باب النسبه
1- أَحْمَدُ بْنُ إِدْرِیسَ عَنْ مُحَمَّدِ بْنِ عَبْدِ الْجَبَّارِ عَنْ صَفْوَانَ بْنِ یَحْیَى عَنْ أَبِی أَیُّوبَ عَنْ مُحَمَّدِ بْنِ مُسْلِمٍ عَنْ أَبِی عَبْدِ اللَّهِ ع قَالَ إِنَّ الْیَهُودَ سَأَلُوا رَسُولَ اللَّهِ ص فَقَالُوا انْسِبْ لَنَا رَبَّكَ فَلَبِثَ ثَلَاثاً لَا یُجِیبُهُمْ ثُمَّ نَزَلَتْ قُلْ هُوَ اللَّهُ أَحَدٌ إِلَى آخِرِهَا
وَ رَوَاهُ مُحَمَّدُ بْنُ یَحْیَى عَنْ أَحْمَدَ بْنِ مُحَمَّدٍ عَنْ عَلِیِّ بْنِ الْحَكَمِ عَنْ أَبِی أَیُّوبَ
@@اصول كافى جلد 1 صفحه:122 روایة: 1 @*@
ترجمه :
1- امام صادق علیهالسلام فرمود: یهود از رسول خدا (صلىالله علیه و آله) سؤال كرد و گفتند نژاد پروردگار تو را براى ما بیان كن، حضرت سه روز درنگ كرد و پاسخشان نداد سپس سوره «قل هو والله احد) تا آخرش نازل شد.
2- مُحَمَّدُ بْنُ یَحْیَى عَنْ أَحْمَدَ بْنِ مُحَمَّدِ بْنِ عِیسَى وَ مُحَمَّدِ بْنِ الْحُسَیْنِ عَنِ ابْنِ مَحْبُوبٍ عَنْ حَمَّادِ بْنِ عَمْرٍو النَّصِیبِیِّ عَنْ أَبِی عَبْدِ اللَّهِ ع قَالَ سَأَلْتُ أَبَا عَبْدِ اللَّهِ عَنْ قُلْ هُوَ اللَّهُ أَحَدٌ فَقَالَ نِسْبَةُ اللَّهِ إِلَى خَلْقِهِ أَحَداً صَمَداً أَزَلِیّاً صَمَدِیّاً لَا ظِلَّ لَهُ یُمْسِكُهُ وَ هُوَ یُمْسِكُ الْأَشْیَاءَ بِأَظِلَّتِهَا عَارِفٌ بِالْمَجْهُولِ مَعْرُوفٌ عِنْدَ كُلِّ جَاهِلٍ فَرْدَانِیّاً لَا خَلْقُهُ فِیهِ وَ لَا هُوَ فِی خَلْقِهِ غَیْرُ مَحْسُوسٍ وَ لَا مَجْسُوسٍ لَا تُدْرِكُهُ الْأَبْصَارُ عَلَا فَقَرُبَ وَ دَنَا فَبَعُدَ وَ عُصِیَ فَغَفَرَ وَ أُطِیعَ فَشَكَرَ لَا تَحْوِیهِ أَرْضُهُ وَ لَا تُقِلُّهُ سَمَاوَاتُهُ حَامِلُ الْأَشْیَاءِ بِقُدْرَتِهِ دَیْمُومِیٌّ أَزَلِیٌّ لَا یَنْسَى وَ لَا یَلْهُو وَ لَا یَغْلَطُ وَ لَا یَلْعَبُ وَ لَا لِإِرَادَتِهِ فَصْلٌ وَ فَصْلُهُ جَزَاءٌ وَ أَمْرُهُ وَاقِعٌ لَمْ یَلِدْ فَیُورَثَ وَ لَمْ یُولَدْ فَیُشَارَكَ وَ لَمْ یَكُنْ لَهُ كُفُواً أَحَدٌ
@@اصول كافى جلد 1 صفحه: 123 روایة: 2 @*@
ترجمه :
2- حماد نصیبى گوید از امام صادق علیهالسلام درباره «قل هوالله احد» پرسیدم فرمود: نسبت خداست به مخلوقش یكتاست، مقصود مخلوق (بىخلل) است، همیشگى است، نیاز مخلوق به اوست او را دست آویزى نباشد كه نگاهش دارد، بلكه او همه چیز را با دست آویزشان نگهدارد، مجهول را شناسد و نزد هر جاهلى معروفست (زیرامعرفت حق فطرى بشر است و آثار وجودش عالم و جاهل را فرا گرفته است) یكتاست، نه مخلوقش در او باشند و نه او در مخلوقش، محسوس نیست و بلمس در نیاید، دیدگان دركش نكنند، بلند است تا آنجا كه نزدیكست (رتبه علم و قدرتش به قدرى بالاست كه به همه مخلوقش از نزدیك احاطه دارد) نزدیكست تا آنجا كه دور است (از شدت ظهورش مخفى است) نافرمانى شود و بیامرزد. اطاعت شود و پاداش دهد، زمینش او را فرانگیرد و آسمانهایش حامل او نگردند، او با قدرتش همه چیز را برداشته، بىپایان و بىآغاز است فراموش نكند بیهودهگرى ننماید غلط نرود، بازى نكند، خواستش را منعى نیست (هر چه خواهد فوراً پدید آید) داوریش (در قیامت) پاداش است (ستم و جور در آن نیست) و فرمانش جاریست: فرزند ندارد تا ارثش برند (چیزى از او جدا نشده تا قسمتى از او به دیگرى منتقل شده باشد) زائیده نیست تا شریكش باشند (تا پدرانش انباز او بلكه بالاتر از او باشند) (از چیزى جدا نشده تا آن چیز در صفات و خصوصیات شریك و مانندش باشد) و هیچ كس همتاى او نیست.
3- مُحَمَّدُ بْنُ یَحْیَى عَنْ أَحْمَدَ بْنِ مُحَمَّدٍ عَنِ الْحُسَیْنِ بْنِ سَعِیدٍ عَنِ النَّضْرِ بْنِ سُوَیْدٍ عَنْ عَاصِمِ بْنِ حُمَیْدٍ قَالَ قَالَ سُئِلَ عَلِیُّ بْنُ الْحُسَیْنِ ع عَنِ التَّوْحِیدِ فَقَالَ إِنَّ اللَّهَ عَزَّ وَ جَلَّ عَلِمَ أَنَّهُ یَكُونُ فِی آخِرِ الزَّمَانِ أَقْوَامٌ مُتَعَمِّقُونَ فَأَنْزَلَ اللَّهُ تَعَالَى قُلْ هُوَ اللَّهُ أَحَدٌ وَ الْآیَاتِ مِنْ سُورَةِ الْحَدِیدِ إِلَى قَوْلِهِ وَ هُوَ عَلِیمٌ بِذاتِ الصُّدُورِ فَمَنْ رَامَ وَرَاءَ ذَلِكَ فَقَدْ هَلَكَ
@@اصول كافى جلد 1 صفحه: 123 روایة: 3@*@
ترجمه :
3- از امام چهارم علیهالسلام راجع به توحید پرسش شد، فرمود: خداى عزوجل دانست كه در آخرالزمان مردمى محقق و موشكاف آیند از این رو و سوره «قل هوالله احد» و آیات سوره حدید را كه آخرش «و هو علیم بذات الصدور» است نازل فرمود، پس هر كه براى خداشناسى غیر از این جوید هلاك است.
شرح :
مرحوم مجلسى (ره) علت نزول آیات را براى مردم كنجكاو سه چیز دانسته: 1- تا فكر دقیق و عمیق آنها در معانى این آیات به كار افتد 2- تا در خداشناسى به افكار خود تكیه نكنند بلكه به مضامین همان آیات اكتفا كنند 3- تا این آیات معیار و میزانى باشند كه افكار خود را بر آنها عرضه كنند و درست و نادرست آنرا بازشناسند، ولى پیداست كه این سه معنى لازم و ملزوم یكدیگرند و به یك معنى رجوع كنند. زیرا تا در آیات تعمق نكند نتواند آنها را معیار قرار دهد و چون معیار قرار داد به افكار خود تكیه نكند و مراد از آیات شش آیه اول سوره حدید (سوره 57) قرآنست كه اینك ترجمه آنرا ذكر مىكنیم و توضیح و تفسیرش را كه مناسب این مختصر نیست به اهل تعمق وا مىگذاریم، بعد از بسم الله الرحمن الرحیم چنین فرماید: (1) آنچه در آسمانها و زمین است تسبیح خدا گویند و او نیرومند و فرزانه است (2) پادشاهى آسمانها و زمین خاص اوست، او زنده كند و بمیراند و به همه چیز تواناست (3) او اول و آخر است و آشكار و نهانست و به همه چیز داناست (4) اوست كه آسمانها و زمین را در شش روز آفرید سپس بعرش پرداخت، آنچه به زمین فرو رود و آنچه از آن برون شود و آنچه از آسمان فرود آید و آنچه به سویش بالا رود همه را خدا مىداند، هر جا كه باشید او با شماست و به آنچه مىكنید بیناست (5) پادشاهى آسمانها و زمین خاص او است و تمام كارها به خدا بازگشت مىنماید (6) شب را بروز در آورد و روز را به شب در آورد و او از درون سینهها آگاه است.
4- مُحَمَّدُ بْنُ أَبِی عَبْدِ اللَّهِ رَفَعَهُ عَنْ عَبْدِ الْعَزِیزِ بْنِ الْمُهْتَدِی قَالَ سَأَلْتُ الرِّضَا ع عَنِ التَّوْحِیدِ فَقَالَ كُلُّ مَنْ قَرَأَ قُلْ هُوَ اللَّهُ أَحَدٌ وَ آمَنَ بِهَا فَقَدْ عَرَفَ التَّوْحِیدَ قُلْتُ كَیْفَ یَقْرَأُهَا قَالَ كَمَا یَقْرَأُهَا النَّاسُ وَ زَادَ فِیهِ كَذَلِكَ اللَّهُ رَبِّی كَذَلِكَ اللَّهُ رَبِّی
@@اصول كافى جلد 1 صفحه: 124 روایة: 4@*@
ترجمه :
4- عبدالعزیز گوید از حضرت رضا علیهالسلام راجع به توحید پرسیدم، فرمود: هر كه «قل هو الله احد» را بخواند و به آن ایمان آورد توحید را شناخته است، عرض كردم: این سوره را چگونه بخواند؟ فرمود چنانكه مردم مىخوانند و خود حضرت این جمله را افزود: چنین است پروردگارم (چنین است پروردگارم) (افزودن این جمله پس از پایان سوره مستحب است و مانند گفتن «صدق الله العلى العظیم» پس از پایان قرآن و گفتن «لبیك»بعد از «یا ایها الذین آمنوا» مىباشد.