تربیت
Tarbiat.Org

تفسیر سوره فاطر
حاج شیخ محسن قرائتی

سوره 35. فاطر آیه 18

آیه
وَلَا تَزِرُ وَازِرَةٌ وِزْرَ أُخْرَی‏ وَإِن تَدْعُ مُثْقَلَةٌ إِلَی‏ حِمْلِهَا لَا یُحْمَلْ مِنْهُ شَیْ‏ءٌ وَلَوْ کَانَ ذَا قُرْبَی‏ إِنَّمَا تُنذِرُ الَّذِینَ یَخْشَوْنَ رَبَّهُم بِالْغَیْبِ وَأَقَامُواْ الصَّلاةَ وَمَن تَزَکَّی‏ فَإِنَّمَا یَتَزَکَّی‏ لِنَفْسِهِ وَإِلَی اللَّهِ الْمَصِیرُ
ترجمه
و هیچ فردی بار (گناه) دیگری را بر دوش نکشد، و اگر سنگین باری برای حمل بارش، حتّی از نزدیکان خود دعوتی کند، چیزی از بارش حمل نشود (و کسی به او رحم نکند.) تو تنها کسانی را که در نهان از پروردگارشان می‏ترسند و نماز به پا می‏دارند هشدار می‏دهی، و هر کس (از گناه) پاک شود، پس این پاکی به نفع خود اوست و بازگشت (همه) تنها به سوی خداوند است.
نکته ها
کلمه‏ی «وِزر» به معنای سنگینی و بار است. «مُثْقَلة» یعنی سنگین بار. «حِمل» بارِ پشت و «حَمل» بار شکم را گویند.**تفسیر نمونه، به نقل از مفردات راغب.***
در قرآن می‏خوانیم که گروهی برای اغفال و فریب دیگران می‏گویند: «اتّبعوا سبیلنا و لنحمل خطایاکم»**عنکبوت، 12.*** ما گناه شما را به دوش می‏گیریم این آیه جواب آنها را می‏دهد.
سؤال: آیا می‏توان به استناد این آیه که در قیامت بار هر کس به دوش خود اوست و ضربه‏ای به دیگری نمی‏زند، بگوئیم پس ما کاری به گناهکاران نداشته باشیم زیرا بار گناهشان به دوش خودشان است و به ما کاری ندارد؟
پاسخ: این آیه، توجیه سکوت در برابر منکرات نیست زیرا خود سکوت، گناهی است بر گردن افراد ساکت. وظیفه ما امر به معروف و نهی از منکر است ولی اگر گوش ندادند گناهشان به دوش ما نیست.
گرچه هر کس تنها مسئول کار خویش است، امّا اگر کسی راه و سنّت غلطی را در جامعه پایه‏گزاری کرد علاوه بر منحرفان، این سنّت گزار نیز مسئول است زیرا راهنمای انحراف و گناه، شریک در انحراف و گناه است.
پیام ها
1- بر اساس عدالت، هر کس باید بار خودش را بر دوش کشد.«لا تزر وازرة...»
2- گناه خود را به گردن نیاکان، دوستان و محیط نیاندازیم. «و لا تزر وازرة»
3- حساب و کتاب هر کس در قیامت، جداگانه است. «لا تزر وازرة»
4- گناه، بار است. «وزر - مثقله»
5 - در قیامت روابط خویشاوندی در قیامت هیچ تأثیری در سرنوشت انسان ندارد و بستگان باری از دوش انسان بر نمی‏دارند. «و لو کان ذا قربی»
6- خشیت و نماز به انسان قابلیّت پذیرش می‏دهد. «انّما تنذر الّذین یخشون...»
7- تزکیه از طریق تقوا و نماز به دست می‏آید. «یخشون - اقاموا الصلاة - تزکّی»
8 - تزکیه‏ی انسان، به سود خود اوست. «لنفسه»
9- ممکن است سود تزکیه را در دنیا دریافت نکنید ولی در آخرت قطعاً دریافت می‏کنید. «الی اللّه المصیر»
10- هستی، هدفمند و دارای حرکت تکاملی است. «الی اللّه المصیر»