تربیت
Tarbiat.Org

تفسیر نمونه، جلد12
آیت الله مکارم شیرازی با همکاری جمعی از فضلاء و دانشمندان‏‏‏‏‏

آیا داستان اصحاب کهف علمی است ؟

سرگذشت اصحاب کهف مسلما در هیچیک از کتب آسمانی پیشین نبوده است (اعم از کتب اصلی و کـتـب تـحـریـف یـافـتـه کـنـونـی ) و نـبـایـد هـم بـاشـد، زیـرا طـبـق نقل تاریخ، این حادثه مربوط به قرون بعد از ظهور مسیح (علیه السلام ) است .

ایـن جـریـان مربوط به زمان ((دکیوس )) (که معرب آن ((دقیانوس )) است ) می باشد، که در عصر او مسیحیان تحت شکنجه سختی قرار داشتند.

و بـه گـفته مورخان اروپائی این حادثه میان سالهای 49 تا 251 میلادی روی داده است، این مورخان مدت خواب آنها را 157 سال می دانند، و آنها را
@@تفسیر نمونه جلد 12 صفحه 405 @@@

بـه عـنـوان ((هـفـت تـن خـفـتـگـان افسوس )) می شناسند**اعلام قرآن صفحه 153.*** در حالی که در میان ما به عنوان ((اصحاب کهف )) شناخته می شوند.

اکـنـون بـبـینیم ((افسوس )) کجاست و نخستین دانشمندانی که در زمینه داستان این خفتگان کتاب نوشته اند چه کسانی، و در چه قرنی بوده اند:

((افـسـوس )) یـا ((افـسـس )) (بـه ضـم الف و سـیـن ) یکی از شهرهای آسیای صغیر (تـرکـیه کنونی که قسمتی از روم شرقی قدیم است ) بوده و در نزدیکی رود کاستر در حـدود 40 مـیـلی جـنـوب شـرقـی ((ازمـیـر)) قرار داشته که پایتخت پادشاه ((الونی )) محسوب می شده است .

((افـسـوس )) بـخـاطـر مـعـبد معروف و بتخانه ((ارطامیس )) که از عجائب هفتگانه جهان بوده نیز معروفیت جهانی دارد.**اقتباس از کتاب قاموس مقدس صفحه 87.***

می گویند داستان اصحاب کهف برای نخستین بار در قرن پنجم میلادی به وسیله یکی از دانـشـمـنـدان مـسـیحی بنام ((ژاک )) که خلیفه کلیسای سوریه بود در رساله ای که به زبـان سـریـانـی نـوشـتـه اسـت تـشـریـح گـردیـد، سـپـس شـخـص دیـگـری بـه نـام ((گـوگـویـوس )) آن رسـاله را بـه لاتـیـنـی تـرجـمـه نـمـود و نـام ((جـلال شهداء)) را بر آن گذاشت**اعلام قرآن صفحه 154.*** و این خود می رساند که این حادثه یکی دو قرن پیش از ظـهـور اسـلام در مـیـان مـسـیـحـیـان شـهـرت داشـتـه، و مـورد تـوجـه محافل کلیسائی بوده است .

البـتـه همانطور که اشاره شد پاره ای از مشخصات آن - از جمله مقدار مدت خواب آنها - با آنـچـه در مـنـابـع اسـلامـی آمـده تـفـاوت دارد زیـرا قـرآن صریحا مدت خواب آنها را 309 سال ذکر کرده است .

از طرفی طبق نقل ((یاقوت حموی )) در کتاب ((معجم البلدان )) (جلد
@@تفسیر نمونه جلد 12 صفحه 406 @@@

دوم صـفـحـه 806) و ((ابـن خرداد)) به در کتاب ((المسالک و الممالک )) (صفحه 106 تا 110) ((و ابوریحان بیرونی )) در کتاب ((الاثار الباقیه )) (صفحه 290) جمعی از جـهـانـگـردان قـدیـم در شهر ((آبس )) غاری یافته اند که در آن چندین جسد خشک شده وجود داشته است، و احتمال می دهند که این موضوع مربوط به همین داستان باشد.

از لحـن آیـات قـرآن در سـوره کهف، و شاءن نزولهائی که در این زمینه در منابع اسلامی بـرای آیـات مزبور وارد شده، استفاده می شود که حادثه مزبور در میان دانشمندان یهود نـیـز بـعـنـوان یک حادثه تاریخی مشهور بوده است : و به این ترتیب مسلم می گردد که ماجرای این خواب طولانی در منابع تاریخی اقوام مختلف آمده است .**معاد و جهان پس از مرگ از صفحه 163 تا 165.***

در مـورد خـواب طـولانـی خـفـتـگـان شـهـر افـسـوس (اصـحـاب کـهـف ) کـه سـالیـان درازی بطول انجامیده ممکن است افرادی تردید کنند و آنرا با موازین علمی سازگار ندانند و لذا آنرا در ردیف ((اسطوره ها و افسانه ها)) فرض کنند زیرا:

اولا: چـنـین عمر طولانی چند صد ساله برای افراد بیدار بعید است تا چه رسد به افراد خواب !

ثانیا: اگر قبول کنیم که در بیداری چنین عمری امکان پذیر است برای کسی که در خواب بـاشـد امـکـان ندارد، زیرا مشکل غذا و آب پیش می آید که چگونه ممکن است انسانی در چنان مـدتـی بـدون غـذا و آب زنده بماند، و اگر برای هر روز فرضا یک کیلو غذا و یک لیتر آب در نـظر بگیریم برای عمر اصحاب کهف بیش از یکصد تن غذا و یکصد هزار لیتر آب لازم است که ذخیره کردن آن در خود بدن معنی ندارد.

ثـالثـا: اگـر از هـمـه ایـنـهـا صـرف نـظـر کـنـیـم بـاز ایـن اشکال پیش می آید که
@@تفسیر نمونه جلد 12 صفحه 407 @@@

مـانـدن بـدن در شـرایـط یـکنواخت، برای چنان مدت طولانی، به ارگانیزم آن صدمه می زند. ضایعات فراوانی بار خواهد آورد.

ایـن ایـرادهـا مـمـکـن اسـت در بـدو نـظـر بـن بـسـتـهـا و مـوانـع غـیـر قابل عبوری بر سر راه این مساله مجسم کند، در حالی که چنین نیست زیرا:

اولا: مـسـاله عـمـر دراز مـدت، یـک مـسـاله غـیـر عـلمـی نـیـسـت، چـه ایـنـکـه مـی دانـیـم طول عمر هیچ موجود زنده ای - از نظر علمی - میزان ثابت و معینی ندارد که با فرا رسیدن آن مرگ حتمی باشد.

به عبارت دیگر درست است که نیروهای جسمی انسان هر چه باشد بالاخره محدود و پایان پـذیـر اسـت، امـا ایـن سـخـن بـه آن مـعـنی نیست که بدن یک انسان، یا موجود زنده دیگر، تـوانـائی زیـست بیشتر از مقدار عادی را ندارد، و مثلا همانطور که در طبیعت هنگامی که آب بـه یـکـصـد درجـه حرارت رسید می جوشد و در درجه صفر یخ می زند، انسان هم که به یـکـصـد و یـا یـکـصـد و پنجاه سال رسید قلب او الزاما متوقف می گردد و مرگ او فرا می رسد.

بـلکـه مـیـزان طـول عـمـر مـوجـودات زنده بستگی زیادی با وضع زندگی آنها دارد و با تـغـیـیـر شـرایـط کاملا تغییر پذیر است گواه زنده این سخن این است که از یک طرف می بـیـنـیـم هـیچیک از دانشمندان جهان میزان معینی برای عمر انسان تعیین نکرده اند، و از سوی دیـگر توانسته اند در آزمایشگاه ها گاهی طول عمر بعضی از موجودات زنده را به دو یا چند برابر، و گاهی به 12 برابر و بیشتر برسانند، و حتی امروز به ما امیدواری می دهـنـد کـه در آیـنـده بـا پیدا شدن ((روشهای نوین عملی )) عمر انسان به چندین برابر فـعـلی افـزایـش ‍ خـواهـد یـافـت، ایـن دربـاره اصـل مـسـاله طول عمر.

ثـانیا: در مورد آب و غذا در این خواب طولانی اگر خواب عادی و معمولی باشد، می توان حـق را بـه ایـراد کـنـنـده داد کـه ایـن مـوضـوع بـا اصـول عـلمـی سـازگـار نـیست، زیرا سوخت و ساز بدن به هنگام خوابهای گر چه عادی کـمـی از حـال بیداری کمتر است ولی رویهمرفته برای سالهای متمادی بسیار زیاد خواهد بود،
@@تفسیر نمونه جلد 12 صفحه 408 @@@

امـا باید توجه داشت که خوابهائی در جهان طبیعت وجود دارد که مصرف غذای بدن در آنها بسیار ناچیز است مانند زمستانخوابی