وام دهنده ممکن است شرایط دیگرى بر وام گیرنده کند، که باید مورد بررسى دقیق قرار گیرد; مثلا:
1. وام دهنده شرط مى کند که وام در مصارف مشخّص و معیّنى صرف شود; مثل اینکه فقط صرف ازدواج شود، یا فقط در راه خرید خانه هزینه گردد، یا فقط براى تحصیل، درمان، بناهاى خیریّه، کارهاى عام المنفعة و... در نظر گرفته شود، آیا این شرایط صحیح است؟ و اشکال ربا و شرایط اضافى را ندارد؟
2. وام دهنده براى خودش شرط زیاده و سودى نمى کند، اما براى شخص سومى شرط سود را لحاظ مى نماید، مثل اینکه وام را مشروط به کمک به برادر وام گیرنده، یا به فلان نیازمند مى کند و مى گوید این وام را به تو مى دهم به شرط اینکه به همسایه فقیرت فلان مقدار کمک کنى.
3. وام دهنده پرداخت وام را، مشروط مى کند به واریز نمودن مبلغ قابل توجّهى از سوى وام گیرنده در حساب خودش و گذشت مدت زمان معینى که بعد از آن مثلا دو برابر موجودى وام گیرنده را به عنوان وام به او بپردازد، مثلا بعضى از بانک ها پرداخت دو میلیون تومان وام را مشروط مى کنند به واریز کردن یک میلیون تومان به حساب بانک به مدّت یکسال(85) و پس از یکسال وام مزبور را مى پردازد.
4. وام دهنده پرداخت وام را مشروط بر افتتاح حساب ـ ولو با مبلغ اندکى ـ مى کند; همانطور که صندوق هاى قرض الحسنه، اغلب پرداخت وام را مشروط به افتتاح حساب، با مبلغ معیّنى مى کنند.
5. پرداخت قرض الحسنه را مشروط به پرداخت حق الزحمه و کارمزد از سوى وام گیرنده مى کنند.
آیا این گونه شرایط، که پنج نمونه آن در بالا آمد جایز است و ربا محسوب نمى شود؟