متن حدیث :
مسکین ابن ادم مکتوم الاجل و مکنون العلل و محفوظ العمل تؤلمه البقة و تقتله الشرقة و تنتنه العرقة.(234)
ترجمه :
بیچاره فرزند آدم پنهان داشته شده است اجل او و پوشیده شده امراض و علل او و محفوظ و نگاه داشته شده است عمل او بدرد میآورد او را گزیدن پشه و میکشد او را یک آب بگلو رفتن و متعفن و گندیده میسازد او را عرق کردن. پس آدمی که باین مرتبه از ذلت و بیچارگی است او را بفخر و تکبر چه کار.
قال (علیه السلام): مالابن ادم و الفخر اوله نطفة و اخره جیفة لا یرزق نفسه و لا یدفع حتفه.(235)
یعنی آن حضرت فرمود: فرزند آدم را با فخر و تکبر چکار که اولش نطفه است و آخرش مردار است نمیتواند روزی دهد خود را و نتواند برطرف کند مرگ خود را.
و هم از مسکینت و بیچارگی انسان فرموده در یکی از خطب مبارکه: فارحموا نفوسکم فانکم قد جربتموها فی مصائب الدنیا فرایتم جزع احدکم من الشوکة تصیبه و العثرة تدمیه و الرمضآء تحرقه فکیف اذا کان بین طابقین من نار ضجیع حجر و قرین شیطان.(236)
یعنی رحم کنید ایمردم بر جان خود همانا تجربه کردید شما خود را در مصیبتهای دنیا پس دیدید چگونه جزع میکند یکی از شما از یک خاری که ببدن او میرسد و آنکه یک لغزیدن او را بخون میاندازد و زمین گرم شده به آفتاب او را میسوازند پس چگونه خواهد بود هر گاه باشد ما بین دو تا به از آتش همخوابه سنگ و قرین شیطان یعنی او را با سنگهای کبریتی هیزم آتش کنند چنانکه حقتعالی فرموده: و قودها الناس و الحجارة(237) و او را با شیطانی در غل و زنجیر کنند.
و مثله فی دعاء الصحیفة السجادیه: فاسئلک اللهم بالمخزون من اسمآئک و بما وارته الحجب من بهائک الا رحمت هذه النفس الجزوعة و هذه الرمة الهلوعة التی لا تستطیع حرشمسک فکیف تستطیع حرنارک و التی لا تستطیع صوت رعدک فکیف تستطیع صوت غضبک فارحمنی اللهم فانی امرء حقیر و خطری یسیر.
یعنی حضرت اما زینالعابدین علیه السلام در دعای صحیفعه در مقام تذلل و عبودیت با خدا عرض میکند که سؤال میکنم تو را بار الها بآنچه پنهانست از اسمهای تو و آنچه پوشانیده است حجابها از عظمت و بهاء تو که رحم کنی این نفس جزع کننده را و این استخوان پوسیده خروشنده و آن نفسی که طاقت ندارد حرارت آفتاب تو را پس چگونه طاقت بیاورد حرارت آتش تو را و آنکه طاقت ندارد شنیدن صدای رعد تو را پس چگونه طاقت آورد غضب تو را پس رحم کن مرا خدایا پس بدرستیکه من آدمی حقیرم و قدرم اندکست.