این آیه همچنان توصیفی است برای سرنوشت دو گروه کافر و مؤمن که یکی دارای اعمال صالح و دیگری اعمال زشت و ننگینی است که در نظرش تزیین شد
@@تفسیر نمونه جلد 21 صفحه 440@@@
در این آیه از شش نوع مواهب بهشتیان، و دو نوع کیفرهای سخت و دردناک دوزخیان، پرده برداشته و عاقبت کار این دو گروه را مشخص می کند.
در میان نعمتهای بهشتیان از چهار نهر که هر کدام مایع و محتوائی مخصوص به خود دارد نام می برد، و سپس سخن از میوه های بهشتی است، و سرانجام از بعضی مواهب معنوی سخن می گوید
نخست می فرماید: ((بهشتی که به پرهیزگاران وعده داده شده در آن نهرهائی است از آب صاف و خالص که هیچگونه دگرگونی در بوی آن حاصل نشده است )) (مثل الجنة التی وعد المتقون فیها انهار من ماء غیر آسن ).**درباره ترکیب این آیه مفسران بحث های فراوانی دارند از همه مناسبتر این است که گفته شود: (مثل الجنة) مبتدا است و خبر آن محذوف است و در تقدیر چنین می باشد (مثل الجنة التی وعد المتقون جنة فیها انهار) در حقیقت این آیه شبیه آیه 35 سوره رعد است که می گوید: (مثل الجنة التی وعد المتقون تجری من تحتها الانهار)***
((آسن )) به معنی ((بدبو)) است، بنابراین ((ماء غیر آسن )) یعنی آبی که بر اثر طول ماندن یا غیر آن بوی آن دگرگون نشده است، این نخستین قسمت از نهرهای بهشتی است که در آن صرفا آب زلال خوشبو و خوش طعم جاری است .
سپس می افزاید: و نهرهائی از شیر که طعم آن دگرگون نگشته است (و انهار من لبن لم یتغیر طعمه ).
اصولا آنجا جای فساد و تباهی نیست و مواد غذائی بهشتی با گذشت زمان دگرگون نمی شود، این عالم دنیا است که به خاطر وجود انواع میکربهای مخرب مواد غذائی به سرعت به سوی فساد می رود.
بعد به سراغ سومین قسمت از نهرهای بهشتی رفته، می گوید: ((و نهرهائی از شراب طهور که مایه لذت نوشندگان است ))! (و انهار من خمر لذة للشاربین ).
و بالاخره چهارمین و آخرین قسمت از نهرهای بهشتی را به این صورت بیان
@@تفسیر نمونه جلد 21 صفحه 441@@@
می کند: ((و نهرهائی از عسل مصفا)) (و انهار من عسل مصفی ).
علاوه بر این نهرهای گوناگون که هر کدام به منظوری آفریده شده در پنجمین موهبت سخن از انواع میوه های بهشتی به میان آورده می افزاید: ((و برای آنها در بهشت از تمام انواع میوه ها موجود است )) (و لهم فیها من کل الثمرات )**جمله محذوفی دارد و در تقدیر چنین است (لهم فیها انواع من کل الثمرات)***
میوه های رنگارنگ با طعمها و عطرهای متفاوت، آنچه در تصور بگنجد یا انواعی که امروز حتی تصورش برای ما ممکن نیست، همه در اختیار آنها است .
و بالاخره در ششمین موهبت که برخلاف مواهب مادی قبلی، جنبه معنوی و روحانی دارد می گوید و برای آنها است آمرزشی از سوی پروردگارشان (و مغفرة من ربهم ).
رحمتی عظیم و گسترده که تمام لغزشهای آنها را می پوشاند، و به آنها اطمینان و آرامش می بخشد، و محبوب درگاه حق می کند، و مصداق : رضی الله عنهم و رضوا عنه ذلک الفوز العظیم هم خدا از آنها راضی است و هم آنها از خدا راضی و این پیروزی بزرگی است (مائده - 119) می شوند.
و به این ترتیب مؤمنان پاکدل و صالح از انواع مواهب مادی و معنوی در بهشت جاویدان در جوار رحمت الهی برخوردارند.
اکنون ببینیم گروه مقابل آنها چه سرنوشتی خواهند داشت ؟ در دنباله آیه می فرماید: ((آیا این گروه همانند کسانی هستند که در آتش دوزخ خلود دارند، و از آب جوشان و سوزانی نوشانیده می شوند که امعاء آنها را از هم متلاشی می کند))؟!
@@تفسیر نمونه جلد 21 صفحه 442@@@
(کمن هو خالد فی النار و سقوا ماء حمیما فقطع امعائهم ).**باز در ترکیب این جمله بحث های زیادی شده و مناسبتر از همه این است آیه تقدیری دارد و آن چنین است (افمن هو خالد الجنة التی هذه صفاته کمن هو خالد فی النار)***
((امعاء)) جمع ((معی )) (بر وزن سعی ) و ((معا)) (بر وزن غنا) به معنی روده است و گاه به تمام آنچه در درون شکم وجود دارد نیز گفته می شود و پاره شدن آنها اشاره به شدت سوزندگی و حرارت این نوشابه وحشتناک دوزخی است .