روایات فراوانی پیرامون مسأله وحی در منابع اسلامی وارد شده که گوشه هایی از این ارتباط اسرار آمیز پیامبران را با مبدء وحی روشن می سازد:
1 - از بعضی از روایات استفاده می شود هنگامی که وحی بر پیامبر (صلی اللّه علیه و آله و سلّم ) از طریق فرشته نازل می شد حال پیامبر عادی بود، اما هنگامی که ارتباط مستقیم و بدون واسطه برقرار می گشت، پیامبر (صلی اللّه علیه و آله و سلّم ) سنگینی فوق العاده ای احساس می کرد، تا آنجا که گاه مدهوش می شد، چنانکه در توحید صدوق از امام صادق (علیه السلام ) نقل شده که از حضرتش پرسیدند: الغشیة التی کان تصیب رسول الله (صلی اللّه علیه و آله و سلّم ) اذا نزل علیه الوحی؟ قال ذلک اذا لم یکن بینه و بین الله احد، ذاک اذا تجلی الله له: آن حالت مدهوشی که به پیامبر (صلی اللّه علیه و آله و سلّم ) به هنگام وحی دست می داد چه بود؟ فرمود: این در هنگامی بود که در میان او و خداوند هیچکس واسطه نبود و خداوند مستقیما بر او تجلی می کرد!.**(توحید صدوق) طبق نقل بحارالانوار جلد 18 صفحه 256.***
2 - دیگر این که هنگامی که جبرئیل بر آن حضرت (صلی اللّه علیه و آله و سلّم ) نازل می شد بسیار مؤدبانه و توام با احترام بود، چنانکه در حدیثی از امام صادق (علیه السلام ) آمده است: کان جبرئیل اذا اتی النبی قعد بین یدیه قعدة العبید، و کان لا یدخل حتی لیستاذنه: ((هنگامی که جبرئیل خدمت پیامبر (صلی اللّه علیه و آله و سلّم ) می آمد همچون بندگان
@@تفسیر نمونه، جلد: 20، صفحه: 501@@@
در برابر حضرتش می نشست و هرگز بدون اجازه وارد نمی شد ))!.**(علل الشرایع) طبق نقل (بحارالانوار) جلد 18 صفحه 256.***
3 - از روایات دیگری استفاده می شود که پیامبر (صلی اللّه علیه و آله و سلّم ) با یک توفیق الهی (و شهود باطنی ) جبرئیل را به خوبی تشخیص می داد، چنانکه در حدیثی از امام صادق (علیه السلام ) آمده است: که فرمود: ما علم رسول الله (صلی اللّه علیه و آله و سلّم ) ان جبرئیل من قبل الله الا بالتوفیق: ((پیامبر (صلی اللّه علیه و آله و سلّم ) نمی دانست جبرئیل از طرف خدا است مگر از طریق توفیق الهی)).**(بحارالانوار) جلد 18 صفحه 256.***
4 - در حدیث دیگری که از ابن عباس نقل شده تفسیری برای مسأله مدهوش شدن پیامبر (صلی اللّه علیه و آله و سلّم ) به هنگام نزول وحی دیده می شود که قابل توجه است:
او می گوید کان النبی اذا نزل علیه وحی وجد منه الما شدیدا و یتصدع راسه، و یجد ثقلا (و ذلک ) قوله انا سنلقی علیک قولا ثقیلا، و سمعت انه نزل جبرئیل علی رسول الله (صلی اللّه علیه و آله و سلّم ) ستین الف مره: ((هنگامی که وحی به پیامبر (صلی اللّه علیه و آله و سلّم ) نازل می شد احساس درد شدیدی می کرد و سر مبارکش درد می گرفت، و در خود سنگینی فوق العاده می یافت، و این همان است که قرآن می گوید ما به زودی بر تو گفتار سنگینی القاء می کنیم، سپس می افزاید: من شنیده ام که جبرئیل 60 هزار بار بر رسول خدا نازل شد ))!.**(بحارالانوار) جلد 18 صفحه 261.***
@@تفسیر نمونه، جلد: 20، صفحه: 502@@@