به نظر شما آیا انسان مىمیرد یا مىبیند كه مىمیرد؟ اگر كمی در مورد خودتان دقت كنید متوجه میشوید كه هیچ كس نمىمیرد، بلكه هرکس مىبیند كه مىمیرد. همینطور كه اگر شما یك دستتان قطع شد، مىبینید كه دستتان قطع شده، حالا اگر دست دیگرتان هم قطع شود، باز هم مىبینید كه دو دستتان قطع شده، اگر دو پایتان هم قطع شود، مىبینید كه پاهایتان قطع شد، حالا اگر دستها و پاهایتان قطع شود، آیا «منِ» شما هم كم مىشود؟ یعنى نیمْ مَن مىشوید؟ یا همان مَنِ قبلی هستید و باز هم مىگویید: «من»؛ پس همینطور که با جداشدن بعضی از اعضاء بدنتان، منِ شما كم نمىشود، اگر تمام دست و پا و بدنتان هم جدا شود، چیزی از مَنِ شما کم نمیشود و مىبینید كه مىمیرید.
همانطور كه اگر یك دست شما قطع مىشد، مىدیدید كه دیگر آن دست، در اختیار شما نیست، حال اگر تمام اجزاء بدنتان هم قطع شود، مىبینید كه تمام بدنتان دیگر در اختیار شما نیست. این حالت را مىگویند: «مردن». قرآن می فرماید: «اَللهُ یَتَوَفَّى الْاَنْفُسَ حِینَ مَوْتِها وَالَّتی لَمْ تَمُتْ فِی مَنامِها»4 خداوند انسانها را در هنگام مرگ و هنگام خواب مىگیرد. پس طبق فرمایش قرآن، انسان در موقع مرگ نابود نمیشود بلکه توسط خدا گرفته میشود، بدون آنکه بدن او گرفته شود. اگر كمى خودتان فكر كنید متوجه میشوید شما هیچ وقت نمىمیرید و آن کسی که میبینید که میمیرد و از بدنش جدا میشود، همیشه با خودش هست.
امام سجاد «ع» میفرمایند: «اِنَّ الْمُؤمنَ لَیقالُ لِروحِهِ وَ هُوَ یغَسَّل: اَیَسُرُّکَ اَنْ تُرَدَّ اِلیالْجَسَد الّذی کُنْتَ فیه؟ فَیَقُولُ: ما اَصْنَعُ بِالْبَلاءِ وَ الْخُسْرانِ وَ الْغَمِّ».5 در حالیكه بدن مؤمن را غسل میدهند، به روح او گفته میشود آیا دوست داری به بدنی كه در آن بودی برگشت داده شوی؟ میگوید: «در آن حال، گرفتاری و خسران و غم و اندوه آن را چه خواهم کرد؟» حتّى وقتى مىخواهند بدن او را در قبر بگذارند، مىبیند كه بدنش را در قبر مىگذارند. به همین خاطر به ما دستور دادهاند بدن مرده را آرام در قبر بگذارید، چون بر روحش اثر مىگذارد. خودش در بدنش نیست، امّا ناظر بر آن است و حالاتی را كه بر بدنش میگذرد حس میکند و از آن حالات متأثّر مىشود.
نتیجه این شد كه انسان هیچ وقت نمىمیرد، انسان فقط و فقط، هست و همواره وجود خود را احساس میکند، این بدن انسان است كه میمیرد و هماکنون نیز در حال تغییر است، بهطوری كه موها و سلولها و پوستهاى یك سال پیشِ بدن شما حالا همانها نیستند. بدن شما به گفتهی دانشمندان زیستشناسی پس از مدتی تماماً عوض میشود و دیگر آن بدن قبلى نیست. ولى خودتان همان خود قبلى هستید و این نشان میدهد که شما همواره خودتان هستید و عامل ثبات بدنتان نیز میباشید وقتی به این نتیجه رسیدیم كه انسان خودش، بدنش نیست كه با مردن از بین برود، بلكه او به وسعت ابدیّت همیشه زنده است، اگر انتخابى به وسعت ابدیّت نكرد، انتخاب بزرگ خودش را انجام نداده و اگر انتخاب بزرگ خود را که انتخابى در شأن جان اوست، انجام ندهد، انتخابی که باید انجام دهد انجام نداده است.