رباى معاوضه داراى سه شرط است: نخست اینکه آن جنس «مکیل» یا موزون باشد و معدود نباشد، یعنى مانند شیر که با پیمانه «لیتر» خرید و فروش مى شود و یا مانند گندم که موزون است و مثلا با کیلو معامله مى گردد، باشد; بنابراین در اشیاى شمردنى مانند لباس و وسایل منزل، رباى معاوضه نیست.
2. دو جنس هم وزن نباشند، بلکه وزن یکى بیشتر از دیگرى باشد; مثل اینکه یک کیلو گندم بدهد و 2 کیلو گندم بگیرد; هر چند اوّلى از نوع مرغوب و دومى نامرغوب باشد.
3. طرفین معامله از یک جنس باشد، مثل اینکه گندم را در مقابل گندم بدهد.
اگر این سه شرط در معاوضه اى جمع شود رباى معاوضه تحقّق پیدا مى کند; بنابراین اگر هر یک از شرایط سه گانه، مفقود شود رباى معاوضه تحقّق نمى یابد.