متن حدیث :
اذا تم العقل نقص الکلام(11)
ترجمه :
چون تمام و کامل شد عقل مرد نقصمان یافت کلام او زیرا که کمال عقل به سبب ضبط قوای بدنیه و استعمال آنها است بمقتضی آراء محموده و موزون کردن فعل و قول خود است بمیزان اعتبار و چون در این کار کلفت و شرایط بسیار است لاجرم کلامش کم شود به خلاف آنکه اگر نسجیده سخن گوید، نظامی گفته:
لاف از سخن چو در توان زد - آن خشت بود که پرتوان زد
و لهذا فرمودهاند که هرگاه دیدید مردی را که سکوت بسیار کند و از مردم فرار نماید بسوی او روید که تلقی حکمت میکند.
تأملکنان در خطا و صواب - به از ژاژ خایان(12) حاضر جواب
کمال است در نفس انسان سخن - تو خود را بگفتار رسوا مکن
کم آواز هرگز نبینی خجل - جوی مشگ بهتر که یک توده گل
از حضرت باقرالعلوم (ع) روایتست که فرمود جز این نیست که شیعیان و دوستان ما زبانهای ایشان لال است(13)
و فی الحدیث: سلامة الأنسان فی حفظ اللسان(14) یعنی سلامت آدمی در نگه داشتن زبان او است.
مجال سخن تا نیابی مگوی - چه میدان نیابی نگهدار گوی
مگوی و منه تا توانی قدم - زاندازه بیرون و زاندازه کم