آیه
وَلَا تَزِرُ وَازِرَةٌ وِزْرَ أُخْرَی وَإِن تَدْعُ مُثْقَلَةٌ إِلَی حِمْلِهَا لَا یُحْمَلْ مِنْهُ شَیْءٌ وَلَوْ کَانَ ذَا قُرْبَی إِنَّمَا تُنذِرُ الَّذِینَ یَخْشَوْنَ رَبَّهُم بِالْغَیْبِ وَأَقَامُواْ الصَّلاةَ وَمَن تَزَکَّی فَإِنَّمَا یَتَزَکَّی لِنَفْسِهِ وَإِلَی اللَّهِ الْمَصِیرُ
ترجمه
و هیچ فردی بار (گناه) دیگری را بر دوش نکشد، و اگر سنگین باری برای حمل بارش، حتّی از نزدیکان خود دعوتی کند، چیزی از بارش حمل نشود (و کسی به او رحم نکند.) تو تنها کسانی را که در نهان از پروردگارشان میترسند و نماز به پا میدارند هشدار میدهی، و هر کس (از گناه) پاک شود، پس این پاکی به نفع خود اوست و بازگشت (همه) تنها به سوی خداوند است.
نکته ها
کلمهی «وِزر» به معنای سنگینی و بار است. «مُثْقَلة» یعنی سنگین بار. «حِمل» بارِ پشت و «حَمل» بار شکم را گویند.**تفسیر نمونه، به نقل از مفردات راغب.***
در قرآن میخوانیم که گروهی برای اغفال و فریب دیگران میگویند: «اتّبعوا سبیلنا و لنحمل خطایاکم»**عنکبوت، 12.*** ما گناه شما را به دوش میگیریم این آیه جواب آنها را میدهد.
سؤال: آیا میتوان به استناد این آیه که در قیامت بار هر کس به دوش خود اوست و ضربهای به دیگری نمیزند، بگوئیم پس ما کاری به گناهکاران نداشته باشیم زیرا بار گناهشان به دوش خودشان است و به ما کاری ندارد؟
پاسخ: این آیه، توجیه سکوت در برابر منکرات نیست زیرا خود سکوت، گناهی است بر گردن افراد ساکت. وظیفه ما امر به معروف و نهی از منکر است ولی اگر گوش ندادند گناهشان به دوش ما نیست.
گرچه هر کس تنها مسئول کار خویش است، امّا اگر کسی راه و سنّت غلطی را در جامعه پایهگزاری کرد علاوه بر منحرفان، این سنّت گزار نیز مسئول است زیرا راهنمای انحراف و گناه، شریک در انحراف و گناه است.
پیام ها
1- بر اساس عدالت، هر کس باید بار خودش را بر دوش کشد.«لا تزر وازرة...»
2- گناه خود را به گردن نیاکان، دوستان و محیط نیاندازیم. «و لا تزر وازرة»
3- حساب و کتاب هر کس در قیامت، جداگانه است. «لا تزر وازرة»
4- گناه، بار است. «وزر - مثقله»
5 - در قیامت روابط خویشاوندی در قیامت هیچ تأثیری در سرنوشت انسان ندارد و بستگان باری از دوش انسان بر نمیدارند. «و لو کان ذا قربی»
6- خشیت و نماز به انسان قابلیّت پذیرش میدهد. «انّما تنذر الّذین یخشون...»
7- تزکیه از طریق تقوا و نماز به دست میآید. «یخشون - اقاموا الصلاة - تزکّی»
8 - تزکیهی انسان، به سود خود اوست. «لنفسه»
9- ممکن است سود تزکیه را در دنیا دریافت نکنید ولی در آخرت قطعاً دریافت میکنید. «الی اللّه المصیر»
10- هستی، هدفمند و دارای حرکت تکاملی است. «الی اللّه المصیر»