1. مقصود، نشانه های حتمی، غیر از ندای آسمانی است. البته حتمی بودن برخی از این نشانه ها در نوشتار پیش رو نفی شده است. گفتنی است از بررسی پنجمین نشانه ی حتمی ظهور، یعنی ندای آسمان به این دلیل صرف نظر شد که هنگام تهیه این مجموعه مطلع شدیم یکی از دانش آموختگان مرکز تخصصی مهدویت در رساله کارشناسی ارشد خود با عنوان ندای آسمانی، این موضوع را به تفصیل بررسی کرده است. این رساله به صورت کتاب با عنوان ندای آسمانی توسط بنیاد فرهنگی حضرت مهدی موعود (عج) منشر شده است.
2. لسان العرب، ج12، ص 419.
3. تاریخ الغیبه الکبری، ص 8ـ396.
4. کنزل العمال، ج3، ص 84.
5. در توضیح اصول حاکم باید گفت دین مبانی و اهدافی دارد و نیز تکالیفی که بر عهده مکلفان گزارده است. لیکن سوال این است که آیا به صرف وجود تکلیف شرعی، من می توانم دست به عمل بزنم یا این که علاوه بر وظیفه یاد شده، معیار های دیگری نیز باید لحاظ شوند؟ برای مثال، این تکلیف که با نظام طاغوت نباید همکاری کرد، در یک پادگان نظامی به گوش سربازها می رسد؛ آیا بر اساس این تکلیف دینی همه باید از سربازخانه فرار کنند؟ روشن است که نه؛ زیرا این تکلیف کلی در سایه معیارها و اصول حاکم است که می تواند به من بگوید اکنون وظیفه تو در قبال این حکم شرعی چیست و تو دقیقا چه باید بکنی. به عنوان نمونه، انجام تکلیف یاد شده برای سرباز بی حاصلی که در سربازخانه کارایی ندارد به این است که از آن جا فرار کند، برای دیگری که می تواند در لویزان، آن صحنه ها را به پا کند معنایش ماندن و درگیر شدن است، برای دیگری ماندن و اطلاعات به دست آوردن و برای دیگری ماندن و مهره ساختن و نفوذ کردن. بنابراین مقصود ما از اصول حاکم، معیارها و ضوابطی است که به مکلف نشان می دهد برای انجام آن تکلیف که بر عهده اش آمده، دقیقا باید چه اقدامی انجام دهد.
6. عیون اخبارالرضا، ج1، ص68.
7. رسائل الرمتضی، تج4، ص64.
8. علل الشرایع، ج1، ص 176.
9. الغیبه للنعمانی، باب 14، ح28، ص 272.
10. الغیبه للنعمانی، ص313، باب 18، ح.
11. همان، ص310، باب18، ح2.
12. الغیبه للطوسی، ص 432؛ الوافی، ج2، ص 445؛ مکیال المکارم، ج1، ص 359 و... .
13. کسانی که بدا در علایم حتمی را نفی کرده اند، میان عدم وقوع بدا و عدم امکان بدا تفاوتی قائل نشده اند. ما بر این باوریم که آنچه قابل اثبات است. عدم وقوع بداست نه عدم امکان آن.
14. کمال الدین، ص 650، باب 57، ح5، سند این روایت به این صورت است:
«حدثنا محمد بن الحسن بن احمد بن الولید قال: حدثنا الحسین بن الحسن ابن ابان، عن الحسین بن سعید، عن صفوان بن یحیی، عن عیسی بن اعین، عن المعلی بن خنیس،، عن ابی عبدالله(ع): قال: ان امر السفیانی من الامر المحتوم و خروجه فی رجب.»
درباره وثاقت محمد بن حسن نک: رجال النجاشی، ص 383.
درباره وثاقت حسین بن حسن نک: رجال ابن داود، ص 270؛ تعلیقه علی منهج المقال، ص 140.
درباره وثاقت حسین بن سعید، نک: الفهرست، ص 112.
درباره وثاقت صفوان بن یحیی نک: رجال النجاشی، ص 197.
درباره وثاقت عیسی بن اعین نک: همان، ص 29.
درباره وثاقت معلی بن خنیس نک: معجم رجال الحدیث، ج19، ص 268؛ قرب الاسناد، ص 374، ح1329. سند این روایت به این صورت است:
«احمد بن محمد بن عیسی عن ابن اسباط، قال: قلت لابی الحسن(ع) جعلت فداک ان ثعلبه بن میمون حدثنی عن علی بن المغیره عن زید القمی عن علی بن الحسین(ع) قال: یقوم قائما لموافاه الناس سنه قال: (لا) یقوم القائم بلا سفیانی؟ ان امر القائم حتم من الله و امر السفیانی حتم من الله و یکون قائم الا بسفیانی...»
درباره وثاقت احمد بن محمد نک: رجال الطوسی، ص 351.
درباره وثاقت ابن اسباط نک: رجال النجاشی، ص 252.
15. الغیبه للنعمانی، ص 310 باب18، ح2؛ همان، ص 312، باب 18، ح5، و روایات دیگر.
16. همان، ص310، باب 18، ح1.
سند این روایت به این صورت است:
«اخبرنا احمد بن محمد بن سعید ابن عقده قال: حدثنی محمد بن المفضل بن ابراهیم بن رمانه من کتابه فی رجب سنه خمس و ستین و ماتین قال: حدثنا الحسن بن علی بن فضال قال: حدثنی ثعلبه بن میمون ابو اسحاق عن عیسی بن اعین، عن ابی عبدالله(ع) انه قال...»
درباره وثاقت احمد بن محمد نک: رجال النجاشی، ص 94.
درباره وثاقت محمد بن مفضل نک همان، ص 340.
درباره وثاقت حسن بن علی نک: الفهرست، ص 97.
درباره وثاقت ثعلبه بن میمون نک: رجال النجاشی، ص 117.
درباره وثاقت عیسی بن اعین نک: همان، ص 296.
17. کمال الدین، ص 652، باب 57، ح14.
سند این روایت به این صورت است:
حدثنا محمد بن موسی بن المتوکل قالک حدثنا عبدالله بن جعفر الحمیری، عن احمد بن محمد بن عیسی، عن الحسن بن محبوب عن ابی حمزه ثمالی....
درباره وثاقت محمد بن موسی نک: خلاصه الاقوال، ص 251.
درباره وثاقت عبدالله بن جعفر نک: رجال النجاشی، ص219.
درباره وثاقت احمد بن محمد نک: رجال الطوسی، ص 351.
درباره وثاقت حسن بن محبوب نک: همان، ص334.
درباره وثاقت ابی حمزه ثمالی نک: رجال النجاشی، ص 115.
18. دراسه فی علامات الظهورو الجزیره الخضراء، ص60.
19. انعام، آیه 2.
20. بحارالانوار، ج52، ص 249، ح 133.
21. سوره نحل، آیه96.
22. سوره یونس، آیه 49.
23. سوره رعد، آیه 39.
24. المیزان، ج7، ص9.
25. الغیبه للنعمانی، ص 315، باب18، ح10. سند این روایت به این صورت است:
«اخبرنا محمد بن همام قال: حدثنا محمد بن احمد بن عبدالله الخالنجی قال: حدثنا ابوهاشم داود بن القاسم الجعفری....»
این حدیث ضعیف است به دلیل وجود محمد بن احمد بن عبدالله الخانجی. در این باره نک: مستدرک علم رجال الحدیث، ج6، ص 422.)
26. نجم الثاقب، ص 832.
27. مکیال المکارم، ج1، ص 363ـ359.
28. نک: کتاب حاضر، ص 38.
29. الغیبه للنعمانی، ص 312، باب 18، ح5.
30. دراسه فی علامات الظهور و الجزیزه الخضراء، ص 63.
31. بحارالانوار، ج52، ص 249، ح 133.
32. سوره رعد، آیه 39.
33. کمال الدین، ص 393، باب33، ح 17.
34. الغیبه للنعمانی، ص 165، باب 10، فصل3، ح1.
35. همان، ص 311، باب18، ح3.
36. کمال الدین، ص 649 باب 57، ح2.
37. همان، ص373، باب 36، ح1.
38. همان، ص 377، باب36، ح1.
39. کمال الدین، ص 352، باب33، ح50.
40. کمال الدین، ص 649، باب57،ح1.
41. کمال الدین، ص 541، باب 50، ح 2.
42. الکافی، ص 70، ح 27.
43. المسند، ج5، ص 235.
44. الغیبه للنعمانی، ص 46، باب2، ح1.
45. الکافی، ص 225، ح285. (سند این روایت به صورت زیر است):
محمد بن یحیی، عن احمد بن محمد، عن بن محبوب، عن یعقوب السراج.
درباره وثاقت محمد بن یحیی نک: رجال النجاشی، ص 353؛
درباره وثاقت احمد بن محمد نک: همان، ص 82؛
درباره وثاقت ابن محبوب نک: رجال الطوسی، ص 334؛
درباره وثاقت یعقوب السراج نک: رجال النجاشی، ص 451).
46. التنبیه و الاشراف، ص 271.
47. المحصول، ج4، ص 348.
48. صحیح البخاری، ج4، ص 159.
49. تاریخ، ج4، ص 148.
50. همان، ج6، ص250.
51. بحارالانوار، ج53، ص 83.
52. ج2، ص 387.
53. بحارالانوار، ج53، ص 148.
54. شیخ حر عاملی نیز در توضیح این روایات می نویسد: این روایات موجب قطع و یقین نمی شوند؛ زیرا نادر و اندکند و معارض های آن فراوان است. (الایقاظ من الهجعه، ص368)
55. اطلاعات یاد شده درباره احمد حسن الیمانی توسط حجت الاسلام و المسلمین دکتر حیدری، امام جمعه محترم شهر اهواز و نماینده استان خوزستان در مجلس خبرگان، در تحقیقات میدانی درعراق و ارتباط با مبلغان این جریان تهیه شده است و در این جا لازم است از ایشان به دلیل این اطلاعات را در اختیار ما گذاشت تشکر و تقدیر نماییم.
56. سایت شریف نیوز، 12/9/1384.
57. همان، 10/2/1384.
58. الغیبه للنعمانی، ص 262 باب 14، ح11. (این حدیث ضعیف است به دلیل وجود عبیدالله بن موسی و ...)؛ نک: مستدرک علم رجال الحدیث، ج5، ص 196.
59. بحارالانوار، ج52، ص233؛ باب 25، ح98.
60. اثبات الهداه ج3، ص 735، باب 34، فصل 9، ح99.
61.کمال الدین، ص650، باب 57، ح7 (سند این حدیث به این صورت است:
محمد بن الحسن، عن الحسین بن الحسن بن ابان عن الحسین بن سعید، عن محمد ابی عمیر، عن عمر بن حنظله.
درباره وثاقت محمد بن حسن نک: رجال النجاشی، ص 383.
درباره وثاقت حسین بن حسن نک: رجال ابن داود، ص 270.
درباره وثاقت حسین بن سعید نک: الفهرست، ص112.
درباره وثاقت محمد بن ابی عمیر نک: همان، ص404.
درباره وثاقت عمر بن حنظله نک: مسالک الفهام، ج7، ص 442؛ کتاب البیع، ج2، ص 476).
62. الکافی، ج8، ص 310، ح483. سند این روایت به این صورت است:
محمد بن یحیی، عن احمد بن محمد بن عیسی، عن علی بن الحکم، عن ابی ایوب الخزاز، عن عمر بن حنظله.
درباره وثاقت محمد بن یحیی نک: رجال النجاشی، ص353.
درباره وثاقت احمد بن محمد نک: همان، ص 82.
درباره وثاقت علی بن حکم نک: الفهرست، ص 263.
درباره وثاقت ابی ایوب خزاز نک: رجال النجاشی، ص 20.
درباره وثاقت عمر به حنظله، نک: مسالک الافهام، ج7، ص 442؛ کتاب البیع، ج2، ص 476.
63. الغیبه للنعمانی، ص 261 ب14، ح9.(این روایت مرسله است.)
64. رجال ابن داود، ص 270.
65. معجم رجال الحدیث، ج6، ص 231.
66. المفید فی معجم رجال الحدیث، ص ب.
67. کتاب الطهاره، ج2، ص106.
68. الغیبه للنعمانی، ص 311، باب 18، ح2.
69. الارشاد، ج2، ص 371.
70. الغیبه للنعمانی، ص 265، باب14، ح15؛ کمال الدین، ص652، باب 57، ح14.
71. منیه الطالب (تقریرات درس محقق نائینی) ج3، ص 363.
72. جواهر الکلام، ج2، ص 338.
73. بحارالانوار، ج51، ص 162.
74. صحیح البخاری، جج4، ص 159.
75. فتح الباری، ج6، ص 397.
76. همان، ج13، ص 67.
77. التنبیه و الاشراف، ص 271.
78. کمال الدین، ص 331، باب 32، ح 16.
79. معجم احادیث الامام المهدی (عج)، ج3، ص 275.
80. همان، ص 276.
81. الغیبه للنعمانی، ص46، باب2، ح1.
82. الفتن، ص66.
83. صحیح البخاری، ج4، ص 159.
84. الفتن، ص253.
85. لسان العرب، ج1، ص 587.
86. مجمع البحرین، ج3، ص 147.
87. فتح الباری، ج6، ص 397.
88. الفتن، ص 245.
89. فیض القدیر، ج4، ص 167.
90. معجم احادیث الامام المهدی(ع)، ج1، ص 484.
91. همان، ص 299؛ الیمانی رایه هدی، ص 29.
92. مختصر اثبات الرجعه، به نقل از: مجله تراثنا، سال دوم، شماره 4، ص455.
93. الغیبه للنعمانی،ص 288، باب14، ح67؛ معجم احادیث الامام المهدی(عج)، ج3، ص 271.
94. الغیبه للنعمانی، ص 316، باب 18، ح14، همان، ص310، باب18، ح1؛ همان، باب18، ح3؛ کمال الدین، ص651، باب57، ح11.
95. الکافی، ص264، ح383؛ الغیبه للنعمانی، ص 288ف باب14، ح67.
96. الغیبه للنعمانی، ص316، باب 18، ح15.
97. همان، ص285، باب14، ح60.
98. معجم احادیث الامام المهدی(عج)، ج3، ص275.
99. همان، ص276.
100. الغیبه للنعمانی، ص288، باب14، ح67. سند این روایت به این صورت است:
اخبرنا احمد بن محمد بن سعیدی عن هولا الرجال الاربعه (محمد بن المفضل و سعدان بن اسحاق بن سعید و احمد بن الحسین بن عبدالملک و محمد بن احمد بن الحسن) عن ابن محبوب و اخبرنا محمد بن یعقوب الکلینی قال: حدثنی علی بن ابراهیم بن هاشم عن ابیه قال: و حدینی محمد بن عمران قال: حدثنا احمد بن محمد بن عیسی قال: و حدثنی علی بن محمد و غیره عن سهل بن زیاد جمیعا عن الحسن بن محبوب و حدثنا عبدالواحد بن عبدالله الموصلی عن ابی علی احمد بن محمد بن ابی ناشر عن احمد بن هلال عن الحسنبن محبوب عن عمرو بن ابی المقدام عن جابر بن یزید الجعفی.
درباه وثاقت احمد بن محمد نک: الفهرست، ص 68؛
درباه وثاقت احمد بن حسین بن عبدالملک، نک: همان، ص58؛
درباه وثاقت حسن بن محبوب نک، رجال الطوسی، ص 334؛
درباه وثاقت عمر بن ابی مقدام، نک: معجم رجال الحدیث، ج14، ص 82؛
درباه وثاقت جابر بن یزید، نک: همان، ح4، ص 344.
101. الغیبه، ص 237.
102. الغیبه للنعمانی، ص 262، باب14، ح13. (سند این روایت به این صورت است):
اخبرنا احمد بن محمد سعید، عن احمد بن یوسف بن یعقوب، عن اسماعیل بن مهران، عن الحسن بن علی بن ابی حمزه عن ابیه و وهیب بن حفص عن ابی بصیر.
درباه وثاقت احمد بن محمد بن سعید نک: الفهرست، ص68؛
درباه وثاقت احمد بن یوسف نک: معجم رجال الحدیث، ج3، ص 163؛
درباه وثاقت اسماعیل بن مهران نک: رجال النجاشی، ص26؛
درباره ضعف حسن بن علی بن ابی حمزه نک: معجم رجال الحدیث، ج6، ص 19؛
درباره وثاقت وهیب بن حفص، نک: رجال النجاشی،ص 431؛
درباه وثاقت ابی بصیر نک: همان، ص 441).
103. مختصر اثبات الرجعه، به نقل از مجله تراثنا، سال دوم، شماره4، ص455. سند این روایت به این صورت است:
حدثنا محمد بن ابی عمیر، فال حدثنا جمیل بن دراج، قال حدثنا زراره ابن اعین.
درباه وثاقت محمد بن ابی عمیر نک: الفهرست ، ص 404.
درباه وثاقت جمیل بن دراج نک: رجال النجاشی، ص 126.
درباه وثاقت زراره، نک: همان، ص175.
104. الغیبه للطوسی، ص 446. (سند این روایت به این صورت است:
محمد بن ابی عمیر، عن سیف بن عمیره، عن بکر بن محمد الازدی.
درباه وثاقت محمد بن ابی عمیر نک: الفهرست، ص404
درباه وثاقت سیف بن عمیره نک: رجال النجاشی، ص 189،
درباه وثاقت بکر بن محمد نک: همان، ص 108).
105. به نقل از مجله تراثنا، ص 456.
106. درباره وثاقت محمد بن حسن نک: رجال الطوسی، ص439.
107. درباره وثاقت احمد بن ادریس نک: الفهرست، ص 64.
108. درباره وثاقت محمد بن علی بن قتیه نک: قاموس الرجال، ج7، ص 571؛ کتاب نکاح، ج15، ص 5075.
109. درباره وثاقت فضل بن شاذان، نک: رجال النجاشی، ص 307.
110. الفهرست، ص 363.
111. کمال الدین، ص 650، باب57، ح5، (سند این روایت به این صورت است:
حدثنا محمد بن الحسن بن احمد بن الولید، عن الحسین بن الحسن بن ابان، عن الحسین بن سعید، عن صفوان بن یحیی، عن عیسی بن اعین، عم المعلی بن خنیس.
درباره وثاقت محمد بن حسن نک: رجال النجاشی، ص 383.
درباره وثاقت حسین بن حسن نک: رجال ابن داود، ص 270.
درباره وثاقت حسین بن سعید نک: الفهرست، ص 112.
درباره وثاقت صفوان بن یحیی نک: رجال النجاشی، ص 197.
درباره وثاقت عیسی بن اعین نک: همان، ص296.
درباره وثاقت معلی بن خنیس نک: معجم رجال الحدیث، ج19، ص 268.)
112. الغیبه للطوسی، ص 447.
113. الغیبه للنعمانی، ص 288، باب14، ح67؛ (درباره اعتبار این حدیث نک: کتاب حاضر ص 81.)
114. الفتن، ص 67.
115. همان، ص 248.
116. همان، ص 237.
117. همان، ص 250.
118. معجم احادیث الامام المهدی (عج)، ج1، ص299.
119. کمال الدین، ص 331، باب 32، ح16.
120. مختصر اثبات الرجعه، به نقل از مجله تراثنا، ص 457. البته تذکر این نکته ضروری است که این روایت از نظر متن دقیقا همان روایت پیشین است که در کتاب کمال الدین از امام باقر(ع) نقل شده بود اما در مختصر اثبات الرجعه با سندی متفاوت از امام صادق(ع) روایت شده است. از این رو این دو در واقع یک روایتند که به اشتباه به دو امام نسبت داده شده اند.
121. مختصر اثبات الرجعه، به نقل از مجله تراثنا، ص 455.
122. کمال الدین، ص 328، باب32، ح7.
123. فلاح السائل، ص171.
124. الفتن، ص 174.
125. الغیبه للنعمانی، ص 285، باب14، ح60/
126. فقه علائم الظهور، ص 28-29.
127. الغیبه للنعمانی، ص262، باب14، ح13.
128. الغیبه للطوسی، ص 446. (درباره اعتبار این حدیث، نک: حاضر، ص83).
129. الامالی، ص661.
130. مختصر اثبات الرجعه، به نقل از مجله تراثنا، سال دوم، شماره چهارم، ص 455.
131. بحارالانوار، ج52، ص 274.
132. الغیبه للنعمانی، ص46، باب2، ح1.
133. الفتن، ص 67.
134. همان، ص 245.
135. همان، ص 248.
136. الغیبه للنعمانی، ص 288، باب14، ح67. (درباره این حدیث نک: کتاب حاضر، ص81)
137. عصر ظهور، ص160-161.
138. فقه علائم الظهور، ص 27.
139. الیمانی رایه الهدی، ص 56.
140. الغیبه للنعمانی، ص 262، باب14، ح13.
141. همان، ص 311، باب18، ح3. سند این روایت به این صورت است:
حدثنا احمد بن محمد بن سعید، عن علی بن الحسن التیملی، عن الحسن بن محبوب، عن ابی ایوب الخزاز، عن محمد بن مسلم.
درباره وثاقت احمد بهن محمد بن سعید، نک: الفهرست، ص68؛
درباه وثاقت علی بن حسن، نک: رجال النجاشی، ص 257؛
درباره وثاقت حسن بن محبوب، نک: رجال الطوسی، ص 334؛
درباره وثاقت ابوایوب خزاز نک: رجال النجاشی، ص20؛
درباره وثاقت محمد بن مسلم نک: همان، ص 323.)
142. الکافی، ص 264، ح 383. سند این روایت به این صورت است:
عده من اصحابنا، عن احمد بن محمد، عن عثمان بن عیسی، عن بکر بن محمد، عن سدیر.
درباره وثاقت محمد بن یحیی العطار، نک: رجال النجاشی، ص 353؛
درباره وثاقت احمد بن محمد، نک: همان، ص 82؛
درباره وثاقت عثمان بن عیسی، نک: معجم رجال الحدیث، ج12، ص 132؛
درباره وثاقت بکر بن محمد، نک: رجال النجاشی، ص 108؛
درباره سدیر، نک: معجم رجال الحدیث، ح9، ص 39؛
143. فقه علائم الظهور، ص 28.
144. الغیبه للنعمانی، ص 286، باب14، ح60.
145. مختصر اثبات الرجعه، به نقل از مجله تراثنا، سال دوم، شماره چهارم، ص 455.
146. معجم احادیث الامام المهدی(عج)، ج3، ص 275.
147. همان، ص 276.
148. الفتن، ص 238.
149. همان، ص 250.
150. همان، ص 237.
151. معجم احادیث الامام المهدی (عج)، ج1، ص 295، ج2، ص 158، ج3، ص 124.
152. بحارالانوار، ج52، ص 274.
153. الغیبه للنعمانی، ص 70، باب 2، ح1.
154. معجم احادیث الامام المهدی(عج)، ج1، ص 357.
155. نک: کتاب حاضر، ص105.
156. مختصر اثبات الرجعه، به نقل از مجله تراثنا، سال دوم، شماره چهارم، ص 455.
157. منتخب الاثر، ج3، ص88.
158. حکومت جهانی مهدی (عج)، ص175.
159. تاریخ ما بعد الظهور، ص173-174، با اندکی تصرف.
160. همان، ص175.
161. مجموعه احادیث یاد شده در فصل های آنده خواهد آمد.
162. کمال الدین، ص 651، باب57، ح10، سند این روایت به این صورت است:
حدثنا احمد بن زیاد بن جعفر الهمدانی قال: حدثنا علی بن ابراهیم بن هاشم، عن ابیه، عن محمد بن ابی عمیر، عن حماد بن عثمان، عن عمر بن یزید قال: قال ابوعبدالله(ع)....»
درباره وثاقت احمد بن زیاد، نک: خلاصه الاقوال، ص70.
درباره وثاقت علی بن ابراهیم، نک: رجال النجاشی، ص 260.
درباره وثاقت ابراهیم بن هاشم، نک: معجم رجال الحدیث، ج1، ص 291.
درباره وثاقت محمد بن ابی عمیر، نک: رجال النجاشی، ص 326.
درباره وثاقت حماد بن عثمان، نک: همان، ص 144.
درباره وثاقت عمر بن یزید، نک: همان، ص 283.
163. مجموعه روایت یاد شده در فصل های آینده خواهد آمد.
164. تاریخ ما بعد الظهور، ص 173.
165. حکومت جهانی مهدی(عج)، ص 181.
166. الفتن، ص 226، ح 836.
167. التشریف بالمنن، ص 271، باب 59، ح 393.
168. قرب الاسناد، ص 374، ح1329 (درباره اعتبار این حدیث، نک: کتاب حاضر، ص 30)
169. کمال الدین، ص 378، باب 36، ح2.
170. حکومت جهانی مهدی(عج)، ص184، با اندکی تصرف.
171. قرب الاسناد، ص 374، ح 1329.(درباره اعتبار این حدیث، نک: کتاب حاضر، ص 30).
172. الغیبه للنعمانی، ص 310، باب18، ح1. (درباره اعتبار این حدیث، نک: کتاب حاضر، ص30)
173. کمال الدین، ص 652، باب 57، ح 14،(درباره اعتبار این حدیث، نک: کتاب حاضر، ص 31)
174. تحلیل تاریخی نشانه های ظهور، ص 202.
175. همان.
176. همان، ص 166.
177. همان، ص 169.
178. همان، ص 170.
179. همان، ص171.
180. همان، ص 183.
181. همان، ص193.
182. همان، ص 204.
183. منتخب الاثر، ج3، ص88.
184. تاریخ الغیبه الکبری، ص519.
185. معجم احادیث الامام المهدی (عج)، ج3، ص 88،89،90،274،277و... .
186. الغیبه للنعمانی، ص 317، باب18، ح16.
187. کمال الدین، ص 651، باب57، ح11.
188. عقدالدرر، باب4، فصل2، ص 91.
189. التشریف بالمنن، ص 296، باب79، ح417( به نقل از الفتن سلیلی).
190. کمال الدین، ص 651، باب57، ح9. سند این روایت به این صورت است:
«حدثنا محمد بن علی ماجیلویه قال: حدثنا عمی محمد بن ابی القاسم عن محمد بن علی الکوفی عن محمد بن ابی عمیر عن عمر بن اذینه قال: قال ابوعبدالله(ع)....»
این روایت ضعیف است به دلیل محمد بن علی کوفی و ... در این باره نک: اختیار معرفه الرجال، ج2، ص 823.
191. همان، ح11.
192. عقدالدرر، باب4، فصل2، ص 90.
193. التشریف بالمنن، ص 296، باب79، ح417( به نقل از الفتن سلیلی).
194. معجم احادیث الامام المهدی (عج)، ج3، ص23، به نقل از کشف النوری، ص 221 (این حدیث مرسله است)؛ عقدالدرر، ص 72، باب4، فصل2؛ التشریف بالمنن، باب79، ح417، ص 296 ( به نقل از الفتن سلیلی).
195. الغیبه للطوسی، ص 444، ح 437، (این حدیث مرسله است.)
196. الغیبه للنعمانی، ص 317، باب18، ح 16 (این حدیث ضعیف است به دلیل وجود عبیدالله بن موسی و ...نک: مستدرک علم رجال الحدیث، ج5، ص 96.)
197. کمال الدین، باب57، ح9، ص 651( این حدیث، به دلیل وجود محمد بن علی الکوفی ضعیف است). در این باره نک: اختیار معرفه الرجال، ح2، ص 823.
198. بحارالانوار، ج8، ص 716.
199. تحلیل تاریخی نشانه های ظهور، ص 173.
200. کمال الدین، ص 651، باب57، ح9.
201. عقدالدررف ص 73، باب4، فصل2؛ الغیبه للنعمانی، ص 318، باب 18، ح 18. سند این روایت به این صورت است: «اخبرنا احمد بن محمد بن سعید قال: حدثنا حمید بن زیاد، قال: حدثنا علی بن الصباح الضحاک قال: حدثنا ابوعلی الحسن بن محمد الحضرمی قال: حدثنا جعفر بن محمد عن ابراهیم بن عبدالحمید، عن ابی ایوب الخراز عن محمد بن مسلم عن ابی جعفر الباقر(ع) قال: السفیانی احمر، اشقر، ازرق... .»
این حدیث به دلیل وجود علی بن الصباح الضحاک ضعیف است. در این باره نک: مستدرک علم رجال الحدیث، ج5، ص 388.
202. کمال الدین، ص 651، باب 57، ح10 (درباره اعتبار این حدیث نک: کتاب حاضر، ص 119).
203. معجم احادیث الامام المهدی (عج)، ج5، ص 224، به نقل از مختصر بصائر الدرجات، ص 199. (این حدیث مرسله است.)
204. زمینه سازان انقلاب جهانی حضرت مهدی (عج)، ص 65، به نقل از اربعین خاتون آبادی، ص 153.(این حدیث مرسله است.)
205. عقدالدرر، باب4، فصل 2، ص 90.
206. الغیبه للنعمانی، ص 318، باب18، ح18. این حدیث به دلیل وجود علی بن الصالح بن الضحاک ضعیف است. (نک: مستدرک علم رجال الحدیث، ج5، ص 388.)
207. الغیبه للنعمانی، ص 310، باب18، ح1؛ همان، ح2.
208. کمال الدین، ص 650، باب57، ح5. (درباره اعتبار این حدیث نک: کتاب حاضر، ص 29).
209. الغیبه للنعمانی، ص 313، باب18، ح7.
210. همان، ح316، باب14، ح13.
211. همان.
212. الغیبه للطوسی، ص 446. (درباره اعتبار این حدیث نک: کتاب حاضر، ص 83)
213. الغیبه للنعمانی، ص 316، باب 18، ح 15.
214. همان، ص 285، باب14، ح60.
215. همان، ص 262، باب14، ح13.
216. الغیبه للنعمانی، ص 288، باب14، ح67 (درباره اعتبار این حدیث، نک: کتاب حاضر، ص 81.)
217. همان، ص 420، باب18، ح8. سند این روایت به این صورت است:
«حدثنا احمد بن هوزه الباهلی قال: حدثنا ابراهیم بن اسحاق النهاوندی، قال: حدثنا ابومحمد عبدالله بن حماد الانصاری عن عمرو بن شمر عن جابر الجعفی قال...قال ابا جعفر(ع).... .»
این حدیث به دلیل وجود احمد بن هوزه و ... ضعیف است (نک: مستدرک علم رجال الحدیث، ج1، ص 481.)
218. کمال الدین، ص 328، باب32، ح7؛ معجم احادیث الامام المهدی(عج)، ج3، ص 853، و همان ص 81.
219. الغیبه للنعمانی، ص 316، باب 18، ح14.
220. کمال الدین، ص 651، باب57، ح9؛ الغیبه للنعمانی، ص 317، باب18، ح16؛ معجم احادیث الامام المهدی (عج)، ج3، ص88؛ همان، ج5، ص 354.
221. الغیبه للطوسی، ص 444، ح 437.
222. الغیبه للنعمانی، ص 267، باب14، ح18.
223. همان، ص 262، باب14، ح13.
224. الانساب، ج5، ص 674.
225. معجم احادیث الامام المهدی(عج)، ج3، ص 88.
226. الهدایه الکبری، ص 397.
227. معجم البلدان، ج1، ص 103.
228. الغیبه للنعمانی، ص 311، باب 18، ح3، ( روایات این موضوع همراه با بررسی اسناد آن در بخش حمله به کوفه خواهد آمد.)
229. زمینه سازان انقلا جهانی حضرت مهدی (عج)، ص 65، به نقل از اربعین خاتون آبادی، ص 153. (این روایت مرسله است).
230. سیر اقدامات سفیانی در ادامه خواهد آمد.
231. قرب الاسناد، ص 374، ح 1329 (درباره اعتبار این حدیث، نک: کتاب حاضر، ص 30؛ الکافی، ص 264، ح 383).
232. الغیبه للنعمانی، ص 288، باب14، ح67. (درباره اعتبار این حدیث، نک: کتاب حاضر، ص 81.)
233. معجم احادیث الامام المهدی (عج)، ج3، ص 275.
234. الغیبه للنعمانی، ص 288، باب 14، ح 67 (درباره اعتبار این حدیث نک: کتاب حاضر، ص 81)
235. کمال الدین، ص 651، باب 57، ح 10.( درباره اعتبار این حدیث: نک: کتاب حاضر ص 119).
236. الغیبه للنعمانی، ص 288، باب 14، ح 67 (درباره اعتبار این حدیث نک: کتاب حاضر، ص 81)
237. همان.
238. تفسیر القمی، ج2، ص 205، سند این روایت به این صورت است: ابی، عن ابن ابی عمیر، عن منصور بن یونس، عن ابی خالد الکابلی
درباره وثاقت ابراهیم بن هاشم، نک: معجم رجال الحدیث، ج1، ص 291؛
درباره وثاقت ابن ابی عمیر، نک: الفهرست، ص 404؛
درباره وثاقت منصور بن یونس، نک؛ رجال النجاشی، ص 413؛
درباره وثاقت ابوخالد الکابلی، نک: معجم رجال الحدیث، ج22، ص 152.
239. الغیبه للنعمانی، ص 279، ح 43. سند این روایت به صورت زیر است:
«حدثنا احمد بن محمد بن سعید عن محمد بن المفضل، و سعدان بن اسحاق بن سعید، و احمد بن الحسین بن عبدالملک، و محمد بن احمد بن الحسن القطوانی قالو جمیعا: حدثنا الحسن بن محبوب، عن یعقوب السراج...»
درباره وثاقت احمد بن محمد، نک: الفهرست، ص 68.
درباره وثاقت احمد بن حسین بن عبدالملک، نک: همان، ص58.
درباره وثاقتحسن بن محبوب، نک: رجال للطوسی، ص 334.
درباره وثاقت یعقوب السراج، نک: رجال النجاشی، ص 451.
240. الغیبه للنعمانی، ص 275، باب 14، ح36. سند این روایت به این صورت است:
«حدثنا احمد بن محمد بن سعید، قال: حدثنا القاسم بن محمد بن الحسن بن حازم قال: حدثنا عبیس بن هشام، عن عبدالله بن جبله، عن محمد بن سلیمان، عن العلا، عن محمد بن مسلم، عن ابی جعفر بن علی(ع)...»
این حدیث به دلیل وجود قاسم بن محمد بن الحسن و ...ضعیف است. (نک: مستدرک علم رجال الحدیث: ج6، ص 257.)
241. اثبات الوصیه، ص 267.
242. الغیبه للنعمانی، ص 313، باب 18، ح8.
243. همان، ص 311، باب18، ح3 (درباره اعتبار این حدیث، نک: کتاب حاضر، ص 101).
244. الکافی، ص 264، ح 381، سند این روایت به این صورت است:
«علی بن ابراهیم، عن بیه، عن صفوان بن یحیی، عن عیص بن القاسم قال: سمعت ابا عبدالله (ع) یقول... .»
درباره وثاقت علی بن ابراهیم، نک: رجال النجاشی، ص 260.
درباره وثاقت ابراهیم بن هاشم، نک:م معجم رجال الحدیث، ج1، ص 291.
درباره وثاقت صفوان بن یحیی، نک: رجال النجاشی، ص 197.
درباره وثاقت عیصبن القاسم، نک: همان، ص 302.
245. همان، ح383. (درباره اعتبار این حدیث، نک: کتاب حاضر ص 102)
246. همان، ص 274، ح 412.
247. بحارلانوار، ج52، ص 271، ح 161 (این حدیث مرسله است.)
248. معجم احادیث الامام المهدی (عج)، ج3، ص 275.
249. همان؛ الغیبه للنعمانی، ص 391، باب14، ح 67. بحارالانوار، ج52، ص 271، ح 161 (این حدیث مرسله است).
250. الغیبه للنعمانی، ص 288، باب 14، ح67. (درباره اعتبار این حدیث نک: کتاب حاضر، ص 81)
251. همان، ص 310، باب18، ح1. (درباره اعتبار این حدیث نک: کتاب حاضر، ص 30)
252. الغیبه للطوسی، ص 449، ح 452.
253. الغیبه للنعمانی، ص 316، باب18، ح13.
254. کمال الدین، ج2، ص 651، باب 57، ح11.
255. المنجد، ص 548.
256. الغیبه للنعمانی، ص 287، باب14، ح63.
257. همان، 315، ح 12. سند این روایت به این صورت است:
«اخربنا احمد بن هوزه الباهلی، قال: حدثنا ابراهیم بن اسحاق النهاوندی، عن عبدالله بن حماد الانصاری، عن الحسین بن ابی العلا، عن عبدالله بن ابی یعفور قال: قال لی ابوجعفرالباقر(ع): ان لوالد العباس و المروانی لوقعه بقرقیسیاء... ثم یخرج السفیانی.»
این حدیث به دلیل وجود ابراهیم بن اسحاق نهاوندی و ... ضعیف است. (نک: رجال النجاشی، ص 19)
258. معجم احادیث الامام المهدی (عج)، ج، ص 78؛ عقدالدرر، ص 92، باب 4، فصل 2.
259. عقدالدررر، ص 87، باب 4، فصل 2.
260. الغیبه للنعمانی، ص 288، باب 14، ح 67. (درباره اعتبار این حدیث، نک: کتاب حاضر، ص 81.)
261. همان، ص 311. ، باب 18، ح 3. (درباره اعتبار این حدیث، نک: کتاب حاضر، ص 93)
262. الکافی، ج8، ص 295. سند این حدیث به این صورت است: محمد بن یحیی، عن احمد بن محمد، عن ابن فضال، عن علی بن عقبه، عن ابیه، عن میسر.
درباره وثاقت محمد بن یحیی، نک: رجال النجاشی، ص 353؛
درباره وثاقت احمد بن محمد نک: همان، ص82؛
درباره وثاقت ابن فضال، نک: همان، ص257؛
درباره وثاقت علی بن عقبه، نک: همان ، ص 271؛
درباره وثاقت عقبه بن خالد، نک: کتاب نکاح، ج17، ص 5485؛
درباره وثاقت میسر، نک: اختیار معرفه الرجال، ج2، ص 513؛
263. شرح اصول الکافی، ج12، ص 410.
264. الغیبه للنعمانی، ص 317، باب 18، ح 17.
265. معجم احادیث الامام المهدی (عج)، ج5، ص 354.
266. همان، ج3، ص 89.
267. الغیبه للنعمانی، ص 288، باب14، ح 67. (برای اعتبار این حدیث نک: کتاب حاضر، ص 81)
268. معجم احادیث الامام المهدی (عج)، ج3، ص 78و85و89و113و253و275و481و.... .
269. همان، ص 89.
270. الغیبه للنعمانی، ص 288، باب 14، ح67. (درباره اعتبار این حدیث نک: کتاب حاضر، ص 81)
271. معجم احادیث الامام المهدی (عج)، ج3، ص85، 89، 481و... .
272. الغیبه للنعمانی، ص 288، باب 14، ح 67. (درباره اعتبار این حدیث نک: کتاب حاضر، ص 81.)
273. همان، ص 311، باب18، ح3(درباره اعتبار این حدیث نک: کتاب حاضر، ص 101)
274. بحارالانوار، ج52، ص 272و275.
275. الغیبه للنعمانی، ص 288، باب14، ح 67.( درباره اعبار این حدیث، نک: کتاب حاضر، ص 81.)
276. تاریخ ما بعدالظهور، ص 166.
277. نک: کتاب حاضر، ص 150.
278. معجم احادیث الامام المهدی (عج)، ج3، ص91.
279. الغیبه للنعمانی، ص 286، باب14، ح 61؛ همان، ص288، باب14، ح 67.
280. کمال الدین، ص 655،باب 57، ح 27. سند این روایت به این صورت است:
«حدثنا محمد بن الحسن، فال: حدثنا الحسین بن الحسین بن الحسن بن ابان، عن الحسین بن سعید، عن صفوان بن یحیی، عن عبدالرحمن بن الحجاج عن سلیمان بن خالد قال: سمعت اباعبدالله(ع) یقول.....»
درباره وثاقت محمد بن حسن، نک: رجال النجاشی، ص 383؛
درباره وثاقت حسین بن حسن، نک: رجال ابن داوود، ص 270؛
درباره وثاقت حسین بن سعید، نک: الفهرست، ص 112؛
درباره وثقات صفوان بن یحیی، نک: رجال النجاشی، ص 197؛
درباره وثاقت عبدالرحمن بن حجاج، نک: همان، ص 237؛
درباره وثاقت سلیمان بن خالد؛ نک: همان، ص 183؛
281. همان، باب 57، ح 29.
282. تاریخ ما بعدالظهور، ص 168.
283. معجم احادیث الامام المهدی (عج)، ج3،ص 107و109و298و314و315و316و468و...
284. همان، ج3، ص 36.
285. همان، ج5، ص 28.
286. بحارالانوار، ج52، ص 387، باب 27، ح 205.
287. معجم احادیث الامام المهدی (عج)، ج3، ص 313، همان، ج 5، ص 928 (این حدیث مرسله است).
288. بحارالانوار، ج52، ص388، باب 27، ح20 ش6 (این حدیث مرسله است.)
289. معجم احادیث الامام المهدی (عج)، ج5، ص 28(این حدیث مرسله است.)
290. التشریف بالمنن، ص 296، باب79، 417 (به نقل از الفتن سلیلی).
291. معجم احادیث الامام المهدی (عج)، ج5، ص 28(این حدیث مرسله است.)
292. همان، ج3، ص 313.
293. همان، ص 314.
294. همان، ج3، ص 313.
295. الغیبه للنعمانی، ص 310، باب 18، ح 1(درباره اعتبار این حدیث نک: کتاب حاضر، ص 30)
296. همان، ص 316، باب18، ح 14؛ همان، ص311، باب18، ح3.
297. همان، ص 316، باب18، ح 13.
298. کمال الدین، ص 651، باب57، ح 11. سند این روایت به این صورت است:
«حدثنا ابی و محمد بن الحسن قالا: حدثنا محمد بن البی القاسم ماجیلویه، عن محمد بن علی الکوفی، قال: حدثنا الحسین بن سفیان، عن قتیبه بن محمد، عن عبیدالله بن ابی منصور البجلی، قال: سالت اباعبدالله(ع)...»
این روایت به دلیل وجود محمد بن علی کوفی ضعیف است. (نکک اختیار معرفه الرجال، ج2، ص 823)
299. الغیبه للطوسی، ص 449، ح 452، سند این روایت به این صورت است:
«ابن ابی عمیر عن عمر بن اذینه، عن محمد بن مسلم، قال: سمعت اباعبدالله(ع) یقول:..»
درباره وثاقت ابن ابی عمیر، نک: الفهرست، ص 404؛
درباره وثاقت عمربن اذینه، نک: رجال النجاشی، ص 283؛
درباره وثاقت محمد بن مسلم، نک، همان، ص 323.
درباره اعتبار طریق شیخ طوسی به کتاب فضل بن شاذان پیش از این سخن گفته شد.
300. بحارالانوار، ج52، ص216.
301. النهایه فی غریب الحدیث، ج1، ص 171.
302. سوره قصص، آیه 81.
303. سوره نحل، آیه 45.
304. سوره اسرا، آیه 68.
305. سوره انعام، آیه 65؛ سوره هود، آیه 83.
306. «آیا کسانی که تدبیرهای بد می اندیشیند، ایمن شدند از این که خدا آنان را در زمین فرو ببرد، یا از جایی که حدس نمی زنند عذاب برایشان بیاید؟» (سوره نحل، آیه 45)
307. تفسیر العیاشی، ج1، ص 65.
308. «و ای کاش می دیدی هنگامی را که [کافران] وحشت زده اند؛ [آن جا که راه] گریزی نمانده است و از جایی نزدیک گرفتار آمده اند.»(سوره سبا، آیه 51)
309. الغیبه للنعمانی، ص 316.
310. جامع البیان، ج22، ص 129.
311. سوره شوری، آیه 1-2.
312. تاویل الآیات، ج2، ص 542.
313. «ای کسانی که به شما کتاب داده شده است، به آن چه فرو فرستادیم و تصدیق کننده همان چیزی است که با شماست ایمان بیاورید، پیش از آن که چهره هایی را محو کنیم و در نتیجه، آن ها را به قهقرا بازگردانیم؛ یا هم چنان که اصحاب سبت را لعنت کردیم، آنان را [نیز] لعنت کنیم، و فرمان خدا همواره تحقق یافته است. (سوره نسا؛ آیه 47)
314. الغیبه للنعمانی،ص 290
315. صحیح البخاری، ج3، ص19.
316. ترجمه فوق بر اساس تفسیر عینی، از شارحان مشهور صحیح بخاری است. (نک: عمده القاری، ج11، ص 235).
317. صحیح مسلم، ج8، ص 168.
318. مسند احمد، ج6، ص 316.
319. صحیح ابن حبان، ج15، ص 158.
320. سنن ابن داوود، ج2، ص 310.
321. الکافی، ج3، ص 389.
322. السرائر، ج1، ص 265.
323. معجم البلدان، ج2، ص 91؛ تاریخ مدینه دمشق، ج2، ص 408.
324. الغیبه للنعمانی، ص 288، باب14، ح67. (درباره اعتبار این حدیث، نک: کتاب حاضر، ص 81)
325. الارشاد، ج2، ص 372. سند این روایتت بدین صورت است: الحسن بن محبوب، عن عمرو بن ابی المقدام، عن جابر الجعفی.
326. الاختصاص، ص 255.
327. الغیبه للطوسی، ص 441، سند این روایت بدین صورت است: فضل بن شاذان، عن الحسن بن محبوب، عن عمرو بن ابی المقدام، عن جابر الجعفی.
328. تفسیر العیاشی، ج1، ص 64.
329. در این باره، نک: کتاب حاضر، ص84.
330. گرچه عنوان کتاب اثبات الرجعه است، معمولا درکتاب هایی با این عنوان روایات مربوط به امام مهدی (عج) نیز آورده می شده و لذا در کتابی با عنوان مختصر اثبات الرجعه که خلاصه اثبات الرجعه فضل بن شاذان است و نزد شیخ حر عاملی بوده از میان بیست روایت تنها دو روایت مربوط به رجعت است و عمده روایات مربوط به حضرت مهدی (عج) است.
331. معجم البلدان، ج2، ص 241.
332. ص 317، باب18،ح 16. البته طبق نوشته مصحح کتاب الغیبه، در نسخه اصلی این کتاب، به جای واژه حرستا، خرشنا بوده، اما به نظر می رسد با توجه به روایت نعمانی و سایر روایاتی که در منابع اهل سنت آمده، این واژه تصحیف حرستا باشد.
333. الغیبه، ص 461.
334. الفتن، ص124.
335. همان، ص 159.
336. تاریخ مدینه دمشق، ج2، ص 216.
337. الفتن، ص 125.
338. الارشاد، ج2، ص 378.
339. الغیبه للنعمانی، ص 149، باب10، ح4.
340. الخصال، ص 431.
341. کمال الدین، ص 251، باب23، ح1. سند این روایت بدین صروت است: «حدثنا الحسین بن احمد بن ادریس رضی الله عنه قال حدثنا ابی قال: حدثنا ابو سعید سهل بن زیاد الآدمی الرازی قال: حدثنا محمد بن آدم الشیبانی عن ابیه ادم بن ابی ایاس قال: حدثنا المبارک بن فضاله، عن وهب بن منبه رفعه عن ابن عباس.»
342. مختصر اثلات الرجعه، ج15، ص 206. (به نقل از مجله تراثنا) سند این روایت بدین صورت است: «حدثنا عبدالرحمن بن ابی نجران، عن عاصم بن حمید، عن ابی حمزه الثمالی.»
343. الارشاد، ج2، ص 387.
344. بحارالانوار، ج51، ص 71.
345. برخی از نویسندگان مدعی شده اند که نشانه های ظهور لزوما باید نزدیک به ظهور باشند و اگر پدیده ای با ظهور فاصله زیاد داشته باشد نمی تواند علامت ظهور باشد (تحلیل تاریخی نشانه های ظهور، ص 52) ولی این ادعا مبنای استواری ندارد؛ چرا که قرآن کریم بیش از چهارده قرن پیش از تحقق علایم قیامت سخن گفته با این که هنوز قیامت بر پا نشده است. پس می شود پدیده ای علامت پدیده دیگر باشد در عین حال میان آن ها ده ها قرن فاصله باشد: (فَهَلْ یَنظُرُونَ إِلَّا السَّاعَةَ أَن تَأْتِیَهُم بَغْتَةً فَقَدْ جَاء أَشْرَاطُهَا فَأَنَّى لَهُمْ إِذَا جَاءتْهُمْ ذِكْرَاهُمْ)(سوره محمد: آیه 18).
346. الغیبه للنعمانی، ص 301، باب 16، ح6.
347. الکافی، ج8، ص 310.
348. الغیبه للنعمانی، ص 265، باب14، ح 15. سند این روایت بدین صورت است: «احمد بن محمد بن سعید عن علی بن الحسن عن یعقوب بن یزید عن زیاد القندی عن غیر واحد من اصحابه.»
درباره وثاقت احمد بن محمد، نک: رجال النجاشی، ص94؛
درباره وثاقت علی بن الحسن، نک: همان، ص 257؛
درباره وثاقت یعقوب بن یزید، نک: همان، ص 450؛
درباره وثاقت زیاد القندی، نک: معجم رجال الحدیث، ج8، ص 330.
این حدیث را زیاد به صورت مستفیض از چند نفر روایت کرده است (عن غیر واحد من اصحابه). بنابراین عدم اطلاع از اسامی آن ها ضروری به اعتبار روایت نمی زند.
349. همان، ص 272، باب 14، ح16 سند این روایت بدین صورت است: «احمد بن محمد بن سعید عن علی بن الحسن التیملی عن محمد و احمد ابنا الحسن عن علی بن یعقوب الهاشمی عن هارون بن مسلم عن ابی خالد القماط عن حمران بن اعین.»
350. کمال الدین، ص 650، باب 57، ح 7، (درباره اعتبار این حدیث، نک: کتاب حاضر، ص 65)
351. ج8، ص 310.
352. ص 261، باب 14، ح9.
353. ص437.
354. الغیبه للنعمانی، ص 288، باب 14، ح 67. (درباره اعتبار این حدیث، نک: کتاب حاضر، ص 81.)
355. کتاب سلیم بن قیس، ص309.
356. مختصر بصائر الدرجات، ص 199.
357. الکافی، ج8، ص 224، ح 285. سند این روایت بدین صورت است: «محمد بن یحیی عن احمد بن محمد، عن ابن محبوب، عن یعقوب السراج.»
درباره وثاقت محمد بن یحیی، نک: رجال النجاشی، ص 353.
درباره وثاقت احمد بن محمد، نک: همان، ص 82.
درباره وثاقت حسن بن محبوب، نک: رجال الطوسی، ص 334.
درباره وثاقت یعقوب السراج، نک: رجال النجاشی، ص 451.
358. الغیبه للنعمانی، ص 316، باب 18، ح 14.
359. الفتن، ص 203.
360. همان، ص 215.
361. الغیبه للنعمانی، ص 289، باب 14، ح 67. (درباره اعتبار این حدیث نک: کتاب حاضر، ص81)
362. همان.
363. تفسیر قمی، ج2، ص 205. (درباره اعتبار این حدیث، نک: کتاب حاضر، ص 152)
364. الکافی، ج8، ص 310. (درباره اعتبار این حدیث، نک: کتاب حاضر، ص 56)
365. الغیبه للنعمانی، ص 272، باب14، ح 26.
366. همان، ص 269، باب14، ح 21.
367. همان، ص 301، باب16، ح6.
368. تفسیر العیاشی، ج1، ص 64.
369. الکافی، ج8، ص 224، ح 285؛ الغیبه للنعمانی، ص 279، باب14، ح 43. (درباره اعتبار این حدیث نک: کتاب حاضر، ص 207)
370. بحارالانوار، ج52، ص 301.
371. شرح اصول کافی، ج12، ص 301.
372. تفسیر القمی، ج2، ص 205(درباره اعبار این حدیث، نک: کتاب، حاضر، ص 152)
373. تاویل الآیات الظاهره، ج2، ص 478.
374. تفسیر العیاشی، ج2، ص 5؛ بحارالانوار، ج52، ص 308.
375. الغیبه للنعمانی، ص 290، ح 67. (درباره اعتبار این حدیث نکک کتاب حاضر، ص81) این حدیث در تفسیر عیاشی (ج1، ص 64) به گونه ای دیگر روایت شده که نظر به ضعف سند آن، نقل نعمانی بر آن ترجیح دارد.
376. بحارالانوار، ج52، ص 305.
377. این بخش با همکاری فاضل گرامی آقای محمد علی قاسمی تدوین شده است که بدین وسیله از ایشان تقدیر می شود.
378. الغیبه للنعمانی، ص 262، 265، 279و...
379. مرآه العقول، ج26، ص 406.
380. الکافی، ص 310، ح 483(درباره اعتبار این حدیث، نک: کتاب حاضر، ص 65)
381. الغیبه للنعمانی، ص 302، باب 16، ح 6.
382. همان، ص 261، باب14، ح 11.
383. کمال الدین، ص 652، باب 57، ح 14.(درباره اعتبار این حدیث، نک: کتاب حاضر، ص 31)
384. الغیبه للنعمانی، ص 265، باب14، ح15. (درباره اعتبار این حدیث، نک: کتاب حاضر، ص 204)
385. الغیبه للنعمانی، ص 272. سند این روایت بدین صورت است: احمد بن محمد بن سعید، عن علی بن الحسن التیملی، عن محمد و احمد ابنا الحسن، عن علی بن یعقوب الهاشمی، عن هارون بن مسلم، عن ابی خالد القماط، عن حمران بن اعین، مشکلی که در سند این روایت وجود دارد، علی بن یعقوب است که در کتاب قدما توثیق صریحی درباره اش وجود ندارد، لیکن کسانی همچون صاحب جواهر (جواهر الکلام، ج30، ص 94) صاحب ریاض (ریاض المسائل، ج11، ص 284) به دلیل این که بنوفضال از او روایت کرده اند، به وثاقتش حکم نموده اند. آیت الله شبیری زنجانی نیز بر اساس مبنای دیگر او را ثقه می داند. (کتاب نکاح، ج18، ص5752)
386. الغیبه للنعمانی، ص 272، باب14، ح 26.
387. النهایه، ج2، ص 307.
388. الغیبه للنعمانی، 266، باب 14، ح17.
389. اختیار معرفه الرجال، ص 92.
390. سوره کهف، آیه 74.
391. تاریخ الغیبه الکبری، ص 540.
392. همان، ص 505.
393. کمال الدین، ص 330، باب32، ح 16.
394. مختصر اثبات الرجعه، ح18. سند این روایت به این صورت است: «حدثنا صفوان بن یحیی عن محمد بن حمران عن جعفر بن محمد الصادق0ع) قال:......»)
395. کمال الدین، ص 652، باب57، ح14، (برای اعبتار این حدیث نک: کتاب حاضر، ص31)
396. الغیبه للنعمانی، ص 266. باب4، ح16. سند این حدیث چنین است: «اخبرنا احمد بن محمد بن سعید، عن علی بن الحسن، عن علی بن مهزیار، عن حماد بن عیسی، عن حسین بن مختار، عن ابن ابی یعفور، عن ابا عبدالله(ع) قال:....»
برای اعتبار احمد بن محمد بن سعید، نک: رجال النجاشی، ص 94.
برای اعتبار علی ابن الحسن، نک: همان، ص 257.
برای اعتبار علی بن مهزیار، نک، همان، ص 253.
برای اعتبار حماد بن عیسی، نک: همان، ص124.
برای اعتبار حسین بن المختار نک، :معجم رجال الحدیث، ج7، ص 93.
برای اعتبار ابن ابی یعفور نک: رجال النجاشی، ص 213.
397. همان، ص 266، باب14، ح17.
398. اختیار معرفه الرجال، ص 92.
399. کمال الدین، ص 330، باب32،ح16.
400. الغیبه للنعمانی، ص 283، باب14، ح55.
401. همان، ص 266. باب14، ح17.
402. کمال الدین، ص 330، باب32، ح16.
403. معجم احادیث الامام المهدی (عج)، ج3، ص 493، ح 1063.
404. الغیبه للطوسی، ص 464، ح 480.
405. تفسیر العیاشی، ج1، ص 65، ح117.
406. ص288، باب14، ح67.
407. الکافی، ج8، ص224، ح285. (درباره اعتبار این حدیث نک: کتاب حاضر، ص207)
408. منتخب الاثر فی الامام الثانی عشر(عج)، ج3، ص92، ح1038.
409. بحارالانوار، ج52، ص 307، ح81. (این حدیث مرفوعه است.)
410. نک: کتاب حاضر، ص 233.
411. کمال الدین و تمام النعمه، ص 649، باب57، ح2.(سند این روایت به این صورت است: «محمد بن حسن بن احمد بن ولید، عن محمد بن الحسن الصفار، عن العباس بن معروف، عن علی بن مهزیار، عن عبدالله بن محمد الحجال، عن ثعلبه بن میمون، عن شعیب الحذا عن صالح بن مولی بنی العذرا عن الصادق(ع)....»
برای اعتبار محمد بن حسن نک: رجال النجاشی، ص 383؛
برای اعتبار محمد بن الحسن الصفار، نک: همان، ص 345؛
برای اعتبار عباس بن معروف، نک: همان، ص 281؛
برای اعتبار علی بن مهزیار نک: همان، ص 253؛
برای اعتبار عبدالله بن محمد الحجال، نک: همان، ص 225؛
برای اعتبار ثعلبه بن میمون، نک: همان، ص 117؛
برای اعتبار شعیب الحداد، نک: همان، ص 195؛
برای اعتبار صالح بن میثم، نک: همان، ج9، ص84).
گفتنی است که در کتاب کمال الدین به جای شعیب الحداد، شعیب الحذا آمده است که با توجه به این نکته چنین عنوانی در کتاب های رجالی وجود ندارد و همین روایت در الغیبه شیخ طوسی و الارشاد شیخ مفید از شعیب الحداد نقل شده، روشن می شود که شعیب الحذا تصحیف شعیب الحداد است. هم چون درکتاب کمال الدین راوی حدیث از امام صادق (ع) صالح موسی بنی العذرا است. همین روایت را شیخ طوسی در الغیبه از شعیب الحداد از صالح روایت کرده و شیخ مفید نیز همین حدیث را از شعیب الحداد از صالح روایت کرده و شیخ مفید نیز همین حدیث را از شعیب الحداد از صالح بن میثم نقل کرده است. بنابراین به گواهی نقل شیخ مفید صالح موسی بنی العذرا همان صالح بن میثم است.
412. الغیبه للنعمانی، ص 266، باب14، ح17.
413. تحلیل تاریخی نشانه های ظهور، ص 151.
414. بحار الانوار، ج52، ص307، ح81.
415. تفسیر العیاشی، ج1، ص65، ح117.
416. الغیبه للنعمانی، ص269، باب14، ح21.
417. الغیبه للطوسی، ص 464؛ ح 479.
418. تحلیل تاریخی نشانه های ظهور، ص 135.
419. همان، ح480.
420. التشریف بالمنن،ص 275، باب63، ح 399.
421. الغیبه للنعمانی، ص 283، باب14، ح55.
422. همان، ص266، باب14، ح17
423. الغیبه للطوسی، ص 464؛ ح 471.
424. کمال الدین و تمام النعمه، ص 330، باب32، ح16.
425. مختصر اثبات الرجعه، ص 216، ح18.
426. بحارالانوار، ج52، ص 307، ح71.
427. مختصر بصائر الدرجات، ص 199.
428. اختیار معرفه الرجال، ص 92.
429. تاریخ الغیبه الکبری، ص 506-511.
430. الارشاد، ج2، ص 368.
431. معجم احادیث الامام المهدی (عج)، ج5، ص224، ح 1645.
432. معجم رجال الحدیث، ج13، ص 72.
433. همان، ج14، 55.
434. کمال الدین، ص 652، باب57، ح14. (درباره اعتبار این حدیث نک: کتاب حاضر، ص 31)
435. الکافی، ج8، ص 310. این روایت، به دلیل ضعیف بودن ابی جمیله ضعیف است. (رجال النجاشی، ص 128)
436. الارشاد، ج2، ص 371.
437. الغیبه للنعمانی، ص 265، باب14، ح15. درباره اعتبار این حدیث، نک: کتاب حاضر، ص 204؛ این روایت با اندکی تفاوت در مضمون و با سند دیگری که ذیل آن با سند رویات مورد نظر ما متفاوت است نیز نقل شده است. (الغیبه للنعمانی، ص 262، باب14، ح11)
این حدیث به دلیل وجود عبیدالله بن موسی و ....ضعیف است. (نک: مستدرک علم رجال الحدیث، ج5، ص 196)
438. الارشاد، ج2، ص 371.
439. الغیبه للطوسی، ص 434. سند این روایت بدین صورت است احمد بن ادریس، عن علی بن محمد بن قتیبه، عن الفضل بن شاذان، عن الحسن بن محبوب، عن ابی حمزه الثمالی.
440. الفهرست، ص 71.
441. رجال الطوسی، ص 410.
442. کمال الدین، ص 652، باب 57، ح14. (درباره اعتبار این حدیث نک: کتاب حاضر، ص 31)