آیه
لَهُ مَقَالِیدُ السَّمَوَاتِ وَالْأَرْضِ یَبْسُطُ الرِّزْقَ لِمَن یَشَآءُ وَیَقْدِرُ إِنَّهُ بِکُلِّ شَیْءٍ عَلِیمٌ
ترجمه
کلیدهای آسمانها و زمین برای اوست، برای هر که بخواهد رزق را توسعه میدهد و یا تنگ میگیرد، همانا او به هر چیز آگاه است (و توسعه و تضییق او بر اساس علم و حکمت است).
نکته ها
«مقالید» جمع «مِقلید» به معنای کلید است. کلید وسیله بستن و باز کردن است و کسی که کلید زمین و آسمان را دارد میتواند رزق را باز کرده یا ببندد.
کلیدهای هستی گاهی عوامل مادی است که واسطه فیض میشوند، نظیر باران که وسیله زنده شدن خاک و زمین میگردد، «فاحیی به الارض»**بقره، 164.*** گاهی نیز اسمای الهی است که نمونه آن را در دعای سمات میخوانیم: «اسئلک باسمک الّذی اذا دُعیت به علی مغالق ابواب السماء للفتح بالرّحمة انفتحت...» خداوندا! تو را به آن اسمی میخوانم که اگر بر درهای بستهی آسمانها خوانده شود، با رحمت تو گشوده میشود.
توسعه یا تنگی رزق نشانهی مهر یا قهر الهی نیست، زیرا قرآن میفرماید: «فلا تعجبک اموالهم ولا اولادهم انّما یرید اللّه لیعذّبهم بها»**توبه، 55 .*** سرمایه و فرزند کفّار سبب شگفتی تو نشود زیرا که خداوند اراده کرده آنان را با همین امکانات در همین دنیا عذاب کند.
اگر چه توسعه یا تنگی رزق و معیشت در دست خداست لیکن انسان نباید از تلاش باز ایستد. قرآن فرمان میدهد: «وابتغوا من فضل اللّه»**جمعه، 10.*** به سراغ فضل الهی بروید و برای کسب مال تلاش کنید.
رزق همیشه مادّی نیست، چرا که در دعا میخوانیم: «الّلهم ارزقنی توفیق الطاعة و بُعد المعصیة» خداوندا! توفیق بندگی خودت و دوری از گناه را روزی من کن.
قرآن کلیدهای توسعه را به ما آموخته و میفرماید:
«لئن شکرتم لازیدنّکم»**ابراهیم، 7.*** اگر شکر کنید، شما را با دادن روزی زیاد میکند.
«استغفروا ربّکم... یرسل السماء علیکم مدرارا»**هود، 52 .*** از پروردگارتان استغفار کنید، او برای شما باران میفرستد.
«و مَن یتّق اللّه یجعل له مَخرجاً و یرزقه من حیث لا یحتسب»**طلاق، 2 - 3.*** هر که نسبت به خدا پروا داشته باشد، او را از بن بست نجات داده و از راهی که محاسبه نمیکند، روزی میدهد.
پیام ها
1- عوامل مؤثّر در هستی، تنها به دست خداست. «له مقالید»
2- توسعه و تنگی رزق تصادفی نیست، به دست خدای حکیم است. «یبسط الرزق... و یقدر»
3- توسعهی رزق به زرنگی بستگی ندارد به دست خداست. «لمن یشاء»
4- تقسیم رزق توسط خداوند، عالمانه است. «انّه بکلّ شیء علیم»