گرچه بعضی از مفسران در ((مکی )) بودن تمام سوره تردید کرده اند، یا معتقدند قسمتی از آن در ((مدینه ))، و قسمتی در ((مکه )) نازل شده، ولی لحن سوره و محتوای آیات کاملا هماهنگ با سوره های ((مکی )) است، چرا که بیش از هر چیز بر محور مساءله نبوت پیامبر اسلام (صلی اللّه علیه و آله و سلّم )، و مبارزه با دشمنانی که او را مجنون می خواندند، و دعوت به صبر و استقامت، و انذار و تهدید مخالفان به عذاب الهی، دور می زند .
رویهمرفته مباحث این سوره را می توان در هفت بخش خلاصه کرد :
1 - نخست به ذکر قسمتی از صفات ویژه رسول خدا (صلی اللّه علیه و آله و سلّم ) مخصوصا اخلاق برجسته او می پردازد، و آنرا با قسمتهای مؤکدی تاءکید می کند .
2 - سپس قسمتی از صفات زشت و اخلاق نکوهیده دشمنان او را بازگو می نماید .
3 - در بخش دیگری داستان ((اصحاب الجنة )) که در حقیقت هشداری است به مشرکان زشت سیرت بیان شده .
4 - در قسمت دیگری مطالب گوناگونی راجع به قیامت و عذاب کفار در آن روز آمده است .
5 - در بخش دیگری انذارها و تهدیدهائی نسبت به مشرکان بازگو شده .
6 - در بخش دیگری به پیامبر اسلام (صلی اللّه علیه و آله و سلّم ) دستور می دهد که در برابر دشمنان سرسخت، استقامت و صبر نشان دهد .
7 - سرانجام در پایان سوره نیز سخن از عظمت قرآن و توطئه های مختلف
@@تفسیر نمونه جلد 24 صفحه 366@@@
دشمنان بر ضد پیامبر به میان آورده .
انتخاب نام ((قلم )) برای این سوره به تناسب نخستین آیه آن است، بعضی نیز نام آن را سوره ((ن )) ذکر کرده اند، و از بعضی از روایات که در فضیلت این سوره آمده استفاده می شود که نام آن سوره ((ن و القلم )) است .