همانگونه که گفتیم ((اشراط)) جمع ((شرط)) به معنی ((علامت )) است، و ((اشراط الساعة )) نشانه های نزدیک شدن قیامت را می گویند که در منابع شیعه و اهل سنت در روایات بسیاری از آن بحث شده، و در قرآن مجید تنها در همین مورد به آن اشاره شده است .
یکی از مشروحترین و جامعترین احادیث در این زمینه حدیثی است که ابن عباس از پیغمبر گرامی اسلام (صلی اللّه علیه و آله و سلّم ) در داستان حجة الوداع نقل کرده که بسیاری از مسائل را به ما می آموزد، و حاوی نکات فراوانی است، و روی همین جهت تمام آنرا ذیلا می آوریم :
او می گوید: ما با پیامبر اسلام (صلی اللّه علیه و آله و سلّم ) در ((حجة الوداع )) بودیم (حجة الوداع آخرین حجی است که پیامبر در سال آخر عمر خود بجا آورد) حضرت حلقه در خانه کعبه را گرفت و رو به ما کرده فرمود: آیا شما را از ((اشراط الساعة )) آگاه کنم ؟ - و سلمان در آنروز از همه به پیامبر (صلی اللّه علیه و آله و سلّم ) نزدیکتر بود - عرض کرد آری ای رسول خدا (صلی اللّه علیه و آله و سلّم ).
@@تفسیر نمونه جلد 21 صفحه 455@@@
فرمود: از نشانه های قیامت تضییع نماز، پیروی از شهوات، تمایل به هواپرستی، گرامی داشتن ثروتمندان، فروختن دین به دنیا است، و در این هنگام است که قلب مؤمن در درونش آب می شود، آنچنان که نمک در آب، از اینهمه زشتیها که می بیند و توانائی بر تغییر آن ندارد.
سلمان گفت آیا چنین امری واقع می شود ای رسول خدا.
فرمود: آری سوگند به آن کس که جانم به دست او است، ای سلمان !
در آن زمان زمامدارانی ظالم، وزرائی فاسق، کارشناسانی ستمگر، و امنائی خائن بر مردم حکومت می کنند.
((سلمان )) پرسید آیا این امر واقع می شود ای رسول خدا؟!.
فرمود: آری سوگند به آن کس که جانم در دست او است، ای سلمان ! در آن هنگام زشتیها زیبا، و زیبائیها زشت می شود، امانت به خیانتکار سپرده می شود، و امانتدار خیانت می کند، دروغگو را تصدیق می کنند و راستگو را تکذیب !.
((سلمان )) سؤال می کند: آیا چنین چیزی واقع می شود ای رسول خدا؟!
فرمود: آری سوگند به کسی که جانم در دست او است، ای سلمان ! در آن روز حکومت به دست زنان، و مشورت با بردگان خواهد بود، کودکان بر منابر می نشینند، و دروغ، ظرافت، و زکات، غرامت، و بیت المال، غنیمت محسوب می شود!.
مردم به پدر و مادر بدی می کنند، و به دوستانشان نیکی، و ستاره دنباله دار در آسمان ظاهر می شود.
سلمان گفت : آیا این امر واقع می شود ای رسول خدا؟!
فرمود: آری سوگند به کسی که جانم به دست او است، ای سلمان ! در آن زمان زن با شوهرش شریک تجارت می شود (و هر دو تمام تلاش خود را در بیرون خانه و برای ثروت اندوزی به کار می گیرند) باران کم، و صاحبان کَرم خسیس، و تهیدستان حقیر شمرده می شوند. در آن هنگام بازارها به یکدیگر نزدیک
@@تفسیر نمونه جلد 21 صفحه 456@@@
می گردد، یکی می گوید چیزی نفروختم، و دیگری می گوید سودی نبردم، و همه زبان به شکایت و مذمت پروردگار می گشایند!.
سلمان گفت : آیا این امر واقع می شود ای رسول خدا؟!.
فرمود: آری سوگند به کسی که جانم در دست اوست، ای سلمان ! در آن زمان اقوامی به حکومت می رسند که اگر مردم سخن بگویند آنها را می کشند، و اگر سکوت کنند همه چیزشان را مباح می شمرند، اموال آنها را غارت می کنند و احترامشان را پایمال و خونهایشان را می ریزند، و دلها را پر از عداوت و وحشت می کنند، و همه مردم را ترسان و خائف و مرعوب می بینی !
((سلمان )) عرض کرد: آیا این امر واقع می شود ای رسول خدا؟!.
فرمود آری، قسم به آن کسی که جانم به دست او است، ای سلمان ! در آن هنگام چیزی از مشرق چیزی از مغرب می آورند (قوانینی از شرق و قوانینی از غرب ) و امت من متلون می گردد! وای در آن روز بر ضعفای امت از آنها، و وای بر آنها از عذاب الهی، نه بر صغیر رحم می کنند، نه احترام به کبیر می گذارند، و نه گنهکاری را می بخشند، بدنهایشان همچون آدمیان است اما قلوبشان قلوب شیاطین !.
سلمان گفت : آیا این امر واقع می شود ای رسول خدا (صلی اللّه علیه و آله و سلّم )؟!.
فرمود: آری قسم به آن کس که جانم در دست او است، ای سلمان ! در آن زمان مردان به مردان قناعت می کنند، و زنان به زنان، و بر سر پسران به رقابت برمی خیزند همانگونه که برای دختران در خانواده هایشان !. مردان، خود را شبیه زنان و زنان خود را شبیه مردان می کنند، و زنان بر زین سوار می شوند (و به خودنمائی می پردازند) بر آنها لعنت خدا باد!.
((سلمان )) عرض کرد: آیا این امر واقع می شود ای رسول خدا (صلی اللّه علیه و آله و سلّم )؟!.
فرمود: آری سوگند به کسی که جانم در دست او است، ای سلمان ! در
@@تفسیر نمونه جلد 21 صفحه 457@@@
آن زمان به تزیین مساجد می پردازند، آنچنان که معابد یهود و نصارا را تزیین می کنند، قرآنها را می آرایند (بی آنکه به محتوای آن عمل کنند مناره های مساجد طولانی، و صفوف نمازگزاران فراوان، اما دلها نسبت به یکدیگر دشمن و زبانها مختلف است !.
((سلمان )) گفت : آیا این امر واقع می شود ای رسول خدا؟!.
فرمود: آری سوگند به کسی که جانم در دست او است، ای سلمان ! در آن هنگام پسران امت مرا با طلا تزیین می کنند، و لباسهای ابریشمین حریر و دیباج می پوشند، و از پوستهای پلنگ برای خود لباس تهیه می کنند!.
((سلمان )) عرض کرد: آیا این امر واقع شدنی است ای رسول خدا؟!.
فرمود: آری سوگند به کسی که جانم به دست او است، ای سلمان ! در آن هنگام زنا آشکار می گردد، معاملات با غیبت و رشوه انجام می گیرد، دین را فرو می نهند و دنیا را برمی دارند.
((سلمان )) گفت : آیا این امری شدنی است ای رسول الله (صلی اللّه علیه و آله و سلّم )؟!
فرمود: آری سوگند به کسی که جانم به دست او است، ای سلمان ! در آن هنگام طلاق فزونی می گیرد، و حدی برای خدا اجرا نمی شود، اما با این حال به خدا ضرر نمی زنند (خودشان زیان می بینند).
((سلمان )) عرض کرد: آیا این امری شدنی است ای رسول خدا؟!.
فرمود: آری، سوگند به کسی که جانم به دست او است، ای سلمان ! در آن هنگام زنان خواننده، و آلات لهو و نوازندگی آشکار می شود، و اشرار امتم به دنبال آن می روند
((سلمان )) گفت : آیا این شدنی است ای رسول خدا؟!
فرمود آری سوگند به کسی که جانم به دست او است، ای سلمان ! در آن هنگام اغنیای امتم برای تفریح به حج می روند، و طبقه متوسط برای تجارت ،
@@تفسیر نمونه جلد 21 صفحه 458@@@
و فقرای آنها برای ریا و تظاهر! در آن زمان اقوامی پیدا می شوند که قرآن را برای غیر خدا فرا می گیرند، و با آن همچون آلات لهو رفتار می کنند، و اقوامی روی کار می آیند که برای غیر خدا علم دین فرا می گیرند، فرزندان نامشروع فراوان می شود، و قرآن را به صورت غنا می خوانند، و برای دنیا بر یکدیگر سبقت می گیرند.
سلمان عرض کرد: آیا این امر واقع می شود ای رسول خدا؟!.
فرمود: آری، سوگند به کسی که جانم به دست او است، ای سلمان ! این در زمانی است که پردههای حرمت دریده می شود، گناه فراوان، بدان بر نیکان مسلط می گیرند، دروغ زیاد می شود، لجاجت آشکار، و فقر فزونی می گیرد، و مردم با انواع لباسها بر یکدیگر فخر می فروشند، بارانهای بی موقع می بارد، قمار و آلات موسیقی را جالب می شمرند، و امر به معروف و نهی از منکر را زشت می دانند.
به گونه ای که مؤمن در آن زمان از همه امت خوارتر است قاریان قرآن و عبادت کنندگان پیوسته به یکدیگر بدگوئی می کنند، و آنها را در ملکوت آسمانها افرادی پلید و آلوده می خوانند.
((سلمان )) عرض کرد: آیا این امر واقع می شود ای رسول خدا (صلی اللّه علیه و آله و سلّم )؟!.
فرمود: آری، سوگند به کسی که جانم در دست او است، ای سلمان ! در آن هنگام ثروتمند رحمی بر فقیر نمی کند، تا آنجا که نیازمندی در میان جمعیت به پا می خیزد و اظهار حاجت می کند، و هیچکس چیزی در دست او نمی نهد!.
((سلمان )) گفت : آیا این امر شدنی است ای رسول خدا؟!.
فرمود: آری سوگند به کسی که جانم به دست او است، ای سلمان ! در آن هنگام ((رویبضة )) سخن می گوید!.
سلمان عرض کرد: پدر و مادرم فدایت باد ای رسول خدا! ((رویبضة ))
@@تفسیر نمونه جلد 21 صفحه 459@@@
چیست ؟
فرمود: کسی درباره محروم سخن می گوید که هرگز سخن نمی گفت (و کسی اظهار نظر می کند که مجال اظهار نظر به او نمی دادند)
در این هنگام طولی نمی کشد که فریادی از زمین برمی خیزد، آنچنان که هر گروهی خیال می کنند این فریاد در منطقه آنها است .
باز مدتی که خدا می خواهد به همان حال می مانند، سپس در این مدت زمین را می شکافند و زمین پاره های دل خود را بیرون می افکند، فرمود منظورم طلا و نقره است، سپس به ستونهای مسجد با دست مبارکش اشاره کرد و گفت : همانند اینها! و در آن روز دیگر طلا و نقرهای به درد نمی خورد (و فرمان الهی فرا می رسد) این است معنی سخن پروردگار ((فقد جاء اشراطها)).**تفسیر (علی بن ابراهیم) مطابق نقل (نورالثقلین) و (تفسیر صافی) (ذیل آیه مورد بحث)***
@@تفسیر نمونه جلد 21 صفحه 460@@@