تربیت
Tarbiat.Org

اصول کافی جلد 1
ابی‏جعفر محمد بن یعقوب کلینی مشهور به شیخ کلینی

متفرقات‏

باب النوادر
1- عَلِیُّ بْنُ إِبْرَاهِیمَ عَنْ أَبِیهِ عَنِ ابْنِ أَبِی عُمَیْرٍ عَنْ حَفْصِ بْنِ الْبَخْتَرِیِّ رَفَعَهُ قَالَ كَانَ أَمِیرُ الْمُؤْمِنِینَ ع یَقُولُ رَوِّحُوا أَنْفُسَكُمْ بِبَدِیعِ الْحِكْمَةِ فَإِنَّهَا تَكِلُّ كَمَا تَكِلُّ الْأَبْدَانُ‏
@@اصول كافى جلد 1 صفحه: 60 روایة: 1 @*@
ترجمه :
1- امیرالمؤمنین علیه السلام مى‏فرمود: جان خود را بمطالب شگفت حكمت استراحت دهید زیرا جان هم چون تن خسته شود.
2- عِدَّةٌ مِنْ أَصْحَابِنَا عَنْ أَحْمَدَ بْنِ مُحَمَّدٍ عَنْ نُوحِ بْنِ شُعَیْبٍ النَّیْسَابُورِیِّ عَنْ عُبَیْدِ اللَّهِ بْنِ عَبْدِ اللَّهِ الدِّهْقَانِ عَنْ دُرُسْتَ بْنِ أَبِی مَنْصُورٍ عَنْ عُرْوَةَ بْنِ أَخِی شُعَیْبٍ الْعَقَرْقُوفِیِّ عَنْ شُعَیْبٍ عَنْ أَبِی بَصِیرٍ قَالَ سَمِعْتُ أَبَا عَبْدِ اللَّهِ ع یَقُولُ كَانَ أَمِیرُ الْمُؤْمِنِینَ ع یَقُولُ یَا طَالِبَ الْعِلْمِ إِنَّ الْعِلْمَ ذُو فَضَائِلَ كَثِیرَةٍ فَرَأْسُهُ التَّوَاضُعُ وَ عَیْنُهُ الْبَرَاءَةُ مِنَ الْحَسَدِ وَ أُذُنُهُ الْفَهْمُ وَ لِسَانُهُ الصِّدْقُ وَ حِفْظُهُ الْفَحْصُ وَ قَلْبُهُ حُسْنُ النِّیَّةِ وَ عَقْلُهُ مَعْرِفَةُ الْأَشْیَاءِ وَ الْأُمُورِ وَ یَدُهُ الرَّحْمَةُ وَ رِجْلُهُ زِیَارَةُ الْعُلَمَاءِ وَ هِمَّتُهُ السَّلَامَةُ وَ حِكْمَتُهُ الْوَرَعُ وَ مُسْتَقَرُّهُ النَّجَاةُ وَ قَائِدُهُ الْعَافِیَةُ وَ مَرْكَبُهُ الْوَفَاءُ وَ سِلَاحُهُ لِینُ الْكَلِمَةِ وَ سَیْفُهُ الرِّضَا وَ قَوْسُهُ الْمُدَارَاةُ وَ جَیْشُهُ مُحَاوَرَةُ الْعُلَمَاءِ وَ مَالُهُ الْأَدَبُ وَ ذَخِیرَتُهُ اجْتِنَابُ الذُّنُوبِ وَ زَادُهُ الْمَعْرُوفُ وَ مَاؤُهُ الْمُوَادَعَةُ وَ دَلِیلُهُ الْهُدَى وَ رَفِیقُهُ مَحَبَّةُ الْأَخْیَارِ
@@اصول كافى جلد 1 صفحه:60 روایة: 2 @*@
ترجمه :
2- امیرالمؤمنین علیه السلام مى‏فرمود: اى دانشجو همانا دانش امتیازات بسیارى دارد (اگر بانسان كاملى تشبیه شود) سرش تواضع است، چشمش بى‏رشكى، گوشش فهمیدن، زبانش راست گفتن حافظه‏اش كنجكاوى، دلش حسن نیت، خردش شناختن اشیاء و امور، دستش رحمت، پایش دیدار علماء همتش سلامت، حكمتش پرهیزگارى قرارگاهش رستگارى، جلودارش عافیت و مركبش وفا، اسلحه‏اش نرم زبانى، شمشیرش رضا، كمانش مدارا، لشكرش گفتگوى با علماء، ثروتش ادب، پسندازش دورى از گناه، توشه‏اش نیكى، آشامیدنش سازگارى، رهبرش هدایت، رفیقش دوستى نیكان.
3- مُحَمَّدُ بْنُ یَحْیَى عَنْ أَحْمَدَ بْنِ مُحَمَّدِ بْنِ عِیسَى عَنْ أَحْمَدَ بْنِ مُحَمَّدِ بْنِ أَبِی نَصْرٍ عَنْ حَمَّادِ بْنِ عُثْمَانَ عَنْ أَبِی عَبْدِ اللَّهِ ع قَالَ قَالَ رَسُولُ اللَّهِ ص نِعْمَ وَزِیرُ الْإِیمَانِ الْعِلْمُ وَ نِعْمَ وَزِیرُ الْعِلْمِ الْحِلْمُ وَ نِعْمَ وَزِیرُ الْحِلْمِ الرِّفْقُ وَ نِعْمَ وَزِیرُ الرِّفْقِ الصَّبْرُ
@@اصول كافى جلد 1 صفحه:61 روایت 3@*@
ترجمه :
3- رسول خدا(ص) فرمود: چه خوب وزیریست علم براى ایمان، چه خوب وزیرى است خویشتندارى براى علمى، چه خوب وزیرى است ملایمت براى خویشتندارى، چه خوب وزیریست بردبارى براى ملایمت.
4- عَلِیُّ بْنُ مُحَمَّدٍ عَنْ سَهْلِ بْنِ زِیَادٍ عَنْ جَعْفَرِ بْنِ مُحَمَّدٍ الْأَشْعَرِیِّ عَنْ عَبْدِ اللَّهِ بْنِ مَیْمُونٍ الْقَدَّاحِ عَنْ أَبِی عَبْدِ اللَّهِ ع عَنْ آبَائِهِ ع قَالَ جَاءَ رَجُلٌ إِلَى رَسُولِ اللَّهِ ص فَقَالَ یَا رَسُولَ اللَّهِ مَا الْعِلْمُ قَالَ الْإِنْصَاتُ قَالَ ثُمَّ مَهْ قَالَ الِاسْتِمَاعُ قَالَ ثُمَّ مَهْ قَالَ الْحِفْظُ قَالَ ثُمَّ مَهْ قَالَ الْعَمَلُ بِهِ قَالَ ثُمَّ مَهْ یَا رَسُولَ اللَّهِ قَالَ نَشْرُهُ‏
@@اصول كافى جلد 1 صفحه:61 روایة: 4@*@
ترجمه :
4- مردى خدمت رسول خدا (ص) آمد و گفت: یا رسول الله علم چیست؟ فرمود: سكوت كردن، گفت سپس چه؟ فرمود: گوش فرا دادن، گفت سپس چه؟ فرمود: حفظ كردن، گفت سپس چه؟ فرمود به آن عمل كردن، گفت سپس چه اى رسول خدا: فرمود: انتشارش دادم.
5- عَلِیُّ بْنُ إِبْرَاهِیمَ رَفَعَهُ إِلَى أَبِی عَبْدِ اللَّهِ ع قَالَ طَلَبَةُ الْعِلْمِ ثَلَاثَةٌ فَاعْرِفْهُمْ بِأَعْیَانِهِمْ وَ صِفَاتِهِمْ صِنْفٌ یَطْلُبُهُ لِلْجَهْلِ وَ الْمِرَاءِ وَ صِنْفٌ یَطْلُبُهُ لِلِاسْتِطَالَةِ وَ الْخَتْلِ وَ صِنْفٌ یَطْلُبُهُ لِلْفِقْهِ وَ الْعَقْلِ فَصَاحِبُ الْجَهْلِ وَ الْمِرَاءِ مُوذٍ مُمَارٍ مُتَعَرِّضٌ لِلْمَقَالِ فِی أَنْدِیَةِ الرِّجَالِ بِتَذَاكُرِ الْعِلْمِ وَ صِفَةِ الْحِلْمِ قَدْ تَسَرْبَلَ بِالْخُشُوعِ وَ تَخَلَّى مِنَ الْوَرَعِ فَدَقَّ اللَّهُ مِنْ هَذَا خَیْشُومَهُ وَ قَطَعَ مِنْهُ حَیْزُومَهُ وَ صَاحِبُ الِاسْتِطَالَةِ وَ الْخَتْلِ ذُو خِبٍّ وَ مَلَقٍ یَسْتَطِیلُ عَلَى مِثْلِهِ مِنْ أَشْبَاهِهِ وَ یَتَوَاضَعُ لِلْأَغْنِیَاءِ مِنْ دُونِهِ فَهُوَ لِحَلْوَائِهِمْ هَاضِمٌ وَ لِدِینِهِ حَاطِمٌ فَأَعْمَى اللَّهُ عَلَى هَذَا خُبْرَهُ وَ قَطَعَ مِنْ آثَارِ الْعُلَمَاءِ أَثَرَهُ وَ صَاحِبُ الْفِقْهِ وَ الْعَقْلِ ذُو كَ‏آبَةٍ وَ حَزَنٍ وَ سَهَرٍ قَدْ تَحَنَّكَ فِی بُرْنُسِهِ وَ قَامَ اللَّیْلَ فِی حِنْدِسِهِ یَعْمَلُ وَ یَخْشَى وَجِلًا دَاعِیاً مُشْفِقاً مُقْبِلًا عَلَى شَأْنِهِ عَارِفاً بِأَهْلِ زَمَانِهِ مُسْتَوْحِشاً مِنْ أَوْثَقِ إِخْوَانِهِ فَشَدَّ اللَّهُ مِنْ هَذَا أَرْكَانَهُ وَ أَعْطَاهُ یَوْمَ الْقِیَامَةِ أَمَانَهُ
وَ حَدَّثَنِی بِهِ مُحَمَّدُ بْنُ مَحْمُودٍ أَبُو عَبْدِ اللَّهِ الْقَزْوِینِیُّ عَنْ عِدَّةٍ مِنْ أَصْحَابِنَا مِنْهُمْ جَعْفَرُ بْنُ مُحَمَّدٍ الصَّیْقَلِ بِقَزْوِینَ عَنْ أَحْمَدَ بْنِ عِیسَى الْعَلَوِیِّ عَنْ عَبَّادِ بْنِ صُهَیْبٍ الْبَصْرِیِّ عَنْ أَبِی عَبْدِ الَّهِ ع
@@اصول كافى جلد 1 صفحه:61 روایة: 5@*@
ترجمه :
5- امام صادق علیه السلام فرمود: دانشجویان سه دسته‏اند، ایشان را و صفاتشان را بشناسید: دسته‏اى دانش را براى نادانى و ستیزه جویند، و دسته‏اى براى بلندى جستن و فریفتن جویند، و دسته‏اى براى فهمیدن و خرد ورزیدن جویند، یار نادانى و ستیزه (اولى) مردم آزار و ستیزه‏گر است و در مجالس مردان سخنرانى مى‏كند، از علم یاد مى‏كند و حلمرا مى‏ستاید به فروتنى تظاهر مى‏كند ولى از پرهیزكارى تهى است خدا (از این جهت) بینیش را بكوبد و كمرش را جدا كند و یار بلندى جستن و فریفتن (دومى) نیرنگ باز و چاپلوس است و بر همدوشان خود گردن فرازى كند و براى ثروتمندان پست‏تر از خود كوچكى نماید، حلواى آنها را بخورد و دین خود را بشكند خدا او را (بر این روش) بى‏نام و نشان كند و اثرش را از میان آثار علماء قطع نماید. و یار فهم و خرد (سومى) افسرده و غمگین و شب بیدار است، تحت الحنك خویش انداخته (خلوت گزیده) و در تاریكى شب بپا ایستاده است، ترسان و خواهان و هراسان عمل كند، بخود مشغول است، مردم زمانش را خوب مى‏شناسد و از مطمئن‏ترین برادرانش دهشتناك است، خدا (از این جهت) پایه‏هاى وجودش را محكم كند و روز قیامت امانش عطا فرماید.
6- عَلِیُّ بْنُ إِبْرَاهِیمَ عَنْ أَبِیهِ عَنْ مُحَمَّدِ بْنِ یَحْیَى عَنْ طَلْحَةَ بْنِ زَیْدٍ قَالَ سَمِعْتُ أَبَا عَبْدِ اللَّهِ ع یَقُولُ إِنَّ رُوَاةَ الْكِتَابِ كَثِیرٌ وَ إِنَّ رُعَاتَهُ قَلِیلٌ وَ كَمْ مِنْ مُسْتَنْصِحٍ لِلْحَدِیثِ مُسْتَغِشٍّ لِلْكِتَابِ فَالْعُلَمَاءُ یَحْزُنُهُمْ تَرْكُ الرِّعَایَةِ وَ الْجُهَّالُ یَحْزُنُهُمْ حِفْظُ الرِّوَایَةِ فَرَاعٍ یَرْعَى حَیَاتَهُ وَ رَاعٍ یَرْعَى هَلَكَتَهُ فَعِنْدَ ذَلِكَ اخْتَلَفَ الرَّاعِیَانِ وَ تَغَایَرَ الْفَرِیقَانِ
@@اصول كافى جلد 1 صفحه:62 روایة: 6 @*@
ترجمه :
امام صادق علیه السلام فرمود: همانا روایت كنندگان قرآن بسیارند و رعایت كنندگانش كم، چه بسا مردمیكه نسبت به حدیث خیرخواه و نسبت به قرآن خیانتگرند، علما از رعایت نكردن غمگینند و جاهلان از حفظ روایت (از اینكه نتوانند روایت را حفظ كنند غمگینند)، یكى در پى حفظ حیات خود است و دیگرى در پى هلاك خویش، در اینجاست كه دو دسته رعایت كننده اختلاف پیدا مى‏كنند و از هم جدا مى‏شوند (در صورتیكه به حسب ظاهر و در نظر مردم جاهل هر دو دسته ستایش شوند).
شرح :
روایت كردن قرآن در اینجا به معنى تصحیح الفاظ و تجوید و قرائت و از بركردن آن است و مراد از خیرخواهى هم همین است و رعایت به معنى فهمیدن معنى و تفكر و تدبر در آن و عمل كردن به مقتضاى آن است.
7- الْحُسَیْنُ بْنُ مُحَمَّدٍ الْأَشْعَرِیُّ عَنْ مُعَلَّى بْنِ مُحَمَّدٍ عَنْ مُحَمَّدِ بْنِ جُمْهُورٍ عَنْ عَبْدِ الرَّحْمَنِ بْنِ أَبِی نَجْرَانَ عَمَّنْ ذَكَرَهُ عَنْ أَبِی عَبْدِ اللَّهِ ع قَالَ مَنْ حَفِظَ مِنْ أَحَادِیثِنَا أَرْبَعِینَ حَدِیثاً بَعَثَهُ اللَّهُ یَوْمَ الْقِیَامَةِ عَالِماً فَقِیهاً
@@اصول كافى جلد 1 صفحه:62 روایة: 7 @*@
ترجمه :
و فرمود: كسى كه چهل حدیث از احادیث ما را حفظ كند خدا او را روز قیامت عالم و فقیه مبعوث كند.
شرح :
مراد از حفظ حدیث یا از بركردن آن است یا معنى عامى كه شامل نوشتن و تصحیح و تدریس و تفكر در آن و نگهداریش از تغییر و تحریف و عمل كردن به مقتضاى آن مى‏گردد و البته همین معنا است كه موجب بقا دین و مذهب تشیع گردیده است.
8- عِدَّةٌ مِنْ أَصْحَابِنَا عَنْ أَحْمَدَ بْنِ مُحَمَّدِ بْنِ خَالِدٍ عَنْ أَبِیهِ عَمَّنْ ذَكَرَهُ عَنْ
زَیْدٍ الشَّحَّامِ عَنْ أَبِی جَعْفَرٍ ع فِی قَوْلِ اللَّهِ عَزَّ وَ جَلَّ فَلْیَنْظُرِ الْإِنْسانُ إِلى‏ طَعامِهِ قَالَ قُلْتُ مَا طَعَامُهُ قَالَ عِلْمُهُ الَّذِی یَأْخُذُهُ عَمَّنْ یَأْخُذُهُ‏
@@اصول كافى جلد 1 صفحه: 63 روایة: 8@*@
ترجمه :
زید شحام از امام باقر درباره گفتار خداى عز وجل (24 سوره 80) باید انسان به خوراك خویش نظر داشته باشد پرسید معنى خوراك چیست؟ فرمود: علمى را كه فرا مى‏گیرد نظر كند از كه فرا مى‏گیرد (زیرا علم و غذاى روح است و خوبش موجب صحت و بدش باعث مرض روح مى‏گردد).
9- مُحَمَّدُ بْنُ یَحْیَى عَنْ أَحْمَدَ بْنِ مُحَمَّدِ بْنِ عِیسَى عَنْ عَلِیِّ بْنِ النُّعْمَانِ عَنْ عَبْدِ اللَّهِ بْنِ مُسْكَانَ عَنْ دَاوُدَ بْنِ فَرْقَدٍ عَنْ أَبِی سَعِیدٍ الزُّهْرِیِّ عَنْ أَبِی جَعْفَرٍ ع قَالَ الْوُقُوفُ عِنْدَ الشُّبْهَةِ خَیْرٌ مِنَ الِاقْتِحَامِ فِی الْهَلَكَةِ وَ تَرْكُكَ حَدِیثاً لَمْ تُرْوَهُ خَیْرٌ مِنْ رِوَایَتِكَ حَدِیثاً لَمْ تُحْصِهِ
@@اصول كافى جلد 1 صفحه: 63 روایة: 9 @*@
ترجمه :
9- حضرت باقر علیه السلام فرمود: از امر مشتبه باز ایستادن بهتر است از به هلاكت افتادن و واگذاردنت حدیثى را كه روایت آن برایت ثابت نشده بهتر است از روایت كردنت حدیثى را كه بر آن احاطه ندارى.
شرح :
این حدیث شریف را از لحاظ كلمه «تروه» و احتمالاتیكه در تلفظ آن داده‏اند معانى مختلفى كرده‏اند ولى تمام آن احتمالات این معنى را در بردارد كه حدیثى كه از همه جهات برایت روشن و واضح نیست و از مصادیق امر مشتبه است باز ایستادن از آن و واگذاشتن آن بهتر از روایت كردنش مى‏باشد.
10- مُحَمَّدٌ عَنْ أَحْمَدَ عَنِ ابْنِ فَضَّالٍ عَنِ ابْنِ بُكَیْرٍ عَنْ حَمْزَةَ بْنِ الطَّیَّارِ أَنَّهُ عَرَضَ عَلَى أَبِی عَبْدِ اللَّهِ ع بَعْضَ خُطَبِ أَبِیهِ حَتَّى إِذَا بَلَغَ مَوْضِعاً مِنْهَا قَالَ لَهُ كُفَّ وَ اسْكُتْ ثُمَّ قَالَ أَبُو عَبْدِ اللَّهِ ع لَا یَسَعُكُمْ فِیمَا یَنْزِلُ بِكُمْ مِمَّا لَا تَعْلَمُونَ إِلَّا الْكَفُّ عَنْهُ وَ التَّثَبُّتُ وَ الرَّدُّ إِلَى أَئِمَّةِ الْهُدَى حَتَّى یَحْمِلُوكُمْ فِیهِ عَلَى الْقَصْدِ وَ یَجْلُوا عَنْكُمْ فِیهِ الْعَمَى وَ یُعَرِّفُوكُمْ فِیهِ الْحَقَّ قَالَ اللَّهُ تَعَالَى فَسْئَلُوا أَهْلَ الذِّكْرِ إِنْ كُنْتُمْ لا تَعْلَمُونَ
@@اصول كافى جلد 1 صفحه:63 روایة:10@*@
ترجمه :
10 ابن طیار بر حضرت صادق بعضى از سخنرانیهاى پدرش علیهماالسلام را عرضه كرد تا به جمله‏اى از آن رسید فرمود: بایست و ساكت باش. سپس فرمود: در اموریكه با آن مواجه مى‏شوید و حكمش را نمى‏دانید وظیفه‏اى جز باز ایستادن و درنگ كردن و ارجاع دادن آنرا به ائمه هدى (ع) ندارید، تا ایشان شما را بر اعتدال (راه راست یا هدفتان) وادارند و گمراهى را از شما بردارند و حق را بشما بفهمانند خدایتعالى فرموده (42 سوره 16) اگر نمى‏دانید از اهل قرآن بپرسید.
11- عَلِیُّ بْنُ إِبْرَاهِیمَ عَنْ أَبِیهِ عَنِ الْقَاسِمِ بْنِ مُحَمَّدٍ عَنِ الْمِنْقَرِیِّ عَنْ سُفْیَانَ بْنِ عُیَیْنَةَ قَالَ سَمِعْتُ أَبَا عَبْدِ اللَّهِ ع یَقُولُ وَجَدْتُ عِلْمَ النَّاسِ كُلَّهُ فِی أَرْبَعٍ أَوَّلُهَا أَنْ تَعْرِفَ رَبَّكَ وَ الثَّانِی أَنْ تَعْرِفَ مَا صَنَعَ بِكَ وَ الثَّالِثُ أَنْ تَعْرِفَ مَا أَرَادَ مِنْكَ وَ الرَّابِعُ أَنْ تَعْرِفَ مَا یُخْرِجُكَ مِنْ دِینِكَ
@@اصول كافى جلد 1 صفحه: 63 روایة: 11@*@
ترجمه :
11 امام صادق علیه السلام مى‏فرمود: همه علم مردم را در چهار چیز یافتم: اول اینكه پروردگار خود را بشناسى. دوم اینكه بدانى تا تو چه كرده (بخلقت موزون و حكیمانه‏ات و نعمت عقل و حواس و ارسال رسل و انزال كتب پى ببرى) سوم اینكه بدانى او از تو چه خواسته است، چهارم اینكه بدانى چه چیز ترا از دینت خارج كند (گناهان و موجبات شرك و ارتداد را بشناسى).
12- عَلِیُّ بْنُ إِبْرَاهِیمَ عَنْ أَبِیهِ عَنِ ابْنِ أَبِی عُمَیْرٍ عَنْ هِشَامِ بْنِ سَالِمٍ قَالَ قُلْتُ لِأَبِی عَبْدِ اللَّهِ ع مَا حَقُّ اللَّهِ عَلَى خَلْقِهِ فَقَالَ أَنْ یَقُولُوا مَا یَعْلَمُونَ وَ یَكُفُّوا عَمَّا لَا یَعْلَمُونَ فَإِذَا فَعَلُوا ذَلِكَ فَقَدْ أَدَّوْا إِلَى اللَّهِ حَقَّهُ‏
@@اصول كافى جلد 1 صفحه:64 روایة: 12 @*@
ترجمه :
12- هشام گوید: به امام صادق علیه السلام عرض كردم: حق خدا بر مردمان چیست! فرمود اینكه آنچه دانند بگویند و از آنچه ندانند باز ایستند، چون چنین كنند حق خدا را به او پرداخته‏اند. (از علم خود مضایقه نكنند و ندانسته چیزى نگویند).
13- مُحَمَّدُ بْنُ الْحَسَنِ عَنْ سَهْلِ بْنِ زِیَادٍ عَنِ ابْنِ سِنَانٍ عَنْ مُحَمَّدِ بْنِ مَرْوَانَ الْعِجْلِیِّ عَنْ عَلِیِّ بْنِ حَنْظَلَةَ قَالَ سَمِعْتُ أَبَا عَبْدِ اللَّهِ ع یَقُولُ اعْرِفُوا مَنَازِلَ النَّاسِ عَلَى قَدْرِ رِوَایَتِهِمْ عَنَّا
@@اصول كافى جلد 1 صفحه:64 روایة: 13 @*@
ترجمه :
13- امام صادق علیه السلام فرمود: منزلت مردم را به اندازه روایتى كه از ما مى‏كنند بشناسید. (هر كه بیشتر و بهتر روایت كند مقامش بالاتر است).
14- الْحُسَیْنُ بْنُ الْحَسَنِ عَنْ مُحَمَّدِ بْنِ زَكَرِیَّا الْغَلَابِیِّ عَنِ ابْنِ عَائِشَةَ الْبَصْرِیِّ رَفَعَهُ أَنَّ أَمِیرَ الْمُؤْمِنِینَ ع قَالَ فِی بَعْضِ خُطَبِهِ أَیُّهَا النَّاسُ اعْلَمُوا أَنَّهُ لَیْسَ بِعَاقِلٍ مَنِ
انْزَعَجَ مِنْ قَوْلِ الزُّورِ فِیهِ وَ لَا بِحَكِیمٍ مَنْ رَضِیَ بِثَنَاءِ الْجَاهِلِ عَلَیْهِ النَّاسُ أَبْنَاءُ مَا یُحْسِنُونَ وَ قَدْرُ كُلِّ امْرِئٍ مَا یُحْسِنُ فَتَكَلَّمُوا فِی الْعِلْمِ تَبَیَّنْ أَقْدَارُكُمْ
@@اصول كافى جلد 1 صفحه: 64 روایة: 14 @*@
ترجمه :
14- امیرالمؤمنین علیه السلام در بعضى از سخنرانیهایش مى‏فرمود: بدانید كسیكه از سخن ناحقیكه به او گویند از جا كنده شود عاقل نیست، و آنكه به ستایش نادان خرسند گردد حكیم نیست، مردم فرزند كارهاى نیكشانند و ارزش هر كس به اندازه كاریست كه بخوبى انجام دهد، سخن علمى گوئید تا ارزشتان هویدا شود.
15- الْحُسَیْنُ بْنُ مُحَمَّدٍ عَنْ مُعَلَّى بْنِ مُحَمَّدٍ عَنِ الْوَشَّاءِ عَنْ أَبَانِ بْنِ عُثْمَانَ عَنْ عَبْدِ اللَّهِ بْنِ سُلَیْمَانَ قَالَ سَمِعْتُ أَبَا جَعْفَرٍ ع یَقُولُ وَ عِنْدَهُ رَجُلٌ مِنْ أَهْلِ الْبَصْرَةِ یُقَالُ لَهُ عُثْمَانُ الْأَعْمَى وَ هُوَ یَقُولُ إِنَّ الْحَسَنَ الْبَصْرِیَّ یَزْعُمُ أَنَّ الَّذِینَ یَكْتُمُونَ الْعِلْمَ یُؤْذِی رِیحُ بُطُونِهِمْ أَهْلَ النَّارِ فَقَالَ أَبُو جَعْفَرٍ ع فَهَلَكَ إِذَنْ مُؤْمِنُ آلِ فِرْعَوْنَ مَا زَالَ الْعِلْمُ مَكْتُوماً مُنْذُ بَعَثَ اللَّهُ نُوحاً ع فَلْیَذْهَبِ الْحَسَنُ یَمِیناً وَ شِمَالًا فَوَ اللَّهِ مَا یُوجَدُ الْعِلْمُ إِلَّا هَاهُنَا
@@اصول كافى جلد 1 صفحه: 64 روایة: 15 @*@
ترجمه :
15- عبدالله بن سلیمان گوید مردى از اهل بصره كه نامش عثمان اعمى بود به امام باقر علیه السلام عرض كرد: حسن بصرى عقیده دارد كسانیكه علم را كتمان كنند گند شكمشان اهل دوزخ را اذیت كند. امام فرمود: بنابراین مؤمن آل فرعون هلاك شده است! (در صورتیكه قرآن او را به كتمان ایمان ستاید) از زمان بعثت نوح علم پنهان بوده است. حسن بصرى به هر راهى كه خواهد برود. بخدا علم جز در این خاندان یافت نشود.