آیه
وَمَن یُسْلِمْ وَجْهَهُ إِلَی اللَّهِ وَهُوَ مُحْسِنٌ فَقَدِ اسْتَمْسَکَ بِالْعُرْوَةِ الْوُثْقَی وَإِلَی اللَّهِ عَاقِبَةُ الْأُمُورِ
ترجمه
و هر کس روی خود را (به حقیقت) به سوی خدا کند، در حالی که نیکوکار باشد، پس بی تردید به دستگیره (و رشتهی) محکمی چنگ زده، و پایان همهی کارها به سوی اوست.
نکته ها
در قرآن یکصد و چهل مرتبه، کلماتی از ریشهی «سِلْم» بکار رفته و واژههایی همچون سلام، اسلام و مسلم از این مادّه است.
در آیه قبل خواندیم که گروهی از مردم به نیاکان منحرف خود دلبسته وبه آنان رومیکنند؛ در این آیه میخوانیم: نیکان و پاکان، به خدای متعال دل میبندند و به سوی او رو میکنند.
در آیه قبل، دعوت شیطان از مردم و کشاندن آنان به سوی دوزخ مطرح شد؛ این آیه راه نجات از وسوسههای شیطان را تسلیم خدا شدن و انجام کار نیک میداند.
تسلیم غیر خدا بودن، بردگی و اسارت است، ولی تسلیم خدا بودن، آزادی و رشد است. چنانکه قرآن میفرماید: «فمَن اَسلم فاولئک تَحَرَّوا رَشَداً»**جنّ، 14.*** راستی اگر تمام هستی تسلیم خدایند، چرا ما نباید تسلیم او باشیم؟! قرآن میفرماید: «أ فغیر دین اللّه یبغون و له اسلم مَن فی السّموات و الارض»**آلعمران، 83.*** آیا به سراغ غیر خدا میروید در حالی که هر کس در آسمانها و زمین است، تسلیم اوست.
خداوند، فرمانِ تسلیمِ بشر را صادر فرموده است، «فله اَسلِموا»**حج، 34.*** پیامبر نیز باید تسلیم خدا باشد، «اُمرت أن أکون أوّل من أسلم»**انعام، 14.*** در این آیه نیز میفرماید: «و مَن یُسلم وجهه الی اللّه و هو محسن فقد استمسک بالعروة الوثقی» هر نیکوکاری که خالصانه جهتگیری الهی داشته باشد، به ریسمان محکمی چنگ زده است. در آیهای دیگر میخوانیم: «مَن اَسلم وجهه للّه و هو محسن فله أجره عند ربّه»** بقره، 112.*** نیکوکاری که خالصانه، تسلیم خدا باشد، پاداشی تضمین شده دارد. یا میخوانیم: «و مَن أحسن دیناً ممّن اَسلم وجهه للّه»**نساء، 125.*** چه کسی بهتر است از آنکه خود را تسلیم خدا کرده است.
انسان برای نجات و پیروزی خود، تکیهگاههای متعدّدی انتخاب میکند و به ریسمانهای گوناگونی چنگ میزند، مانند: قدرت، ثروت، مقام، فامیل، دوست، نَسَب و... ولی همهی این طنابها روزی پاره میشوند و این تکیهگاهها کارایی خود را از دست میدهند. تنها چیزی که پایدار، ماندگار و عامل نجات است، چنگزدن به ریسمان محکم الهی و تسلیم بودن در برابر او و انجام اعمال صالح است.
در روایات میخوانیم: رهبران معصوم و اهلبیت پیامبرعلیهم السلام و علاقه و مودّت آنان، ریسمان محکم الهی و عروةالوثقی میباشند. «نحن العروة الوثقی»**بحار، ج 26، ص260.***، «العروة الوثقی المودّة لآل محمّد»** بحار، ج 24، ص 85.***
پیام ها
1- تسلیم خدا شدن، یک امر اختیاری است و اکراه و اجباری وجود ندارد. «مَن یسلم وجهه»
2- تسلیم خدا بودن، باید با عمل همراه باشد. «یسلم... و هو محسن»
3- نیکوکار بودن، به تنهایی کافی نیست، اخلاص در عمل هم لازم است. «یسلم وجهه... و هو محسن»
4- معنویات را با تمثیل و تشبیه به محسوسات و مادیّات بیان کنیم. (عملِ خالصانه، به ریسمانی محکم تشبیه شده است). «عروة الوثقی»
5 - با توجّه به معاد و تفّکر دربارهی آینده، راه خود را انتخاب کنیم. «و الی اللّه عاقبة الامور»
6- آفرینش، همه به یک سوی و یک هدف روانه است. «و الی اللّه عاقبة الامور»