روشن است که این گروه هاى چهارگانه از روایات، ظاهراً با هم سازگار نیستند، زیرا بعضى گرفتن زیاده و هدیه را از سوى وام دهنده مجاز مى شمرد و بعضى نهى مى کند، بعضى آن را مستحب مى داند و بعضى مکروه یا حرام.
در اینجا دو راه جمع به نظر مى رسد:
1. روایاتى که دادن هدیه و زیادى را مستحب مى شمرد ناظر به کار وام گیرنده بدانیم، بنابراین بر وام گیرنده مستحب است که هدیه اى بپردازد، و روایات نهى کننده را حمل بر وظیفه وام دهنده نماییم، یعنى براى او گرفتن هدیه کار خوبى نیست و در متن خود روایات شاهدى بر این جمع وجود دارد.
ولى این جمع یک مشکل دارد و آن اینکه روایات «خیر القرض»، ظاهرش این بود که دادن و گرفتن هر دو مستحب است بنابراین جمع مذکور با این گروه از روایات سازگار نیست. (دقّت کنید).
2. روایات نهى کننده ناظر به جایى است که از آغاز نیت گرفتن هدیه و زیادى کرده هر چند در متن قرارداد ذکر نکرده است و روایاتى که گرفتن و دادن هدیه را مستحب مى شمرد مربوط به جایى است که از آغاز چنین نیّتى در کار نبوده است.(131)