر همین حقیقت است و بعد از مـسـاله نـیـت روی اخـلاص تـکـیـه شـده اسـت کـه اگـر آن بـاشـد، عمل فوق العاده پر ارزش و الا فاقد ارزش خواهد بود.
اخـلاص آن اسـت کـه محرک انسان از هر گونه شائبه غیر الهی پاک باشد و میتوان نام آن را توحید نیت گذاشت یعنی در تمام برنامه ها تنها به پروردگار و رضای او اندیشیدن .
@@تفسیر نمونه جلد 12 صفحه 579 @@@
جالب توجه اینکه در شان نزول آیه فوق از پیامبر (صلی اللّه علیه و آله و سلّم ) چنین نـقـل شـده اسـت کـه شـخـصـی خـدمـتـش آمـد عـرض کـرد: یـا رسـول الله ! مـن در راه خـدا انـفـاق مـی کـنـم و صـله رحـم بـجـا مـی آورم، و ایـن اعـمـال را فـقـط بـه خـاطـر الله انـجـام مـی دهـم، امـا هـنـگـامـی کـه مـردم از ایـن اعـمـال مـن سـخـن مـی گـویـنـد و سـتـایـش مـی کـنـنـد مـسـرور و خوشحال می شوم، این اعمال من چگونه است ؟
پـیامبر (صلی اللّه علیه و آله و سلّم ) سکوت فرمود و سخنی نگفت، تا اینکه آیه فوق نـازل شـد و بـه ایـن سـؤال پـاسـخ داد (کـه تـنـهـا عـمـلی مقبول درگاه خدا است که با اخلاص کامل همراه باشد).**مجمع البیان ذیل آیه فوق _ تفسیر قرطبی ذیل آیه.***
بـدون شـک مـنظور از این روایت آن حالت سرور غیر اختیاری نیست، بلکه حالتی است که انگیزه عمل انسان گردد و یا حکایت از عدم خلوص نیت کند.
عـمـل خـالص تـا آن حـد در اسـلام مـورد اهمیت است که در حدیثی از پیامبر اکرم (صلی اللّه عـلیـه و آله و سـلّم ) مـی خـوانـیـم مـن اخـلص لله اربعین یوما فجر الله ینابیع الحکمة من قـلبه علی لسانه : کسی که چهل روز اعمال خود را خالصانه انجام دهد خداوند چشمه های حکمت و دانش را از قلبش بر زبانش می گشاید.**سفینة البحار جلد اول صفحه 408.***
پروردگارا! نیت ما را در همه اعمالمان آنچنان خالص فرما که به احدی جز تو نیندیشیم، و بـرای غـیـر تو گام برنداریم، بلکه هر چه غیر از تو و هر کس جز تو را می خواهیم به خاطر رضایت تو و پیوند و ارتباطش با تو باشد آمین یا رب العالمین .