آیه
وَهُمْ یَصْطَرِخُونَ فِیهَا رَبَّنَآ أَخْرِجْنَا نَعْمَلْ صَالِحاً غَیْرَ الَّذِی کُنَّا نَعْمَلُ أَوَلَمْ نُعَمِّرْکُم مَّا یَتَذَکَّرُ فِیهِ مَن تَذَکَّرَ وَجَآءَکُمُ النَّذِیرُ فَذُوقُواْ فَمَا لِلظَّالِمِینَ مِن نَّصِیرٍ
ترجمه
و آن کفّار در دوزخ ناله میزنند (و میگویند:) پروردگارا! ما را خارج کن تا عمل صالحی انجام دهیم، غیر از آنچه که قبلاً انجام میدادیم. (در پاسخ به آنان گفته میشود:) آیا ما به شما چندان عمر ندادیم که در آن هر کس که بنای تذکّر دارد متذکّر شود و (عبرت گیرد؟ به علاوه) هشدار دهنده به سراغتان آمد (ولی شما توجّهی نکردید)، پس اینک بچشید، پس برای ستمگران هیچ یاوری نیست.
نکته ها
«صُراخ» به معنای فریاد و نالهای است که با درخواست کمک همراه باشد.
در دو آیهی قبل، عنوان شد که اهل بهشت آسایش و آرامش دارند؛ در این آیه میفرماید: اهل دوزخ میسوزند و ناله میکنند و تقاضای کمک دارند.
پیام ها
1- به هر تقاضا و نالهای نباید اعتنا کرد، درخواست مجرم قابل پذیرش نیست. «ربّنا اخرجنا نعمل صالحا» (خداوند میفرماید: «ولو ردّوا لعادوا لما نُهوا عنه» اگر برگردند، باز همان خلافکاریهای خود را دارند.)
2- آن چه انسان را دوزخی میکند، اعمال ناصالح است. «اخرجنا نعمل صالحا»
3- همهی سرکشان، روزی به عجز و انابه خواهند افتاد. «ربّنا اخرجنا...»
4- آخرت محل جبران از دست دادهها نیست. «اولم نعمرکم...»
5 - بسیاری افراد در دنیا خیال میکنند کارشان صالح است، امّا در روز قیامت میفهمند که صالح نبوده و لذا میگویند: پروردگارا! اگر از دوزخ نجات یابیم، عمل صالحی (نه مثل صالح نماهای قبلی) انجام خواهیم داد. «غیر الّذی کنّا نعمل»
6- خداوند به همهی مردم به مقداری که حجّت بر آنان تمام شود، عمر داده است. «اولم نعمّرکم ما یتذکّر فیه»
7- از دست دادن فرصتها، موجب ظلم به خویش است. «اولم نعمّرکم... فما للظالمین من نصیر»
8 - هدف از عمر، هوشیاری است و انسان غافل گویا عمر نکرده است. «اولم نعمّرکم ما یتذکّر»
9- تذکّرِ لحظهای کارساز نیست، زیرا هر مجرمی برای یک لحظه متذکّر میشود؛ تذکّر باید استمرار داشته باشد. «یتذکّر فیه»
10- تا نذیر نباشد، قهر الهی نیست. «جاءکم النذیر فذوقوا»
11- کسیکه به هشدارهای انبیا توجّه نکند ظالم است. «جاءکم النذیر... فما للظالمین»
12- برای کفّار، شفاعت، دعا و ناله هیچ یک کارساز نیست. «من نصیر»